Ενώ οι νέες έρευνες συμφωνούν πως στο μακρινό παρελθόν ο πλανήτης ήταν κατοικήσιμος επιστήμονες υποστηρίζουν πως ο Δίας είναι υπεύθυνος για τη μεταμόρφωση της Αφροδίτης σε... κόλαση
Η σχέση του ανθρώπινου είδους με την Αφροδίτη πέρασε πολλές φάσεις. Για δεκαετίες ο πλανήτης αποτέλεσε το αντικείμενο του... πόθου στη φαντασία του κόσμου. Όχι αδικαιολόγητα αφού και οι επιστήμονες συμφωνούσαν ότι λόγω θέσης και μεγέθους υπήρχαν πολλές πιθανότητες να είναι ένας τροπικός παράδεισος με εντυπωσιακή χλωρίδα και πιθανότατα πανίδα. Δεν ήταν τυχαίο άλλωστε που η Αφροδίτη ήταν και ο στόχος των πρώτων αποστολών. Η προσέγγιση της όμως έφερε τη "σχέση" στη φάση της απογοήτευσης. Πρώτα το Mariner 2 το 1962 και μετά το Venera 9, το οποίο κατάφερε να προσεδαφιστεί το 1975, γκρέμισαν τα όνειρα για έναν πλανήτη παρόμοιο με τη Γη όπου θα ήταν φιλόξενος στη ζωή και θα μπορούσε μελλοντικά να εποικιστεί. Τα στοιχεία έδειξαν ότι η Αφροδίτη όχι μόνο δεν είναι ένας τροπικός παράδεισος αλλά το αντίθετο. Είναι ένα από τα πλέον αφιλόξενα μέρη για τον άνθρωπο. Το έδαφος της είναι μια άγονη πετρώδης έρημος με ηφαιστειακή δραστηριότητα όπου η θερμοκρασία φτάνει τους 464 βαθμούς Κελσίου, η μεγαλύτερη από κάθε πλανήτη του Ηλιακού συστήματος. Η ατμοσφαιρική της πίεση είναι 92 φορές ισχυρότερη από τη γη και ο αέρας αποτελείται από 96% διοξείδιο του άνθρακα. Ολόκληρος ο πλανήτης καλύπτεται από ένα πυκνό νέφος θειικού οξέος που δεν επιτρέπει στις ακτίνες του ήλιου να περάσουν.
Τα συγκεκριμένα στοιχεία οδήγησαν τη σχέση των ανθρώπων με τον πλανήτη στην φάση της ψυχρότητας. Η πλειονότητα της επιστημονικής κοινότητας έστρεψε την προσοχή της στον Άρη με εξαίρεση κάποιες αποστολές που είτε πέρασαν από τον πλανήτη είτε μπήκαν στην τροχιά του.
Τα τελευταία χρόνια όμως η σχέση με την Αφροδίτη αναθερμάνθηκε. Το μεγάλο ερώτημα είναι αν ο πλανήτης υπήρξε κάποτε κατοικήσιμος και τι προκάλεσε αυτή τη δραματική αλλαγή. Θα μπορούσε κάτι παρόμοιο να συμβεί και στη Γη;
Η φωσφίνη δείχνει... ζωή
Έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Nature Astronomy τονίζει πως ο εντοπισμός η φωσφίνη στα υψηλότερα τμήματα της ατμόσφαιρας του πλανήτη ίσως να αποτελεί ίχνος μικροβιακής ζωής. Μάλιστα μελετώντας παλιά αρχεία της NASA, ο Ρακές Μογκούλ, βιοχημικός στο Cal Poly Pomona στην Καλιφόρνια και συνάδελφοί του βρήκαν πως πιθανά ίχνη φωσφίνης είχαν εντοπιστεί και στο παρελθόν, από το Pioneer 13, που είχε φτάσει στον πλανήτη τον Δεκέμβριο του 1978.
«Όταν βγήκε το επιστημονικό άρθρο (του Nature Astronomy) σκέφτηκα αμέσως τα παλιά φάσματα μάζας» τόνισε ο Μαγκούλ στο Live Science.
Ο ίδιος και οι συνεργάτες του γνώριζαν ήδη καλά τα δεδομένα, όπως είπε, οπότε ήταν ένα φυσικό βήμα η επανεξέτασή τους. «Ως εκ τούτου, κατόπιν συζήτησης με τους έτερους ερευνητές, βρήκαμε τα αρχικά επιστημονικά άρθρα και αμέσως αρχίσαμε να ψάχνουμε για ενώσεις φωσφόρου».
Η ανακάλυψη αυτή, που δημοσιεύτηκε στο arXiv στις 22 Σεπτεμβρίου και δεν έχει ακόμα αξιολογηθεί από άλλους επιστήμονες, δεν λέει πολλά πέρα από αυτά που είχαν αναφερθεί στο Nature Astronomy, αν και κάνει ακόμα πιο πιθανή την παρουσία φωσφίνης (η οποία αποτελείται από ένα άτομο φωσφόρου και τρία υδρογόνου). Τα δεδομένα του 1978 προέρχονται από το Large Probe Neutral Mass Spectrometer (LNMS), ένα από τα όργανα που είχαν πραγματοποιήσει κάθοδο στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης στο πλαίσιο της αποστολής Pioneer 13.
