Ο Βολιβιανός ηγέτης μίλησε για την κατάσταση στη χώρα και τα
όσα του καταλογίζουν. Γιατί διεκδίκησε τέταρτη θητεία, τι συνέβη στις εκλογές
και πώς βλέπει το μέλλον;
Συνέντευξη στο γερμανικό περιοδικό Spiegel παραχώρησε ο Έβο Μοράλες. Ο πρώην πλέον πρόεδρος της Βολιβίας μίλησε για την κατάσταση στην χώρα και το μέλλον του. Κλήθηκε να σχολιάσει το γεγονός ότι παράνομα διεκδίκησε μια τέταρτη θητεία αλλά και τα όσα συνέβησαν στις τελευταίες εκλογές. Ο Μοράλες δηλώνει ότι έπεσε θύμα πραξικοπήματος και αναφέρει πως ό,τι έκανε ήταν νόμιμο. Υποστηρίζει ότι στόχος του δεν ήταν να μείνει στην εξουσία αλλά να συνεχίσει το πρόγραμμα του και εκπλήσσει λέγοντας πως είναι οπαδός του Μαδούρο.
Αναλυτικά η συνέντευξη του Έβο Μοράλες:
-Kύριε Μοράλες, πώς πρέπει να σας προσφωνούμε; Κύριε πρώην
πρόεδρε;
"Μετά την παραίτηση μου δεν μπορείτε πλέον να με λέτε
πρόεδρο. Από την άλλη η Βουλή δεν την έχει κάνει ακόμα αποδεκτή. Η
κοινοβουλευτική μου ομάδα μέχρι τώρα είναι ενωμένη και με υποστηρίζει".
-Οι αντίπαλοι σας
λένε ότι αποχωρήσατε με τη θέληση σας.
"Ήταν ένα πραξικόπημα που σχεδιαζόταν για πολύ καιρό.
Ξεκίνησαν όταν άρχισαν να καίνε κούκλες που μου έμοιαζαν. Μετά κατέστρεψαν
εκλογικά έγγραφα και έβαλαν φωτιές σε σπίτια που ανήκουν σε μέλη του κόμματος
μας και συνδικαλιστές ηγέτες. Ακολούθησε η ανταρσία της αστυνομίας και οι
στρατιωτικές δυνάμεις εξεγέρθηκαν κατά της συνταγματικής τάξης ζητώντας την
παραίτηση μου. Αυτό υποτίθεται ότι είναι οικειοθελής παραίτηση; Αποχώρησα έτσι
ώστε να μην σκοτώσουν περισσότερους Βολιβιανούς.
-Ο OAS (Organization of American States) σας
κατηγορεί ότι χειραγωγήσατε το αποτέλεσμα των εκλογών.
"Αυτός είναι ακριβώς ο λόγος που οι προοδευτικές,
αριστερές και κεντρώες κυβερνήσεις δεν εμπιστεύονται αυτόν τον οργανισμό.
Εξυπηρετεί τους πλούσιους και τους ισχυρούς όπως βίωσα ο ίδιος προσωπικά. Έκανα
λάθος που εμπιστεύτηκα τους παρατηρητές στις εκλογές. Συμμάχησαν με εκείνους που
βρίσκονται πίσω από το πραξικόπημα.
-Όμως οι παρατηρητές
παρουσίασαν αποδεικτικά στοιχεία χειραγώγησης αναφορικά με την βραδιά των
εκλογών.
"Πρόκειται για προκαταρκτική αναφορά. Λέει ότι υπήρξαν
παρατυπίες και άλλα προβλήματα αλλά δεν με κατηγορεί για απάτη. Από τις 35.000
κάλπες στη χώρα οι παρατηρητές ήλεγξαν 72 και τώρα λένε ότι έλαβε περισσότερες
ψήφους από τις προηγούμενες εκλογές. Υπήρξαν όμως κάλπες σε αγροτικές περιοχές ή
περιοχές ιθαγενών που πάντα ο κόσμος ψήφιζε συντριπτικά υπέρ μου. Ζήτησα τον
γενικό γραμματέα του OAS,
Λουίς Αλμάγκρο να περιμένει λίγες μέρες πριν δημοσιοποιήσει την αναφορά γιατί
αλλιώς θα υπήρχαν νεκροί στη Βολιβία. Αρνήθηκε. Ήταν μια πολιτική απόφαση, όχι μια τεχνική
ή νομική".
