Η αεροσυνοδός που έπεσε από τα 33.333 πόδια και επέζησε

Η Βέσνα Βούλοβιτς εργαζόταν στην πτήση «367» όταν μια βόμβα έκοψε το αεροπλάνο στα δύο. Ήταν η μοναδική που επέζησε από τη συντριβή

«Δεν είμαι τυχερή. Όλοι αυτό πιστεύουν αλλά κάνουν λάθος. Αν ήμουν τυχερή δεν θα μου είχε συμβεί ποτέ αυτό» έχει πει η Βέσνα Βούλοβιτς παρότι επέζησε από συντριβή αεροπλάνου στο οποίο εξερράγη βόμβα ενώ πετούσε στα 33.333 πόδια (10,16 χλμ). Έως σήμερα διατηρεί το ρεκόρ Γκίνες ως το άτομο που επέζησε πέφτοντας από το μεγαλύτερο ύψος χωρίς αλεξίπτωτο.

Σε μια από τις σπάνιες συνεντεύξεις της θα πει ότι έγινε αεροσυνοδός εντελώς τυχαία: «Οι γονείς μου ζούσαν στο Λονδίνο κι εγώ λάτρευα τα αγγλικά και τους Beatles. Μια μέρα στο Βελιγράδι είδα μια φίλη μου με στολή της JAΤ (Γιουγκολσαβικές αερογραμμές). Μου είπε ότι μόλις είχε γυρίσει από το Λονδίνο. Σκέφτηκα λοιπόν γιατί να μην γίνω κι εγώ αεροσυνοδός και κάθε μήνα να πηγαίνω στο Λονδίνο; Έτσι ξεκίνησα».

Τυχαία μπήκε και στη μοιραία πτήση «367» από τη Στοκχόλμη στο Βελιγράδι. «Τον Ιανουάριο του 1972 πετούσα μόλις οκτώ μήνες. Ακόμα δεν είχα υπογράψει μόνιμο συμβόλαιο. Η πτήση είχε ξεκινήσει από τη Στοκχόλμη και είχε σταματήσει στην Κοπεγχάγη (θα ακολουθούσε το Ζάγκρεμπ και τελικός σταθμός ήταν το Βελιγράδι). Εγώ επιβιβάστηκα τυχαία στην Κοπεγχάγη γιατί κάποια στην εταιρία μπέρδεψε τα ονόματα. Ήταν άλλη Βέσνα που έπρεπε να μπει στο αεροπλάνο αλλά από λάθος έγραψαν το δικό μου όνομα. Εγώ όμως ήμουν χαρούμενη γιατί δεν είχα πάει ξανά στη Δανία. Έφτασα εκεί στις 25 Ιανουαρίου. Βγήκα την επόμενη να δω την πόλη και να κάνω ψώνια. Τα άλλα μέλη του πληρώματος όμως φοβούνταν, το ένιωθες. Είχαν την αίσθηση ότι κάτι θα τους συμβεί. Σαν να ήξεραν ότι θα σκοτωθούν. Δεν μιλούσαν γι' αυτό αλλά το έβλεπα, το ένιωθα. Ο πιλότος είχε κλειστεί για 24 ώρες στο δωμάτιο του και δεν ήθελε να βγει. Στο πρωινό ο συγκυβερνήτης μιλούσε συνέχεια για την οικογένεια του…».

Η Βέσνα πιστεύει ότι είδε τον άνδρα που έβαλε τη βόμβα στο «McDonnell Douglas DC-9-32». «Περιμέναμε να φτάσει το αεροπλάνο από τη Σουηδία, είχε αργήσει. Το είδα να προσγειώνεται και παρατήρησα τους επιβάτες και το πλήρωμα να αποβιβάζονται. Ένας άντρας φαινόταν τρομερά ανήσυχος. Δεν τον παρατήρησα μόνο εγώ αλλά κι άλλοι συνάδελφοι. Νομίζω ότι ήταν αυτός που έβαλε την βόμβα. Μπήκε με μια βαλίτσα στη Στοκχόλμη, την άφησε στο αεροπλάνο και κατέβηκε στην Κοπεγχάγη. Τότε δεν υπήρχαν μηχανήματα με ακτίνες Χ. Το τελευταίο πράγμα που θυμάμαι είναι να επιβιβάζομαι από την πίσω πόρτα του αεροσκάφους και να αντικρίζω κάποιες γυναίκες που το καθάριζαν».

Η έρευνα έδειξε ότι πράγματι στο αεροπλάνο είχε τοποθετηθεί βόμβα. Απογειώθηκε στις 15:15 το απόγευμα της 28^ης Ιανουαρίου 1972. Στις 16:01 έκρηξη σημειώθηκε στον χώρο αποσκευών. Το «DC-9» κόπηκε στη μέση πάνω από το χωριό Σρμπσκα Καμένιτσε (τότε Τσεχοσλοβακία πλέον Τσεχία).