Όταν η ομάδα του Μόγκουλ επανεξέτασε τα δεδομένα του LNMS από τα κατώτερα και τα μεσαία νέφη της Αφροδίτης βρήκαν ίχνη που θύμιζαν πολύ την φωσφίνη, έγραψαν οι ερευνητές- οι οποίοι εντόπισαν επίσης στοιχεία ατόμων φωσφόρου στην ατμόσφαιρα, που πιθανώς να προήλθαν από τη φωσφίνη.
Αν και το όργανο δεν είχε φτιαχτεί για να ψάχνει ενώσεις σαν την φωσφίνη, τα δείγματα που συλλέχθηκαν είχαν κάποια στοιχεία ενός μορίου που είχε την ίδια μάζα με τη φωσφίνη, και μάλιστα σε ποσότητες που ήταν παρόμοιες με τα επίπεδα που περιγράφονταν στο άρθρο στο Nature Astronomy. Ακόμη, ο Μόγκουλ και οι άλλοι ερευνητές βρήκαν και ίχνη άλλων χημικών που δεν θα έπρεπε να εμφανίζονται φυσικά στα νέφη της Αφροδίτης. «Πιστεύουμε πως είναι ένδειξη για χημικές διεργασίες που δεν έχουν ανακαλυφθεί ακόμα» έγραψαν, προσθέτοντας πως «και/ή χημικές διεργασίες που ευνοούν ενδεχομένως τη ζωή». Αυτό που χρειάζεται, τόνισαν, είναι περαιτέρω, εντατικότερη εξερεύνηση της Αφροδίτης.
«Ο Δίας μεταμόρφωσε την Αφροδίτη»
Μια άλλη έρευνα από επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας ίσως να δίνει απάντηση στο γιατί στην Αφροδίτη επικρατούν πλέον τόσο ακραίες συνθήκες. Σύμφωνα με την έρευνα η Αφροδίτη ήταν κάποτε ένας πλανήτης παρόμοιος με τη Γη αλλά όλα άλλαξαν όταν ο Δίας διαφοροποίησε την τροχιά του γύρω από τον Ήλιο. "Καθώς ο Δίας... μετανάστευε στην Αφροδίτη συνέβησαν δραματικές κλιματικές αλλαγές. Αρχικά ζεστάθηκε και μετά πάγωσε με αποτέλεσμα όλο το νερό της να χαθεί στην ατμόσφαιρα" τονίζει ο αστροβιολόγος, Στίβεν Κέιν ο οποίος ηγήθηκε της έρευνας. Προσθέτει ότι έχει μεγάλο ενδιαφέρον το γεγονός πως, αντίθετα με τους άλλους πλανήτες, η τροχία της Αφροδίτης γύρω από τον Ήλιο δεν είναι ελλειπτική αλλά σχεδόν κυκλική.
Οι ερευνητές αποκάλυψαν πως όταν ο Δίας βρισκόταν πιο κοντά στον Ήλιο η τροχιά της Αφροδίτης γύρω από το άστρο ήταν ελλειπτική κάτι που αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες να ήταν κατοικήσιμη.
Με την απομάκρυνση του ο Δίας "έσπρωξε" την Αφροδίτη πιο κοντά στον Ήλιο και έτσι επήλθαν τεράστιες αλλαγές στο κλίμα της. Το τεράστιο μέγεθος του Δια επηρεάζει τις τροχιές των κοντινών του πλανητών.
Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι πιθανότατα η Αφροδίτη ήταν, πριν δισεκατομμύρια χρόνια, ένας πλανήτης με σταθερή θερμοκρασία και νερό σε υγρή μορφή. Ένα γεγονός όμως την μετέτρεψε σε αυτό το αφιλόξενο μέρος που είναι σήμερα. Η έρευνα του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας υποστηρίζει ότι αυτό θα μπορούσε να είναι η αλλαγή τροχιάς του Δία.
Από κατοικήσιμη έγινε κόλαση
Ο Κειν μιλώντας και για την ύπαρξη φωσφίνης τονίζει ότι ίσως "αντιπροσωπεύει την τελευταία επιζήσασα μορφής ζωής στον πλανήτη".
"Είναι σημαντικό να καταλάβουμε πως η Αφροδίτη έγινε από πιθανότατα κατοικήσιμη τόσο αφιλόξενη. Εστιάζουμε στις διαφορές του πλανήτη με τη Γη και στο τι πήγε στραβά στην Αφροδίτη. Έτσι μπορούμε να βρούμε στοιχεία για το πώς η Γη κατέληξε να είναι φιλόξενη για τη ζωή αλλά και το πώς μπορούμε να την προστατεύσουμε με τον καλύτερο τρόπο" τονίζει.
Με την έρευνα για την Αφροδίτη να προχωρά τα στοιχεία δείχνουν πως δισεκατομμύρια χρόνια πριν ίσως να φιλοξενούσε ζωή, ίσως και κάποιου είδους πολιτισμό που εξαφανίστηκε παντελώς με το πέρασμα του χρόνου και τις δραματικές αλλαγές που επέφερε.