Η μαζική αυτοκτονία μιας οικογένειας εξαιτίας της φτώχειας στην Τουρκία έχει φέρει στο προσκήνιο ένα θέμα που η κυβέρνηση θέλει να το κρύψει κάτω από το χαλί.
«Προσοχή! Υπάρχει κυάνιο μέσα. Φωνάξτε
την αστυνομία και μην μπείτε στο σπίτι».
Με αυτό το σημείωμα στην πόρτα του σπιτιού τους, τα μέλη μιας
οικογένειας από την Κωνσταντινούπολη προσπάθησαν να προστατέψουν τους γείτονές τους,
ενώ αυτοί κείτονταν νεκροί μέσα.
Όταν η αστυνομία έφτασε στο διαμέρισμα βρήκε στο εσωτερικό του τα τέσσερα μέλη της οικογένειας, δύο άντρες και δύο γυναίκες ηλικίας 48 έως 60 ετών όλοι αδέρφια μεταξύ τους, να είναι νεκρά έχοντας δηλητηριαστεί με κυάνιο. Η οικογένεια Γιέτισκιν ζούσε για πολύ καιρό βυθισμένη στην φτώχεια και μόνο η μια αδερφή εργαζόταν ως δασκάλα μουσικής, ωστόσο ο πενιχρός της μισθός δεν έφτανε να καλύψει τα αυξανόμενα χρέη τους.
«Ήταν πολύ καλοί άνθρωποι. Έκαναν ό,τι έκαναν επειδή ζούσαν
στη φτώχεια», αναφέρει ένα γείτονάς τους που τους ήξερε πολύ καιρό. Λίγες μόνο
ώρες αφού οι σοροί τους μεταφέρθηκαν στο νεκροτομείο, η εταιρεία ηλεκτρισμού
έκοψε το ρεύμα στο σπίτι καθώς οι λογαριασμοί τους είχαν να πληρωθούν για
μήνες.
Η αυτοκτονία της οικογένειας δεν είναι η μοναδική σε μια
Τουρκία που είναι βυθισμένη για περισσότερο από έναν χρόνο στην οικονομική
κρίση, ωστόσο προκάλεσε μια έντονη και οργισμένη συζήτηση στην χώρα για την
κατάσταση που γίνεται μόνο χειρότερη.
Βυθισμένοι στην κρίση,
αλλά μην το λέτε
Το «παιχνίδι» Τραμπ – Ερντογάν που κρατά εδώ και αρκετό καιρό με κυρώσεις από
την αμερικανική πλευρά και ανταλλαγές απειλών καταποντίζει συνεχώς την τουρκική
λίρα και οικονομία και εκτοξεύει τον πληθωρισμό. Αυτή τη στιγμή ένα ευρώ
ισοδυναμεί με 0,16 τουρκικές λίρες ή αντίστοιχα 6,3 τουρκικές λίρες ισούνται με
ένα ευρώ.
Μέσα σε μόλις έναν χρόνο, το κόστος του ηλεκτρικού έχει
πάρει 10 αυξήσεις καταγράφοντας αυτή τη στιγμή συνολική αύξηση 57% σε σχέση με
έναν χρόνο πριν. Την ίδια στιγμή τα επίσημα στοιχεία κάνουν λόγο για 13,9%
ανεργία, κάτι που μεταφράζεται σε 4,6 εκατ. ανέργους σε πληθυσμό 82 εκατ., ενώ
η ανεργία στους νέους σκαρφαλώνει στο 27%. Δεν είναι τυχαίο πως μέσα στο 2018
οι άνεργοι αυξήθηκαν κατά ένα εκατομμύριο.
Ωστόσο, την ίδια στιγμή οι κυβερνητικές φωνές κάνουν τα
πάντα για να διαψεύσουν ότι υπάρχει πραγματικά πρόβλημα. Η κυβέρνηση Ερντογάν
και όσοι την υποστηρίζουν μιλούν για «συνωμοσίες» και «χειραγώγηση» των πολιτών
από τους αριστερούς και τους δημοκράτες που θέλουν να στρέψουν την κοινή γνώμη
εναντίον της κυβέρνησης. Στην κυβερνητική εφημερίδα Sabah, ένας αρθρογράφος έκανε λόγο για
μια απαίσια προπαγάνδα από τα κόμματα της αντιπολίτευσης και του BBC της
Τουρκίας που συνδέουν τις αυτοκτονίες με την οικονομική κατάσταση της χώρας.
«Λένε ότι ήταν εξαιτίας της πείνας. Αυτό δεν είναι αλήθεια.
Δεν έχουμε καμία πληροφορία που να δείχνει ότι αυτοί οι θάνατοι προκλήθηκαν από
φτώχεια», ανέφερε ο αντιπρόεδρος της Τουρκίας Φουάτ Οκτάι χωρίς ωστόσο να
ξεκαθαρίζει και για ποιο λόγο μπορεί αυτή η οικογένεια να έβαλε τέλος στη ζωή της.
Την αιτία πίσω από την αυτοκτονία υποστηρίζει ωστόσο ότι τη βρήκε ο αρθρογράφος
της ισλαμικής κυβερνητικής εφημερίδας Γενί Ακίτ, στην οποία αναφέρεται ότι στα ράφια
της βιβλιοθήκης της οικογένειας βρέθηκε το βιβλίο του Βρετανού βιολόγου και
συγγραφέα βιβλίων εκλαϊκευμένης επιστήμης, Ρίτσαρντ Ντόκινς, «Η περί Θεού
αυταπάτη».