«Δεν θυμάμαι απολύτως τίποτα»

Ο κάτοικος του χωριού Μπρούνο Χόνκε πλησίασε στα συντρίμμια κι άκουσε φωνές. Η Βέσνα ήταν η μοναδική που είχε επιβιώσει από τους 28 επιβαίνοντες. «Προσωπικά δεν θυμάμαι απολύτως τίποτα. Ο άντρας που με βρήκε μου είπε ότι ήμουν στη μέση του αεροπλάνου. Ήμουν μπρούμυτα με έναν συνάδελφο πάνω στο κεφάλι μου. Το μισό σώμα μου ήταν εντός του αεροπλάνου και το άλλο μισό εκτός. Ένα τρόλεϊ φαγητών είχε πέσει στην μέση μου και είχε συγκρατήσει το μισό σώμα μου μέσα στο σκάφος. Ο άντρας που με βρήκε ήταν Γερμανός, είχε πολεμήσει με τα στρατεύματα του Χίτλερ και γνώριζε από πρώτες βοήθειες. Ήξερε τι έπρεπε να κάνει».

Η Βέσνα μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο στην Πράγα με σοβαρά τραύματα. «Το χειρότερο ήταν ότι είχε κάταγμα στο κρανίο και αιμορραγία. Είχα σπάσει τρεις σπονδύλους εκ των οποίων ο ένας ήταν διαλυμένος και δεν μπορούσα να κουνήσω καθόλου τα πόδια μου. Μετά την επέμβαση κατάφερα να κουνήσω το αριστερό μου πόδι. Για το δεξί χρειάστηκε ένας μήνας ακόμα. Με πήγαν αεροπορικώς στο Βελιγράδι. Ήθελαν να μου κάνουν ένεση για να μην τρομάξω αλλά εγώ δεν φοβόμουν καθόλου να πετάξω καθώς δεν θυμόμουν τίποτα από το δυστύχημα. Στο νοσοκομείο στην Πράγα ένας γιατρός μου είχε πει τι έγινε και μου είχε δείξει μια εφημερίδα. Εγώ λιποθύμησα. Δεν το θυμάμαι όλο αυτό, μου το διηγήθηκαν οι γονείς μου».

Η Βέσνα βγήκε από το νοσοκομείο τον Ιούλιο του 1972 και μεταφέρθηκε σε ξενοδοχείο στον Μαυροβούνιο. Τον Σεπτέμβριο ήθελε να εργαστεί ξανά αλλά η εταιρία της εξήγησε πως είναι αδύνατο γιατί πλέον ήταν παγκοσμίως διάσημη. Της προσέφεραν μια δουλειά γραφείου. O Τίτο την τίμησε προσωπικά, γράφτηκε τραγούδι γι' αυτή και το χωριό Σρμπσκα Καμένιτσε, στο οποίο είχε πέσει, την αναγόρευσε σε επίτιμο κάτοικο του. Έξι εβδομάδες μετά το δυστύχημα ο γιός του άντρα που την εντόπισε απέκτησε ένα κοριτσάκι και το ονόμασε Βέσνα. Ακόμα και πανσιόν άνοιξε με το όνομα της στην περιοχή που έπεσε το αεροπλάνο. Η Βέσνα συνέχισε να πετάει συχνά κάτι που προκαλούσε εντύπωση. «Αφού δεν θυμάμαι τίποτα, γιατί να φοβάμαι;» αναρωτιόταν η ίδια.

Πώς κατάφερε να επιβιώσει

Το μεγάλο ερώτημα ήταν φυσικά πώς επιβίωσε από ένα τέτοιο δυστύχημα. «Κανείς δεν ξέρει. Κάποιος μου είπε ότι με έσωσε η χαμηλή πίεση που έχω στο αίμα μου. Είναι αλήθεια ότι δεν θα έπρεπε ποτέ να γίνω αεροσυνοδός. Την ημέρα που έκανα τα τεστ είχα πιεί πάρα πολύ καφέ για να περάσω. Ίσως λοιπόν με έσωσε η χαμηλή μου πίεση. Έχασα άμεσα τις αισθήσεις μου και η καρδιά μου δεν έσκασε», θα πει η ίδια. Σε ένα επεισόδιο τους οι «Mythbusters» ασχολήθηκαν με την περίπτωση της Βέσνα και απέδειξαν ότι υπό συγκεκριμένες συνθήκες είναι πιθανό να επιζήσεις από ένα τέτοιο δυστύχημα.