-Έπρεπε να
επικρατήσετε του αντιπάλου σας, Κάρλος Μέσα (ΦΩΤΟ) με τουλάχιστον δέκα μονάδες
διαφορές για να αποφύγετε τον δεύτερο γύρο. Όταν βγήκαν τα πρώτα αποτελέσματα
φαινόταν ότι δεν θα πιάνατε αυτό το όριο. Τότε ξαφνικά η καταμέτρηση διεκόπη
και όταν ξεκίνησε εκ νέου τα πράγματα ξαφνικά φάνηκε να πηγαίνουν καλύτερα για
εσάς.
"Οι παρατυπίες που εντόπισε ο OAS πλήγωσαν εμένα περισσότερο απ' ότι
τον αντίπαλο. Η επίσημη καταμέτρηση δεν διεκόπη ποτέ. Σταμάτησε μόνο η γρήγορη
καταμέτρηση. Η επίσημη καταμέτρηση έγινε δημοσίως με τη συμμετοχή των άλλων
κομμάτων. Το τελικό αποτέλεσμα δεν αμφισβητήθηκε και είναι βασισμένο σε αυτή
την καταμέτρηση. Για αυτό το λόγο ζήτησα νέα καταμέτρηση, κάλπη-κάλπη,
ψήφο-ψήφο. Αναγνώρισαν ότι έγιναν απλά λάθη, όπως συμβαίνει σε κάθε εκλογική
διαδικασία, όχι όμως απάτη. Τα λάθη είναι ανθρώπινα και πρέπει να τα
αναγνωρίζουμε και να τα διορθώνουμε".
-Γιατί η καταμέτρηση
διεκόπη;
"Στην πρώτη προβολή των αποτελεσμάτων ήμουν επτά
μονάδες μπροστά. Έτσι είπα: Εντάξει, με τις ψήφους από την επαρχία θα
κερδίσουμε".
-Ο στρατηγός που
ζήτησε την παραίτηση σας είχε τοποθετηθεί από εσάς. Τι ρόλο έπαιξε ο στρατός στην παραίτηση σας;
"Πάντα είχα καλές σχέσεις με τις ένοπλες δυνάμεις.
Είμαι ο μοναδικός πρόεδρος στην ιστορία της Βολιβίας που ολοκλήρωσε τη στρατιωτική
του θητεία. Φέρθηκα καλά στις ένοπλες δυνάμεις, τις εξόπλισα με αεροπλάνα και
ελικόπτερα. Τώρα πρέπει να τους βλέπω από την τηλεόραση να χρησιμοποιούν τα
όπλα τους κατά του λαού. Η χειρότερη όμως ήταν η αστυνομία. Αν δεν είχαν
εξεγερθεί εναντίον μου θα είχαμε καταφέρει να καταστείλουμε αυτό το
πραξικόπημα".
-Από τη στιγμή που
παραιτηθήκατε πάνω από 30 υποστηρικτές σας έχουν σκοτωθεί σε συγκρούσεις με τις
κυβερνητικές δυνάμεις. Κινδυνεύει η Βολιβία με το ξέσπασμα ενός εμφυλίου
πολέμου;
"Αυτοί που οργάνωσαν το πραξικόπημα είναι υπεύθυνοι για
τους θανάτους. Μέχρι την παραίτηση μου η αστυνομία και οι ένοπλες δυνάμεις δεν
είχαν πυροβολήσει ούτε έναν άνθρωπο. Κοιτούσα στην τηλεόραση πως πυροβολούσαν
από το ελικόπτερο κάτω στους διαδηλωτές στην Κοτσαμπάμπα. Με τρομάζει και με
στεναχωρεί. Σκοτώνουν τους ιθαγενείς αδελφούς και αδελφές μου. Απλούς
αγρότες".
