Η ιστορία του Σλάβουτικ, της πόλης που δημιουργήθηκε μέσα σε ένα δάσος για να στεγάσει όσους έχασαν τα σπίτια τους εξαιτίας του δυστυχήματος στο Τσερνόμπιλ
Οι εκτοπισμένοι του Πριπιάτ έπρεπε να φτιάξουν κάπου αλλού
το σπίτι τους ύστερα από την καταστροφή. Όλοι διασκορπίστηκαν σε διάφορα σημεία
της αχανούς Σοβιετικής Ένωσης. Ωστόσο, ακόμα κι αν ο ένας αντιδραστήρας του
πυρηνικού εργοστασίου εξερράγη, υπήρχαν ακόμα τρεις που συνέχιζαν να
λειτουργούν κανονικά. Αυτό σήμαινε ότι οι εργαζόμενοι ήταν απαραίτητοι για να συνεχίσουν οι εργασίες ομαλά. Και κάπως έτσι γεννήθηκε η πόλη του Σλάβουτικ.
Η νέα πόλη
Το σημείο που χτίστηκε από το μηδέν το Σλάβουτικ επιλέχθηκε
πολύ προσεκτικά. Η πόλη έπρεπε να είναι κοντά στο Τσερνόμπιλ, αλλά όχι πιο
κοντά από τα 50 χιλιόμετρα ασφαλείας, ώστε η περιοχή να μην είναι μολυσμένη από
τη ραδιενέργεια. Ακόμα, θα έπρεπε να διαθέτει σιδηροδρομικές γραμμές για να μετακινούνται εύκολα οι εργαζόμενοι από και προς το εργοστάσιο.
Οι υπεύθυνοι κατέληξαν σε έναν αποκομμένο σιδηροδρομικό
σταθμό μέσα σε ένα πευκοδάσος. Γύρω από εκεί ξεκίνησαν να χτίζουν τη νέα πόλη
που θα στέγαζε τους εργαζόμενους του εναπομείναντος εργοστασίου. Οι εργασίες
ξεκίνησαν ήδη από το φθινόπωρο του 1986, λίγους μήνες μετά το δυστύχημα, και οι
πρώτοι κάτοικοι της νέας πόλης εγκαταστάθηκαν τον Οκτώβριο του 1988.
Η πόλη του Σλάβουτικ προκάλεσε μια εντυπωσιακή κινητοποίηση
του σοβιετικού μηχανισμού και έμελλε να θυμίζει την απόλυτη ενσάρκωση του αστικού
σοβιετικού ονείρου. Για την κατασκευή της συνεργάστηκαν 35 κατασκευαστικά
ινστιτούτα από οχτώ σοβιετικές δημοκρατίες και τα πιο λαμπρά αρχιτεκτονικά
μυαλά δούλεψαν για την υλοποίησή της. Ωστόσο, δεν υπήρχε χρόνος για να δημιουργηθούν
νέα αρχιτεκτονικά σχέδια και να γίνουν αντίστοιχες μελέτες. Έτσι, οι δημιουργοί
της χρησιμοποίησαν αυτά που ήδη ήξεραν: σχέδια και μορφές που ήδη είχαν εφαρμοστεί
σε άλλα σημεία της Σοβιετικής Ένωσης.
Το αποτέλεσμα ήταν μια πόλη που έμοιαζε να συμβολίζει
ολόκληρο τον σοβιετικό κόσμο. Το Σλάβουτικ χωρίστηκε σε συνοικίες και η καθεμία
πήρε το όνομα της σοβιετικής χώρας από την οποία προέρχονταν οι δημιουργοί της.
Για κάθε συνοικία, η αντίστοιχη χώρα που έδωσε το όνομά της έπρεπε να παρέχει τα υλικά και το ανθρώπινο δυναμικό για την κατασκευή της.
 |
| Μνημείο στο κέντρο της πόλης με τα ονόματα όλων των πόλεων που βοήθησαν στην κατασκευή της |
Ακόμα και σήμερα περπατώντας από την μια συνοικία στην άλλη
μοιάζει με ένα ταξίδι σε διαφορετικές χώρες της πρώην σοβιετικής ένωσης. Στη συνοικία «Τιφλίδα» θα βρει
κανείς τους παραδοσιακούς γεωργιανούς σταυρούς στα μπαλκόνια, ενώ στη συνοικία
του Γερεβάν θα συναντήσει τα κλασικά ροζ σπίτια της Αρμενίας από ηφαιστειακές
πέτρες. Ακόμα, στη συνοικία του Μπακού στους δρόμους μπορεί κάποιος να ζεσταθεί
στα μαγκάλια που συνηθίζονται και στο Αζερμπαϊτζάν.
Στην πόλη θα βρει κανείς επίσης τις συνοικίες του Κίεβου (Ουκρανία),
της Ρίγας (Λετονία), του Ταλίν (Εσθονία), του Βίλνιους (Λιθουανία) και της Ρωσίας
με τις συνοικίες Μόσχα, Μπιέλγκοροντ και Λένινγκραντ.
 |
| Τέχνη από το Αζερμπαϊτζάν |
«Η πόλη συχνά αποκαλείται το τελευταίο μνημείο της Σοβιετικής
Ένωσης», αναφέρει η Κριστίνα Μπελτσένκο, επικεφαλής του τοπικού μουσείο ιστορίας
της πόλης, στον δημοσιογράφο Pavlo Fedykovych και το CNN.
