«Το Βρετανικό Μουσείο είναι ο μεγαλύτερος κλεπταποδόχος του κόσμου»

Ήρθε η ώρα να πλύνει το αίμα του Έλγιν από τα χέρια του, γράφει, σε βιβλίο που κυκλοφόρησε σήμερα, ο κορυφαίος δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων, Τζέφρι Ρόμπερτσον 

Το θέμα τον κλεμμένων μαρμάρων του Παρθενώνα επαναφέρει στο προσκήνιο ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε σήμερα. Το βιβλίο έχει τίτλο "Who Owns History? Elgin’s Loot and the Case for Returning Plundered Treasure" (Σε ποιον ανήκει η Ιστορία; Τα κλοπιμαία του Έλγιν και η υπόθεση της επιστροφής των κλεμμένων θησαυρών) και συγγραφέας του είναι ο κορυφαίος δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων Τζέφρι Ρόμπερτσον.

Με κεντρικό θέμα τα "Ελγίνεια" ο δικηγόρος αναφέρεται γενικότερα στους κλεμμένους πολιτιστικούς θησαυρούς που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο και ζητά από τους αρμόδιους να μεριμνήσουν για την επιστροφή τους. "Κατακτητές και αποικιστές έκλεψαν αυτούς τους θησαυρούς από ανθρώπους που βρίσκονταν υπό καθεστώς κατοχής" αναφέρει ο Ρόμπερτσον και προσθέτει:

"Οι διαχειριστές του Βρετανικού Μουσείου έχουν γίνει οι μεγαλύτεροι κλεπταποδόχοι στον πλανήτη και η πλειονότητα των κλοπιμαίων δεν έχει τεθεί καν σε δημόσια θέα".

Tο τουρ της ντροπής

Όπως τονίζει το μουσείο επιτρέπει την ύπαρξη ενός "τουρ κλεμμένων θησαυρών" που ολοκληρώνεται με τα μνημεία του Παρθενώνα που λεηλάτησε ο Λόρδος του Έλγιν, Τόμας Μπρους, το άγαλμα Hoa Hakananai’a που έχει κλαπεί από το Νησί του Πάσχα και χάλκινα έργα τέχνης από το Μπενίν. Εκτός από την Ελλάδα την επιστροφή των πολιτιστικών θησαυρών τους διεκδικούν και οι άλλες χώρες.

"Το ότι επιτρέπεται αυτό το τουρ αποτελεί ένα μνημείο ανεκτικότητας αυτού του μεγάλου ιδρύματος. Θα ήταν ακόμα μεγαλύτερο αν επιτέλους έπλενε από τα χέρια του το αίμα και επέστρεφε τα κλοπιμαία του Έλγιν. Το Μουσείο πρέπει να σταματήσει να κρύβεται πίσω από μια σειρά από προσεκτικά οικοδομημένα ψέματα και μισές αλήθειες. Πρέπει να σταματήσει να μιλάει για το πώς τα μνημεια περισυλλέχθηκαν και σώθηκαν από τον Λόρδο του Έλγιν και να τονίζει ότι ήρθαν στην κατοχή του με νόμιμο τρόπο" αναφέρει ο κορυφαίος δικηγόρος.

Εγκυκλοπαιδικά μουσεία...

"Μιλάμε ουσιαστικά για εγκυκλοπαιδικά μουσεία όπως το Βρετανικό, το Λούβρο, και το Μετροπόλιταν στη Νέα Υόρκη. Στις αίθουσες τους έχουν κλειδώσει την ανεκτίμητη κληρονομιά άλλων τόπων. Μια κληρονομιά κλεμμένη με πολέμους, επιθετικότητα, λεηλασία και δολιότητα.

Ήρθε η ώρα για ταπεινότητα, κάτι που οι Βρετανοί ακόμα αναζητούν λόγω της εποχής που κυβερνούσαν τον κόσμο. Το Βρετανικό Μουσείο ας κάνει μια τελευταία έκθεση με τίτλο "Tα λάφυρα της αυτοκρατορίας" και ας ελευθερώσει κάθε κομμάτι πολιτιστικής κληρονομιάς άλλων λαών" τονίζει ο Ρόμπερτσον και συνεχίζει: "Μπορεί οι πολιτικοί να απολογούνται ειλικρινά για τα εγκλήματα των παλαιών αυτοκρατοριών τους όμως ο μόνος δρόμος για να επανορθώσουν πραγματικά είναι να επιστρέψουν τα λάφυρα του βιασμού της Αιγύπτου και της Κίνας, της καταστροφής των αφρικανικών, ασιατικών και νοτιοαμερικανικών κοινωνιών. Δεν μπορούμε να διορθώσουμε τις ιστορικές αδικίες αλλά δεν μπορούμε επίσης ξεδιάντροπα να αποκομίζουμε κέρδος από αυτές, ακόμα και στις μέρες μας".