-Οι υποστηρικτές
υποτίθεται ότι καλούν σε εμφύλιο πόλεμο και αποκλείουν σημαντικές επαρχιακές
πόλεις. Τους έχετε υπό έλεγχο;
"Απορρίπτω τη βία, το έχω πει αυτό πολλές φορές. Είναι
όμως μια φυσική αντίδραση με δεδομένο το πόσο ταπεινώθηκαν οι φτωχοί. Οι
άνθρωποι που οργάνωσαν το πραξικόπημα έκαψαν ακόμα και τη σημαία Wiphala, το σύμβολο των
ιθαγενών και το έμβλημα του έθνους μας".
-Ποιος είναι
υπεύθυνος γι' αυτή την αναταραχή κατά την άποψη σας;
"Όλοι εκείνοι που δεν αναγνωρίζουν τα αποτελέσματα των
εκλογών. Ο αρχηγός της αντιπολίτευσης Κάρλος Μέσα που ηττήθηκε στις εκλογές και
ο Λουίς Φερνάνδο Καμάτσο, ο πρόεδρος της αποκαλούμενης Δημοτικής Επιτροπής της
Σάντα Κρους. Προέρχεται από μια ρατσιστική οικογένεια. Ο πατέρας του υποστήριζε
τη δικτατορία του στρατηγού Ουγκο Μπάνσερ και κέρδισε πολλά χρήματα με αυτό τον
τρόπο. Η υποτιθέμενη εκλογική απάτη ήταν μόνο το πρόσχημα για αυτούς τους
ανθρώπους για να με ανατρέψουν".
-Υποστηρίξατε επίσης ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ είναι εν μέρει
υπεύθυνη.
"Όταν εκλέχθηκα για πρώτη φορά πρόεδρος οι εργάτες των
ορυχείων που είχαν υποφέρει από την χούντα με προειδοποίησαν: Πρόσεχε την
αμερικανική πρεσβεία. Το 2008 απελάσαμε τον Αμερικανό πρέσβη γιατί συνωμοτούσε
εναντίον μας. Κατά τη διάρκεια της πρόσφατης προεκλογικής περιόδου εγκάλεσα τον
νούμερο δύο της αμερικανικής πρεσβείας γιατί έκανε καμπάνια εναντίον μου στην
επαρχία. Η Ουάσινγκτον ήταν επίσης η πρώτη που αναγνώρισε το καθεστώς των
πραξικοπηματιών".
-Η Τζεανίνε Άνιες
(ΦΩΤΟ), η αντιπρόεδρος της γερουσίας, ανακήρυξε τον εαυτό της μεταβατική πρόεδρο
και ισχυρίστηκε ότι βασίζεται στο σύνταγμα. Αναγνωρίζετε αυτό τον ισχυρισμό;
"Από που προήλθε η νομιμοποίηση της; Αυτοανακηρύχθηκε
πρόεδρος με δική της απόφαση και ο στρατός της έβαλε την κορδέλα. Αυτό δεν
είναι μεταβατική κυβέρνηση. Αυτό είναι δικτατορία".
-Ζητήσατε εθνικό διάλογο. Αυτό το αίτημα αφορά και τη μεταβατική κυβέρνηση της Άνιες;
"Ζητήσαμε η διεθνής κοινότητα να διευκολύνει τον
διάλογο. Έχουμε τρεις όρους: Πρώτον, πριν ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις πρέπει
να σχηματιστεί μια επιτροπή που θα κατονομάσει τους υπευθύνους για τις
δολοφονίες των οπαδών μας. Οι επιθέσεις είναι εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας
και δεν γίνεται να μείνουν ατιμώρητα. Δεύτερον, αν κάποιος οδηγηθεί στο
δικαστήριο πρέπει να γίνει σύμφωνα με τα συνταγματικά του δικαιώματα. Αυτή τη
στιγμή άνθρωποι διώκονται απλά επειδή ανήκαν στην κυβέρνηση μου. Νιώθω ένοχος
γιατί οι υπουργοί μου διώκονται ενώ εγώ βρίσκομαι εκτός της χώρας. Τρίτον, οι
δολοφονίες πρέπει να σταματήσουν".
