Βρετανία και ΗΠΑ υφάρπαξαν τα νησιά Τσάγκος, εξόρισαν τους
ιθαγενείς και τώρα αδιαφορούν επιδεικτικά για τις διεθνείς αποφάσεις
Οι Αμερικανοί λένε ότι "the might is right", αν είσαι δυνατός
έχεις δίκιο. Πάνω σε αυτό τον κανόνα οι ισχυροί του πλανήτη έχτισαν τις
πολιτικές τους. Σκλάβωσαν ανθρώπους, υφάρπαξαν πλούτο και εδάφη και διέλυσαν
ολόκληρες χώρες. Στην περίπτωση των νησιών Τσάγκος όμως έκαναν ένα βήμα
παραπάνω, έκλεψαν την πατρίδα χιλιάδων ανθρώπων και τους εξόρισαν. Για περίπου
μισό αιώνα τους απαγορεύεται ακόμα και να επισκεφθούν τη γη τους για να αφήσουν
ένα λουλούδι στους τάφους των προγόνων τους.
Επίγειος παράδεισος
Το σύμπλεγμα των νησιών βρίσκεται στο… πουθενά. Κάπου
ανάμεσα σε Αφρική και Ινδία το αρχιπέλαγος Τσάγκος “φιλοξενεί” 65 μικρά νησιά.
Στις αρχές του 16ου αιώνα ο Βάσκο ντα Γκάμα ήταν ο πρώτος
Ευρωπαίος που τα επισκέφθηκε. Οι Πορτογάλοι δεν θεώρησαν πως αυτά τα
“κομματάκια” γης είχαν κάτι να προσφέρουν και δεν τα προσάρτησαν. Οι Γάλλοι τα
διεκδίκησαν αλλά το 1814 μετά τη συντριβή του Ναπολέοντα τα έχασαν οριστικά από
τους Βρετανούς.
Οι πρώτοι κάτοικοι έφτασαν στον 18ο αιώνα και αρχικά ήταν
λεπροί από τον Μαυρίκιο. Αργότερα στάλθηκαν εργάτες οι οποίοι δούλευαν σε
φυτείες καρύδας. Γρήγορα τα σχέδια για εκμετάλλευση των νησιών απέτυχαν. Οι
μόνοι που παρέμειναν ήταν Αφρικανοί σκλάβοι οι οποίο έφτιαξαν μια όμορφη και
απλή ζωή. Απομονωμένοι από τον υπόλοιπο πλανήτη οι Τσαγκόσιοι είχαν
εγκατασταθεί στο μεγαλύτερο νησί του συμπλέγματος το Ντιέγκο Γκαρσία με τον
πληθυσμό τους να ξεπερνά τα 2000 άτομα. Με υγρό κλίμα και το γόνιμο έδαφος το
νησί ήταν ένας επίγειος παράδεισος που προσέφερε τα πάντα.
Διώξτε τους… ταρζάν
Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 όμως οι Αμερικάνοι
αποφάσισαν πως το Ντιέγκο Γκαρσία είναι ιδανικό μέρος για να φτιάξουν μια βάση
απ’ όπου θα μπορούσαν να οργανώνουν επιχειρήσεις σε Ασία και Αφρική.
Στα μέσα του ’60 μια μικρή αποστολή Αμερικανών επισκέφθηκε
το νησί με τους κατοίκους να τους υποδέχονται θερμά. Δεν ήξεραν όμως ότι αυτή
ήταν η αρχή του τέλους καθώς οι επισκέπτες ήταν οι παρατηρητές που έδωσαν το
τελικό “ΟΚ” για τη δημιουργία της βάσης. Οι… ιδιοκτήτες Βρετανοί συμφώνησαν σε
όλα με τους Αμερικάνους και πλέον το μόνο θέμα που έπρεπε να διευθετηθεί ήταν η
άμεση εκδίωξη των "ταρζάν" (όπως χαρακτηρίζονταν οι κάτοικοι του
νησιού σε επίσημο έγγραφο που αποκαλύφθηκε πριν από λίγα χρόνια) οι οποίοι ήταν
εμπόδιο στα σχέδια των υπερδυνάμεων.
«Το νησί πουλήθηκε»
Από το μέσα του 1960 λοιπόν ξεκίνησε μια οργανωμένη
επιχείρηση με σκοπό να μην μείνει ούτε ένας Τσαγκόσιος στο Ντιέγκο Γκαρσία.
Στην αρχή ήρθε η προπαγάνδα πως όλοι πρέπει να φύγουν από το νησί για το καλό
τους και στη συνέχεια ο εκφοβισμός. Μέσα σε λίγες μέρες άγνωστοι σκότωσαν όλα
τα σκυλιά που υπήρχαν στο νησί στέλνοντας παράλληλα το μήνυμα πως την ίδια
μοίρα θα έχουν και όσοι κάτοικοι δεν φύγουν άμεσα. Όσοι ταξίδευαν για κάποιο
λόγο μακριά από το Ντιέγκο Γκαρσία δεν μπορούσαν να επιστρέψουν με τη
δικαιολογία ότι το νησί πουλήθηκε.
