Δίνοντας άνιση μάχη με το Αλτσχάιμερ η Λέιλα Μπελ αποφάσισε
να προχωρήσει σε υποβοηθούμενη ευθανασία και λίγο πριν πεθάνει μίλησε για την
απόφαση της και το φρικτό δίλημμα που είχε μπροστά της
Στα 82 της χρόνια η Λέιλα Μπέλ παρατήρησε ότι ξαφνικά δεν
μπορούσε να συγκεντρωθεί. Ενώ διάβαζε έχανε εντελώς την προσοχή της και
αδυνατούσε να συνεχίσει. "Αγαπούσα από μικρό παιδί τα βιβλία και το
διάβασμα και ξαφνικά ένιωσα ότι χανόμουν μέσα στις γραμμές" λέει.
Απευθύνθηκε άμεσα σε έναν γιατρό στο Βανκούβερ, όπου ζούσε
και η διάγνωση ήταν ξεκάθαρη: Αλτσχάιμερ σε αρχικό στάδιο.
Το χτύπημα ήταν τεράστιο για τη Λέιλα και όσο περνούσε ο
καιρός έβλεπε τα σημάδια της ασθένειας να εμφανίζονται όλο και πιο έντονα.
Δυσκολευόταν πολύ να πάει για ψώνια και χανόταν κατά τη διάρκεια συζητήσεων.
Δεν μπορούσε να θυμηθεί πράγματα που σκεφτόταν δευτερόλεπτα πριν, να πει την
κατάλληλη λέξη και να λύσει ένα θεωρητικά εύκολο πρόβλημα. Επιπλέον έγινε
συναισθηματικά ευάλωτη και έκλαιγε με το παραμικρό ακόμα και δημόσια.
Παρά το γεγονός ότι είχε παιδιά, η Λέιλα ζούσε μόνη της και αποφάσισε
πως μόνη της πρέπει να βρει μια λύση πριν καταρρεύσει τελείως και χρειάζεται
καθημερινή βοήθεια.
Με την ασθένεια να την επηρεάζει όλο και περισσότερο η Λέιλα
από τις αρχές του 2019 άρχισε να σκέφτεται το ενδεχόμενο υποβοηθούμενου θανάτου.
Ο Καναδάς επιτρέπει σε ανθρώπους με ανίατες ασθένειες να υποβληθούν σε
ευθανασία.
Τον Μάιο του 2019 πήρε την απόφαση της και κατέθεσε επίσημη
αίτηση. Ο δικηγόρος της όμως την ενημέρωσε ότι η έγκριση θα δινόταν μόνο αν η
ευθανασία γίνει όσο θα διατηρούσε σώας τας φρένας.
«Έβλεπα τη μητέρα μου
να αποσυντίθεται και είπα ότι δεν θέλω το ίδιο»
Η Λέιλα λοιπόν βρέθηκε μπροστά στο φρικτό δίλημμα να βάλει
τέλος στη ζωή της νωρίτερα απ' ό,τι ήθελε, πριν χάσει εντελώς το μυαλό της, ή να
ζήσει και να καταρρεύσει ολοκληρωτικά.
Επέλεξε το πρώτο γιατί όπως τόνισε ήθελε να κάνει μια
τελευταία πράξη ακτιβισμού. Να στείλει ένα μήνυμα πως οι άνθρωποι πρέπει να
πεθαίνουν με αξιοπρέπεια αλλά και να μην βρίσκονται μπροστά σε τέτοια
διλήμματα.
Στις 22 Αυγούστου 2019 η 85χρονη πλέον Λέιλα κάθισε μπροστά
στην κάμερα και μίλησε για την περίπτωση της. Σε έξι μέρες είχε οριστεί η
ημερομηνία του υποβοηθούμενου θανάτου της και η Λέιλα ήθελε να στείλει το δικό
της μήνυμα για το έτσι κι αλλιώς αμφιλεγόμενο ζήτημα.
"Αυτή είναι η τελευταία μου ακτιβιστική πράξη, η προσφορά
μου" λέει χαμογελώντας και θυμάται την εποχή μου η μητέρα της έπασχε από
Αλτσχάιμερ: "Την έβλεπα να πεθαίνει από την ίδια ασθένεια. Λίγο πριν το
τέλος δεν αναγνώριζε κανέναν και τίποτα. Ούτε τα παιδιά της, ούτε το τραπέζι,
ούτε τις καρέκλες. Ήταν τρομερό να βλέπεις την αποσύνθεση αυτής της γυναίκας.
Να χάνει τα πάντα, κάθε κομμάτι της τελικά εκτός από το κέλυφος της. Θυμάμαι να
λέω στον εαυτό μου τότε ότι δεν θέλω η οικογένεια και οι φίλοι μου να το
υποστούν αυτό και για εμένα αν ποτέ παρουσίαζα Αλτσχάιμερ".