-Το κλίμα στη χώρα
είναι εξαιρετικά πολωμένο. Ζητήσατε ειρήνη αλλά υπό αυτές τις συνθήκες υπάρχει
κάποια ελπίδα για ειρήνη;
"Σε κάθε περίπτωση αυτή είναι η μεγαλύτερη μου
επιθυμία. Η συμφιλίωση πρέπει να προχωρήσει γρήγορα. Ο στρατός πρέπει να
καταλάβει ότι όλοι είμαστε μια μεγάλη οικογένεια. Κάποιοι πιστεύουν ότι μπορούν
να κυβερνούν τη χώρα γιατί έχουν πολλά λεφτά. Αυτή η φιλοσοφία πρέπει να
αλλάξει".
-Σύμφωνα με το
σύνταγμα ο νέος πρόεδρος πρέπει να κηρύξει νέες εκλογές μέχρι τον Ιανουάριο. Τι
πιστεύετε ότι θα συμβεί;
"H προθεσμία είναι μέχρι τις 22 Ιανουαρίου. Δεν έχω ιδέα πώς οι
πραξικοπηματίες στοχεύουν να πετύχουν κάτι τέτοιο".
-Θα είστε υποψήφιος
ξανά;
"Νομικά έχω το δικαίωμα. Αν όμως βοηθήσει την
αποκατάσταση της ειρήνης θα απέχω".
-Έχετε ήδη τρεις
θητείες πίσω σας. Γιατί αποφασίσατε να διεκδικήσετε και τέταρτη ενώ η
πλειοψηφία των Βολιβιανών απέρριψε το ενδεχόμενο σε δημοψήφισμα που εσείς
οργανώσατε;
"Δεν είμαι προσκολλημένος στην εξουσία. Το συνταγματικό
δικαστήριο έκανε την υποψηφιότητα μου δυνατή. Προέρχομαι από πολύ δύσκολες
συνθήκες και ξεκίνησα να δουλεύω από τα οκτώ μου χρόνια. Δεν ήθελα να καν να
γίνω συνδικαλιστής ηγέτης. Οι αγρότες που καλλιεργούν κόκα με πίεσαν να το κάνω
και έτσι δέχθηκα. Έτσι συνεχίστηκε μέχρι που είχα την πιθανότητα να γίνω
πρόεδρος. Δεν ήταν το
όνειρο μου. Δεν το είχα σχεδιάσει. Θα μπορούσα να έχω πάει απλά στο σπίτι
μου και να είμαι ευτυχισμένος. Πήρα λοιπόν την ευκαιρία γιατί δεν άντεχα άλλο
την καταπίεση και την αδικία".
-Όμως φαίνεται σαν να
είστε προσκολλημένος στην εξουσία. Οι αντίπαλοι σας σάς κατηγορούν ότι θέλετε
να εγκαθιδρύσετε μια σοσιαλιστική δικτατορία στη Βολίβία, όπως στη Βενεζουέλα
και τη Νικαράγουα.
"Για εμένα ο σοσιαλισμός είναι κοινωνική δικαιοσύνη.