Στο βιβλίο Γκίνες

Η Βέσνα συνήθιζε να λέει ότι αυτό που κέρδισε από το δυστύχημα ήταν η γνωριμία με ένα από τα μεγάλα της είδωλα. Το 1985 το βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες την αναγνώρισε επίσημα ως το άτομο που επέζησε πέφτοντας από το μεγαλύτερο ύψος χωρίς αλεξίπτωτο. «Έλαβα το βραβείο μου σε μια τελετή στο Λονδίνο κι εκεί ήταν ο Πολ ΜακΚάρτνεϊ. Του είπα ότι ήταν ο πιο εκπληκτικός άντρας στην Αγγλία και γι’ αυτόν ξεκίνησα να πετάω. Ήταν τόσο γλυκός», θα πει.

Ποιος έβαλε τη βόμβα;

Η επικρατούσα θεωρία για την έκρηξη στην πτήση «367» είναι ότι η βόμβα βρισκόταν στον χώρο των αποσκευών. Έρευνα έδειξε ότι πιθανότατα τοποθετήθηκε από μέλος ομάδας Κροατών εθνικιστών Ούστασε που είχε βάση τη Σουηδία. Μια μέρα μετά τη συντριβή του αεροπλάνου ένας άντρας τηλεφώνησε στην σουηδική εφημερίδα Kvällsposten και δήλωσε πως είναι Κροάτης εθνικιστής και αναλαμβάνει την ευθύνη. Δεν έγιναν ποτέ συλλήψεις για την υπόθεση. Μέσα στα επόμενα χρόνια δημοσιεύθηκε μια θεωρία που ήθελε το αεροπλάνο να έχει κατά λάθος δεχθεί πυρά από τον Τσεχοσλοβακικό στρατό. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποστηρίζουν κάτι τέτοιο.

Ακτιβισμός κατά του Μιλόσεβιτς

Η ζωή της μετά το δυστύχημα ήταν ιδιαίτερα δύσκολη. Μέσα σε λίγα χρόνια έχασε και τους δύο γονείς της. Το 1977 παντρεύτηκε τον μηχανικό Νικόλα Μπρέκα και έμειναν μαζί δέκα χρόνια. Έμεινε έγκυος όμως η κύηση ήταν εξωμήτρια και κινδύνευσε σοβαρά η ζωή της.

Η Βέσνα πολιτικοποιήθηκε και μίλησε ανοιχτά κατά του πανίσχυρου τότε Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Απολύθηκε από τη δουλειά της και ο φιλοκυβερνητικός Τύπος άρχισε να δημοσιεύει θεωρίες συνωμοσίας για το δυστύχημα. Συμμετείχε σε δηλώσεις κατά του Μιλόσεβιτς και μετά την εκδίωξη του το 2000 ήταν ένας από εκείνους που βγήκαν στο μπαλκόνι του δημαρχείου του Βελιγραδίου και μίλησαν στο πλήθος. Ήταν υπέρ του Δημοκρατικού Κόμματος και της εισόδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το τέλος

Αντιμετωπίζοντας τις ενοχές του επιζώντα στράφηκε στη θρησκεία. «Κάθε φορά που σκέφτομαι το δυστύχημα έχω ένα βαρύ συναίσθημα ενοχής γιατί επέζησα και κλαίω. Σκέφτομαι ότι δεν θα έπρεπε να έχω ζήσει» θα πει. Τα τελευταία χρόνια της ζωής της τα πέρασε στο μικρό διαμέρισμα της στο Βελιγράδι επιβιώνοντας με την φτωχική της σύνταξη. «Δεν ξέρω τι να πω όταν οι άνθρωποι μου λένε ότι ήμουν τυχερή. Ξέρω ότι η ζωή είναι τόσο σκληρή σήμερα» θα πει. Πίστευε ότι οι γονείς της πέθαναν τόσο νωρίς λόγω του δυστυχήματος.

Τον Δεκέμβριο του 2016 φίλοι και συγγενείς ενημέρωσαν τις αρχές ότι η Βέσνα δεν απαντά στο τηλέφωνο της. Στις 23 Δεκεμβρίου μπήκαν στο σπίτι της όπου τη βρήκαν νεκρή. Είχε πεθάνει από καρδιακά προβλήματα τα οποία αντιμετώπιζε. Ήταν 66 ετών.

Σε μια συνέντευξη της το 2001 θα πει: «Το να πεθαίνεις είναι καθαρά θέμα της μοίρας. Στο αεροπλάνο, στο αυτοκίνητο ή στον δρόμο. Το αστείο είναι ότι ο πιο σίγουρος τρόπος να πεθάνεις είναι σε ένα αεροπλάνο που πέφτει αλλά δεν ήταν η μέρα μου να πεθάνω. Είναι πεπρωμένο, μοίρα. Μπορεί τελικά να πεθάνω ενώ προσπαθώ να περάσω τον δρόμο».