Η Λέιλα στο βίντεο είναι διαυγέστατη, κάποιες φορές
χαμογελάει και για περίπου δύο ώρες διηγείται την ιστορία της και αναλύει το σκεπτικό
πίσω από την απόφαση της. Μιλάει για το πόσο σημαντικό είναι να πεθαίνει
κάποιος όταν το επιλέγει. "Πάντα ένιωθα ότι οι άνθρωποι πρέπει να έχουν το
δικαίωμα να επιλέξουν έναν υποβοηθούμενο θάνατο. Είναι οι δικές μας ζωές και
έχουμε το δικαίωμα να επιλέξουμε πώς θα τις ζήσουμε από τη στιγμή που με τις
επιλογές μας δεν θα βλάψουμε κάποιον άλλο. Ίσως αν είχα κάποια άλλη ασθένεια να
γνώριζα πότε θα πέθαινα. Ίσως ο γιατρός να μου έλεγε ότι έχω ακόμα δύο, τρεις,
έξι μήνες. Τώρα όμως δεν μπορούν να μου πουν κάτι τέτοιο. Αν είχα τη δυνατότητα
να καταθέσω την αίτηση μου για το μέλλον δεν θα έπρεπε να κληθώ να αποφασίσω αν
θα πεθάνω άμεσα ή όχι. Αναγκάστηκα να αποφασίσω τώρα γιατί φοβήθηκα ότι αν δεν το κάνω τώρα κάποια στιγμή στο μέλλον δεν θα μπορώ να καταθέσω αίτημα αν ο
εγκέφαλος μου έχει επηρεαστεί περισσότερο. Είμαι αναγκασμένη λοιπόν γιατί
αλλιώς θα ρισκάρω να χάσω αυτή την ευκαιρία" τονίζει.
«Τελικά καταλάβαμε
ότι δεν είχε άλλη επιλογή»
Τον Ιούνιο του 2019 κάλεσε την οικογένεια της και τους έδωσε
ένα γράμμα που είχε γράψει στο οποίο ενημέρωνε για την ασθένεια αλλά και για
την απόφαση της να "φύγει" στα τέλη Αυγούστου. Η εγγονή της Έριν
Σπένσερ μιλάει για εκείνη τη στιγμή:
"Αυτό που σκεφτόμασταν είναι γιατί πρέπει να γίνει αυτή τη στιγμή. Δεν υπήρχε κάποια διαφορά, κάποιο στοιχείο που να σε κάνει να σκεφτείς ότι έχει σοβαρό πρόβλημα. Προσπαθήσαμε να την μεταπείσουμε. Της είπαμε ότι το γράμμα της είναι απόδειξη του πόσο λειτουργική παραμένει. Η Λέιλα όμως επέμενε και μας εξήγησε. Τελικά καταλάβαμε ότι δεν είχε άλλη επιλογή".
"Αυτό που σκεφτόμασταν είναι γιατί πρέπει να γίνει αυτή τη στιγμή. Δεν υπήρχε κάποια διαφορά, κάποιο στοιχείο που να σε κάνει να σκεφτείς ότι έχει σοβαρό πρόβλημα. Προσπαθήσαμε να την μεταπείσουμε. Της είπαμε ότι το γράμμα της είναι απόδειξη του πόσο λειτουργική παραμένει. Η Λέιλα όμως επέμενε και μας εξήγησε. Τελικά καταλάβαμε ότι δεν είχε άλλη επιλογή".
Τέσσερις μέρες πριν πεθάνει η Λέιλα έκανε ένα
αποχαιρετιστήριο πάρτι για τους φίλους της. Το βράδυ πριν την υποβοηθούμενη
ευθανασία δείπνησε με την οικογένεια της. Στις 28 Αυγούστου 2019, με την
οικογένεια της στο πλευρό της, είπε το τελευταίο αντίο. Πριν πεθάνει
ευχαρίστησε όσους βρίσκονταν δίπλα της που την περιβάλουν με αγάπη "σαν
μια ζεστή κουβέρτα". Χαμογέλασε, έκλεισε τα μάτια και μετά από λίγα λεπτά
"έφυγε".
Το δικαίωμα της
επιλογής
Η ιστορία της Λέιλα είναι ένα ακόμα μικρό κεφάλαιο στο
τεράστιο θέμα της ευθανασίας και του δικαιώματος στην επιλογή του τρόπου και
του χρόνου θανάτου για άτομα που πάσχουν από ανίατες ασθένειες. Ανοίγει εκ νέου
το διάλογο για το αν πρέπει άτομα που παραμένουν λειτουργικά να αναγκάζονται να
προχωρήσουν στη διαδικασία με τον φόβο να μην μπορέσουν να το κάνουν όταν πλέον
ο εγκέφαλος τους θα έχει επηρεαστεί σε ανεπανόρθωτο βαθμό.
Μπορεί ένας ακόμα λειτουργικός ασθενής να αποφασίσει να
πεθάνει σε ένα μελλοντικό σημείο της ζωής του όταν πλέον θα έχει χαθεί η κρίση
του ή θα πρέπει να προχωρήσει στη διαδικασία υποβοηθούμενου θανάτου μόνο όσο ο
εγκέφαλος του παραμένει υγιής;
Ένα νομοθέτημα θα μπορούσε να δώσει λύση στο ζήτημα που
προκύπτει στον Καναδά αλλά και σε άλλες χώρες οι οποίες επιτρέπουν την ευθανασία
αλλά το θέμα θα παραμένει αμφιλεγόμενο και θα προκαλεί συζητήσεις σε κοινωνικό,
επιστημονικό, και θεολογικό επίπεδο.