Αξίζει να πεθάνεις γι' αυτόν. Χωρίς κοινωνική δικαιοσύνη δεν υπάρχει ειρήνη. Με
τα κοινωνικά μας προγράμματα καταφέραμε να μειώσουμε το ποσοστό της ακραίας
φτώχειας από το 15% στο 8%. Υποστηρίξαμε ένα οικονομικό μοντέλο που μας
επιτρέπει να αναπτυσσόμαστε κρατώντας μακριά το ΔΝΤ. Πρόσφατα είχαμε μεγαλύτερο
ρυθμό ανάπτυξης από τη Χιλή, που πάντα παρουσιαζόταν σαν πρότυπο. Αντίθετα από τις
προτάσεις του ΔΝΤ κρατικοποιήσαμε τον τομέα της ενέργειας. Κανείς όμως δεν
συγχωρεί ένα σοσιαλιστικό, πλουραλιστικό, αριστερό, αντικαπιταλιστικό μοντέλο
το οποίο δουλεύει. Πρόκειται για μάχη των τάξεων".
-Ελέγχατε όμως και τη
δικαιοσύνη και αυτό σας επέτρεπε να αποκτήσετε μεγαλύτερες δυνάμεις.
"Πάντα σεβόμουν τους νόμους. Αν κάποια μέρα με δικάσουν
για κατάχρηση εξουσίας θα γίνει μόνο γιατί δεν έχω καλό δικηγόρο. Δεν έγινα
πρόεδρος λόγω της επιθυμίας μου να γίνω πλούσιος αλλά λόγω του πατριωτισμού
μου".
-Η Βολιβία έχει
μεγάλο ορυκτό πλούτο, συμπεριλαμβανομένου λιθίου που είναι περιζήτητο διεθνώς
λόγω της χρήσης του σε μπαταρίες κινητών και ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Έχετε
επανειλημμένα υποστηρίξει ότι αυτό έπαιξε ρόλο στην αποπομπή σας. Γιατί;
"Είχαμε μια καλή συμφωνία με τη Γερμανία που
περιελάμβανε την κατασκευή εργοστασίου λιθίου που θα μας ανήκε. Όμως πολλές
πολυεθνικές κοινοπραξίες δεν το ενέκριναν. Είναι κατά του να επεξεργαζόμαστε οι
ίδιοι τα ακατέργαστα ορυκτά μας".
-Έχει ειπωθεί όμως
ότι ήταν η δική σας κυβέρνηση που ήθελε να σταματήσει το πρότζεκτ.
"Είχα μια στρατηγική για το πώς θα προχωρούσαμε αλλά
από τη στιγμή που δεν είμαι πλέον πρόεδρος δεν έχω επιρροή πάνω σε αυτά τα
μεγάλα πρότζεκτ. Οι πραξικοπηματίες δεν θα διστάσουν να ακυρώσουν τη
συμφωνία".
-Η μεταβατική
πρόεδρος Άνιες ανακοίνωσε ότι θα σας κατηγορήσει για διαφθορά και εκλογική
απάτη, αν επιστρέψετε. Φοβάστε;
"Δεν είμαι υπεύθυνος για την
οργάνωση των εκλογών. Με έχουν ήδη κατηγορήσει για φόνο και
εμπορία ναρκωτικών προηγούμενες κυβερνήσεις. Τα στοιχεία ήταν πλαστά. Ξέρω πως πάνε αυτά τα πράγματα. Δεν φοβάμαι γιατί δεν είμαι
διεφθαρμένος και δεν έκανε καμία εκλογική απάτη".
-Οι αντίπαλοι σας σάς παρουσιάζουν σαν άθεο που τον έχει κυριεύσει ο διάβολος. Η μεταβατική πρόεδρος
μπήκε στο προεδρικό μέγαρο με μια μεγάλη Βίβλο στο χέρι. Πώς εξηγείτε αυτό
τον θρησκευτικό φονταμενταλισμό;
"Πριν αποφασίσουμε για το νέο μας σύνταγμα ο
Καθολικισμός ήταν η κρατική θρησκεία. Κάναμε τη Βολιβία μια κοσμική χώρα. Όλες
οι εκκλησίες έχουν τα ίδια δικαιώματα, κανέναν θρήσκευμα δεν έχει
προτεραιότητα. Η πίστη είναι κάτι ιερό. Μεταδίδει αξίες και πρέπει να υπηρετεί
τη συμφιλίωση. Όμως οι πραξικοπηματίες τη χρησιμοποιούν για να μεταδώσουν μίσος
και ρατσισμό. Είμαι Καθολικός αλλά πιστεύω και στην Πάτσαμαμα, τη Μητέρα Γη και
στους ιθαγενείς θεούς. Τώρα οι αντίπαλοι μου υποστηρίζουν ότι η Πάτσαμαμα είναι
έργο του διαβόλου και εγώ είμαι η ενσάρκωση του Σατανά. Δεν το
καταλαβαίνω".