Ο Ρόμπερτσον είχε συμμετάσχει στην επιτροπή υπό την Αμάλ Αλαμουντιν η οποία είχε συντάξει μια αναφορά για την επιστροφή των Ελγινείων και στέκεται στην ιδιαιτερότητα τους. "Σίγουρα η επιστροφή των Ελγινείων θα εγείρει αξιώσεις και από αλλού που δεν είναι όμως σίγουρο ότι θα δικαιωθούν. Τα μαρμαρα είναι μοναδικά, έχουν παγκόσμια απήχηση και αποτελούν κομμάτι ενός κορυφαίου μνημείου πολιτισμού. Από την άλλη βέβαια τα χάλκινα έργα τέχνης του Μπενίν, για παράδειγμα, έχουν μεγάλη σημασία για την Αφρική. Ο βάρβαρος τρόπος που κλάπηκαν ισοδυναμεί με ένα έγκλημα πολέμου που ηθικά είναι πιο ποταπός από την κλοπή και τη δολιότητα του Έλγιν" αναφέρει και κατηγορεί τη βρετανική κυβέρνηση και τη διοίκηση του Μουσείου ότι στρουθοκαμηλίζει και αποφεύγει να δώσει απαντήσεις.

«Τα αποκτήσαμε με νόμιμο τρόπο»

Για τα όσα αναφέρει ο Ρόμπερτσον (φωτό) στο βιβλίο του ρωτήθηκε εκπρόσωπος του Βρετανικού Μουσείου. Επιβεβαίωσε ότι υπάρχει το λεγόμενο "τουρ κλεμμένων θησαυρών" αλλά τόνισε ότι το οργανώνει τουριστικό γραφείο και όχι επίσημα το Μουσείο. Για τα Ελγίνεια και γενικότερα τα έργα τέχνης που προέρχονται από άλλες χώρες η εκπρόσωπος του Μουσείου ανέφερε: "Τα Ελγίνεια μάρμαρα αποκτήθηκαν με νόμιμο τρόπο με την έγκριση των Οθωμανικών αρχών της εποχής. Η απόκτηση τους δεν ήταν αποτέλεσμα συγκρούσεων ή βίας. Το 1816 μια επιτροπή που είχε επιλεχθεί από τη Βουλή ερεύνησε σε βάθος τη δραστηριότητα του Λόρδου του Έλγιν και αποφάνθηκε ότι τα πάντα ήταν σύννομα.

Το Βρετανικό Μουσείο αναγνωρίζει τις περίπλοκες ιστορίες κάποιων από τις συλλογές και τον αμφιλεγόμενο τρόπο που αποκτήθηκαν, όπως η στρατιωτική δράση και η λεηλασία. Για την περίπτωση των χάλκικων έργων τέχνης του Μπενίν μια επιτροπή του Μουσείου μας επισκέφθηκε την χώρα το 2018 και συζήτησε με τους υπεύθυνους για την δημιουργία μουσείου εκεί" ανέφερε χαρακτηριστικά

Είναι αλήθεια πως πληθαίνουν οι φωνές που ζητούν την επιστροφή των Ελγινείων από τη στιγμή που πλέον στην Αθήνα υπάρχει το μεγαλειώδες Μουσείο της Ακρόπολης. Οι Βρετανοί όμως από τη μια δεν θέλουν να αποχωριστούν το κορυφαίο λάφυρο τους και από την άλλη τρομάζουν από το ντόμινο διεκδικήσεων που θα δημιουργήσει μια πιθανή επιστροφή των Ελγινείων.
Γνωριζουν άλλωστε πως αν επιστρέψουν τα εκθέματα που δεν τους ανήκουν το μουσείο τους θα αδειάσει, όπως άλλωστε θα συμβεί και σε πολλά άλλα μουσεία παγκοσμίως.