Όταν έφτασε η στιγμή οι νέοι κάτοικοι να έρθουν στο
Σλάβουτικ τους δόθηκε η δυνατότητα να επιλέξουν τη συνοικία που θα μείνουν, μια
πρωτοφανής κίνηση για το σοβιετικό καθεστώς που αποτελούσε ίσως έναν τρόπο
εξιλέωσης απέναντι σε αυτούς τους ανθρώπους που αναγκάστηκαν να χάσουν τα
σπίτια τους από τη μια στιγμή στην άλλη.
 |
| Οι συνοικίες του Σλάβουτικ από το kathmanduandbeyond.com |
Οι παλιοί κάτοικοι του Πριπιάτ άρχισαν να καταφτάνουν στην
πόλη δημιουργώντας σιγά σιγά μια πόλη που διέθετε από τα υψηλότερα επίπεδα ζωής
στον τότε σοβιετικό κόσμο.
Η ανάμνηση
Ωστόσο, κανείς δεν
μπορούσε να ξεχάσει το Πριπιάτ, τα σπίτια που άφησαν πίσω τους μαζί με τα
περισσότερα από τα υπάρχοντά τους μιας και τους είχαν υποσχεθεί ότι θα
επιστρέψουν σε τρεις μέρες.
«Πριν έρθω στο Σλάβουτικ ανυπομονούσα πολύ γιατί ακόμα και
αν δεν μπορούσα να γυρίσω στο Πριπιάτ, τουλάχιστον ήμουν κοντά», αναφέρει η
Τατιάνα Κουζνετσόβα που εγκαταστάθηκε στη νέα πόλη το 1990, όταν η ίδια ήταν 14
ετών.
«Μετά από έναν χρόνο διαμονής εδώ, ήθελα να φύγω όσο πιο
γρήγορα γινόταν», θυμάται. Όπως λέει δεν μπορεί να ξεχάσει ποτέ τη ζωή που
άφησε πίσω στο Πριπιάτ. Όταν έφυγαν άφησε πίσω μια συλλογή 12 δίσκων με παραμύθια
και πολλά παιχνίδια. Σήμερα, συμμετέχει συχνά σε τουρ που γίνονται στο Πριπιάτ που έχει μεταμορφωθεί
σε μια πόλη φάντασμα. Ωστόσο δεν έχει καταφέρει ως τώρα να ανοίξει την πόρτα
του σπιτιού της και να δει όσα υπάρχοντά της έχουν μείνει παγωμένα στον χρόνο. Όπως
λέει στον Fedykovych, θα ήταν πολύ επώδυνο και τρομακτικό.
Η Κουζνετσόβα δεν
είναι η μόνη κάτοικος του Σλάβουτικ που σκέφτεται έτσι. Στις καρδιές όλων
συνεχίζει να ζει το φάντασμα του Πριπιάτ.
Το 2000 έκλεισαν για πάντα όλοι οι αντιδραστήρες του
Τσερνόμπιλ με αποτέλεσμα οι 25.000 κάτοικοι του Σλάβουτικ που δούλευαν εκεί να
μείνουν άνεργοι. Έτσι, η πόλη που ουσιαστικά υπήρχε χάρη στο πυρηνικό
εργοστάσιο έπρεπε τώρα να βρει ένα νέο νόημα ύπαρξης. Αν και στην αρχή ήταν δύσκολα,
η πόλη μοιάζει πλέον να έχει μεταμορφωθεί σε ένα κέντρο καλλιτεχνών και
πρωτοποριακών ιδεών.
 |
| Κτίρια με μοτίβα γεωργιανού στυλ |
Η πόλη έχει έναν από τους υψηλότερους ρυθμούς γεννήσεων στην
Ουκρανία και ο μέσος όρος ηλικίας των κατοίκων της είναι από τους χαμηλότερους
στη χώρα. Οι περισσότεροι κάτοικοί της έχουν πανεπιστημιακή μόρφωση, ενώ στο Σλάβουτικ
διοργανώνονται κάθε χρόνο πολλά καλλιτεχνικά φεστιβάλ. Η πόλη διοικητικά υπόκειται
απευθείας στο Κίεβο και όχι στην τοπική επαρχεία του Τσερνίχιβ Ομπλάστ κάτι που την κάνει να διαφέρει από τις υπόλοιπες επαρχιακές πόλεις.
Το ταξίδι στο Σλάβουτικ μοιάζει σαν ένα ταξίδι πίσω στο
χρόνο μέσα σε μια κάψουλα που σε μεταφέρει στην Σοβιετική Ένωση και τον απόηχο της
καταστροφής του Τσερνόμπιλ. Ωστόσο, το μέλλον στην πόλη μοιάζει πιο ελπιδοφόρο
από ποτέ.