Μέσα σε λίγα χρόνια ο πληθυσμός έπεσε στις λίγες
εκατοντάδες. Στις αρχές της δεκαετίας το ’70 ο κυβερνήτης του Ντιέγκο Γκαρσία
κάλεσε όσους ζούσαν ακόμα στο νησί και τους ενημέρωσε πως πρέπει να φύγουν
άμεσα. Ένα βρετανικό καράβι περίμενε ήδη στο λιμάνι. Οι Τσαγκόσιοι στοιβαχτήκαν
σαν ζώα και μεταφέρθηκαν στον Μαύρικιο. Για μέρες έμειναν στο λιμάνι
περιμένοντας το καράβι που θα τους γύριζε πίσω το οποίο όμως δεν ήρθε ποτέ. Η
κυβέρνηση του Μαυρικίου τους μετέφερε τελικά σε εγκαταλελειμμένα κτίρια και
μέσα σε λίγο καιρό η παραδεισένια ζωή που είχαν στην παρτίδα τους μετατράπηκε
σε κόλαση σε έναν ξένο τόπο. Δεκάδες πέθαναν είτε από αρρώστιες και πείνα, είτε
από στενοχώρια όπως λένε όσοι έζησαν εκείνη την περίοδο. Άνθρωποι που ζούσαν
αξιοπρεπώς μετατράπηκαν σε ζητιάνους και πόρνες για να επιβιώσουν. Πολλοί ήταν
αυτοί που επέλεξαν την αυτοκτονία.
Οι γελοιότητες των
ισχυρών
Οι “ισχυροί” όμως δεν είχαν τελειώσει το έργο τους. Ήθελαν
να κάνουν τους Τσαγκόσιους να εξαφανιστούν από την ιστορία. Δίνοντας τους μια
πενιχρή αποζημίωση τους ανάγκασαν να υπογράψουν έγγραφα (γραμμένα στα αγγλικά, μια
γλώσσα που δεν ήξερε κανείς) με τα οποία αποποιούνταν παντός είδους διεκδίκηση.
Έχαναν έτσι και με το νόμο την παρτίδα τους. Επιπλέον Αγγλία και ΗΠΑ
συνωμότησαν ώστε ο πληθυσμός του Ντιέγκο Γκαρσία να χαρακτηρίζεται σε επίσημα
έγγραφα ως ένα τσούρμο εργατών χωρίς καμία εθνική ταυτότητα και ιστορία.
Δεκαετίες μετά τα παιδιά των ξεριζωμένων κατοίκων
επιχείρησαν να πάρουν πίσω την πατρίδα τους. Βρήκαν στοιχεία για τη συνομωσία
και κατέρριψαν τα σαθρά επιχειρήματα Βρετανών και Αμερικανών. Το 2000, το
Αγγλικό Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε παράνομα το τοπικό Διάταγμα του Επιτρόπου του
Βρετανικού Εδάφους Ινδικού Ωκεανού με το οποίο εξορίστηκαν οι νησιώτες. Ενώ ο
τότε Βρετανός Υπουργός Εξωτερικών, Ρόμπιν Κουκ δήλωνε πως αποδέχεται την
απόφαση, η κυβέρνηση του έψαχνε τρόπους να εμποδίσει τους κατοίκους να
επιστρέψουν.
Αρχικά χρησιμοποίησε μια μεσαιωνική τακτική το Βασιλικό
Δικαίωμα (ουσιαστικά μια διαταγή από τη Βασίλισσα χωρίς καμία νομική υπόσταση).
Η αστεία αυτή στρατηγική κρίθηκε άμεσα παράνομη και ακολούθησε κάτι ακόμα πιο
γελοίο. Οι Βρετανοί συνέταξαν έκθεση με την οποία ανέφεραν ότι η επιστροφή των
κατοίκων ήταν αδύνατη καθώς το νησί δεν μπορούσε να κατοικηθεί και σύμφωνα με
τις προβλέψεις σε κάποιες δεκαετίες θα βυθιζόταν. Όλα αυτά ενώ στην αμερικάνικη
βάση ζούσαν ήδη 4.000 άτομα και Αμερικάνοι και Βρετανοί έκαναν διακοπές εκεί.
Αφού και αυτό το επιχείρημα απλά γελοιοποίησε τη βρετανική
κυβέρνηση ξεκίνησε, σε συνεργασία με τις ΗΠΑ μια ατέρμονη νομική διαδικασία σε
συνδυασμό με ένα σύστημα “μπαλάκι” για το ποιος έχει την ευθύνη.
Δικαιωμένοι μόνο
στα... χαρτιά
Παρά τις τόσες απογοητεύσεις και τον εμπαιγμό οι Τσαγκόσιοι
συνεχίζουν τον αγώνα για δικαίωση και επιστροφή στην πατρίδα τους. Το 2016 η εκμίσθωση του Ντιέγκο Γκαρσία από
τις Η.Π.Α έληξε αλλά οι δύο κυβερνήσεις προχώρησαν σε ανανέωση της συμφωνίας. Τον
περασμένο Φεβρουάριο το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης εξέδωσε απόφαση στην οποία
αναφέρει ότι η κατοχή των νησιών είναι παράνομη και πρέπει να τελειώσει το
συντομότερο δυνατό. Στις αρχές Ιουλίου ο ΟΗΕ κάλεσε τη Βρετανία να αποχωρήσει
από τα νησιά και "να συνεργαστεί με τον Μαυρίκιο για την επανεγκατάσταση
των κατοίκων". Προς το παρόν οι Βρετανοί αδιαφορούν για τις διεθνείς
αποφάσεις και δεν δείχνουν διατεθειμένοι να παραχωρήσουν τα νησιά. Οι Τσαγκόσιοι ουσιαστικά έχουν δικαιωθεί με κάθε τρόπο αλλά κανείς δεν ξέρει πότε και αν θα
μπορέσουν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.