-Η Τζεανίνε Άνιες
υποστηρίζει επίσης ότι οι συγκρούσεις στη Βολιβία ελέγχονται από δυνάμεις εκτός
της χώρας. Ότι πράκτορες της Βενεζουέλας και της Κούβας έχουν παρεισφρήσει στο
κίνημα σας. Είναι αλήθεια;
"Στην πραγματικότητα πολλοί Βενεζουελάνοι ήρθαν στην
χώρα μας τους τελευταίους μήνες για να δώσουν αγώνα κατά μου. Απελάσαμε πάνω
από 1.000 γιατί έγιναν πολιτικά ενεργοί. Όσοι για τους Κουβανούς πάντα θαύμασα
τον Φιντέλ Κάστρο. Μας βοήθησε με το σύστημα υγείας μας και γιατροί από την
Κούβα έκαναν εντελώς δωρεάν τις επεμβάσεις καταρράκτη σε πάνω από 700.000
Βολιβιανούς. Αυτό είναι που αποκαλώ αλληλεγγύη ανάμεσα στους
φτωχούς".
-Η Λατινική Αμερική
είναι περισσότερο ιδεολογικά διχασμένη από ποτέ άλλοτε, από την περίοδο του Ψυχρού
Πολέμου. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην κρίση στη Βενεζουέλα.
"Θαυμάζω τη Βενεζουέλα. Πρώτα ο Τσάβες και μετά ο
Μαδούρο. Ο Μαδούρο θριάμβευσε ενάντια στην αμερικανική παρεμβατικότητα και
βγήκε νικητής από μια απόπειρα πραξικοπήματος. Θα ξεπεράσει ακόμα και τον
οικονομικό αποκλεισμό".
-Ο Μαδούρο παίρνει
στυγνά μέτρα κατά των αντιπάλων του και κατά δημοσιογράφων. Πραγματικά τον
βλέπετε ως παράδειγμα;
"Για πόσο καιρό είναι στην εξουσία η κυρία Μέρκελ στη
Γερμανία; Δεν θα υποστηρίξω ότι είναι απολυταρχική μόνο επειδή είναι στην
κυβέρνηση για 16 χρόνια"
.
.
-Αυτό αποτελεί κακή
σύγκριση. Η Γερμανία έχει κοινοβουλευτικό σύστημα και η κυβέρνηση της μπορεί
ανά πάσα στιγμή να πέσει αν δεν ψηφιστεί στη Βουλή. Σε προεδρικά συστήματα όπως
αυτό της Βενεζουέλας αυτό είναι αδύνατο. Πότε σκοπεύετε να επιστρέψετε στη
Βολιβία;
"Αν ήταν δυνατόν, άμεσα. Μου λείπει πολύ η πατρίδα μου.
Μου λείπει η δουλειά μου επίσης. Δούλευα από τις πέντε το πρωί έως τις 10-11 το
βράδυ. Τώρα φαίνεται ότι οι μελλοντικές γενιές θα πρέπει να συνεχίσουν αυτόν
τον αγώνα".
-Σε προσωπικό επίπεδο
τις ακολουθεί για εσάς;
"Πρέπει να εξασφαλιστεί η ασφάλεια μου στη Βολιβία. Αν
θέλουν να με δικάσουν ας το κάνουν. Θα το αντιμετωπίσω. Δεν μπορούν να με
βάλουν στη φυλακή γιατί είμαι αθώος".
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ πώς
φτάσαμε στην πτώση του Έβο Μοράλες.