«Το βιβλίο ενός άθεου έσυρε τέσσερις ανθρώπους στην
αυτοκτονία», ανέφερε ο πηχυαίος τίτλος του πρωτοσέλιδου.
Φτώχεια ή αυτοκτονία
Τα ποσοστά των αυτοκτονιών στην χώρα αυξάνονται συνεχώς από
τη στιγμή που ξέσπασε η κρίση στην Τουρκία. Δεν είναι τυχαίο πως πριν προλάβει
η χώρα να συνέλθει από την αυτοκτονία των τεσσάρων ακόμα μια οικογένεια
ακολούθησε τον ίδιο δρόμο. Στην Αντάλια ένας άντρας, μια γυναίκα και τα δύο
παιδιά τους αυτοκτόνησαν με κυάνιο μέσα στο σπίτι τους. Σε αυτήν την περίπτωση
η ύπαρξη σημειώματος αυτοκτονίας δεν άφησε περιθώριο στις κυβερνητικές φωνές να
υποστηρίξουν κάτι διαφορετικό. Σε αυτό, ο πατέρας έλεγε ότι είναι άνεργος για
εννιά μήνες και δεν μπορεί να συνεχίσει άλλο. «Ζητώ συγγνώμη από όλους, αλλά
δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι άλλο. Θα αυτοκτονήσουμε», ανέφερε. Τα δύο παιδιά της
οικογένειας, εννέα και πέντε ετών, βρέθηκαν στο σαλόνι του σπιτιού με το ένα να
κρατά το χέρι του άλλου.
Στην κυβέρνηση -μιας και σε αυτήν την περίπτωση δεν μπορούσαν
να κατηγορήσουν τα βιβλία κάποιου άθεου για την αυτοκτονία- απάντησαν ότι θα πρέπει
να απαγορευτεί η πώληση κυανίου τουλάχιστον για τους επόμενους μήνες!
Στην Τουρκία η αυτοκτονία θεωρείται μεγάλη αμαρτία. Ωστόσο,
από το 2012 οι αυτοκτονίες ή οι απόπειρες αυξάνονται συνεχώς, ενώ το 2018
έφτασαν στο απόγειό τους. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, την περασμένη χρονιά
3.161 άνθρωποι έβαλαν τέλος στη ζωή τους, ενώ πλέον υπολογίζεται ότι περίπου
οχτώ άτομα αυτοκτονούν κάθε μέρα και δεκάδες ακόμα το επιχειρούν.
Όπως αναφέρει η Τουρκάλα συγγραφέας Ελίφ Σαφάκ στον Guardian ο
τρόπος που αντιμετωπίζονται οι αυτοκτονίες στην χώρα είναι τραγικός. Μετά το
πρώτο «σοκ» ξεκινούν μια σειρά από ακραίες επικρίσεις που λαμβάνουν μια
πολιτικοποιημένη χροιά και με τις οποίες τα θύματα κατηγορούνται, ατιμάζονται
και καταδικάζονται για ακόμα μια φορά. Και φυσικά υπάρχει και η θρησκευτική
πλευρά του ζητήματος στην ισλαμική χώρα, όπου όσοι αυτοκτονούν κατηγορούνται
ότι αψηφούν τον Θεό και τις εντολές του.
Η επίσημη αντίδραση της τουρκικής κυβέρνησης είναι κατά κύριο λόγο σπασμωδική ονομάζοντας «προδότες» ή συνωμότες» όσους συνδέουν τις αυτοκτονίες με την οικονομική κρίση. Κατά την προσφιλή της συνήθεια προσπαθεί απλώς να σωπάσει τις φωνές που αντιτίθενται, ενώ υπάρχουν ακόμα και προτάσεις για την θέσπιση νόμων κατά ακαδημαϊκών και οικονομολόγων που κάνουν δυσοίωνες προβλέψεις για την τουρκική οικονομία. Πριν λίγο καιρό, δύο δημοσιογράφοι του πρακτορείου Bloomberg δικάστηκαν με τις κατηγορίες ότι διασπείρουν ψεύτικες πληροφορίες με τα άρθρα τους και ότι προσπαθούν να σαμποτάρουν το οικονομικό σύστημα της χώρας. Ακόμα 36 άτομα δικάστηκαν επειδή αστειεύτηκαν στα κοινωνικά δίκτυα για την κατολίσθηση της τουρκικής λίρας.
Ανώνυμοι
Όσοι άνθρωποι αυτοκτονούν στην Τουρκία θάβονται σε ανώνυμους
τάφους σαν μια τελευταία τιμωρία για την πράξη τους. Στην Κωνσταντινούπολη
αυτοί οι νεκροί οδηγούνται σε ένα νεκροταφείο εκτός της πόλης, στο Κοιμητήριο
των Ασυνόδευτων στο Κίλιο, όπου υπάρχουν πολλοί τάφοι χωρίς ονόματα, παρά μόνο
με αριθμούς. Εκεί επρόκειτο να οδηγηθούν και τα τέσσερα αδέρφια της οικογένειας
Γιέτισκιν. Ωστόσο, μετά το σάλο που προκλήθηκε με τον θάνατό τους σε όλη την
Τουρκία, οι φίλοι τους έλαβαν την άδεια να μην θάψουν τους τέσσερις ανώνυμα σε έναν
τάφο που θα ξεχαστεί. Η ταφόπλακα θα λέει τα ονόματα τους.