Ο άνθρωπος που τελείωσε τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο



Ελάχιστοι ξέρουν το όνομά του, αλλά ο Γκρέγκορι Μελίκιαν ήταν αυτός που έδωσε τέλος στον πιο μισητό πόλεμο του περασμένου αιώνα.



Λίγη ώρα πριν ξεκινήσει η 8η Μαΐου 1945 ένα μήνυμα στάλθηκε σε όλες τις στρατιωτικές μονάδες και τους συμμάχους του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. «Ο πόλεμος τελείωσε, νικήσαμε», θα μπορούσε να είναι ο τίτλος αυτού του τηλεγραφήματος που περιελάμβανε μόλις 72 λέξεις.


«Εγώ τον τελείωσα, αλλά οι ήρωές μου είναι αυτοί που πολέμησαν στις παραλίες, πολλοί από τους οποίους δεν γύρισαν ποτέ πίσω», δηλώνει σήμερα ο Μελίκιαν στα 96 του ακριβώς 75 χρόνια μετά από εκείνη την ημέρα που τηλεγράφησε το μήνυμα για το οποίο λαχταρούσε όλος ο κόσμος.

Το τηλεγράφημα

Στο σχολείο της Ρεμς, όπου στεγαζόταν το Ανώτατο Αρχηγείο των Συμμαχικών Εκστρατευτικών Δυνάμεων, βρίσκονταν τρεις χειριστές ασυρμάτου και ο Μελίκιαν ήταν ο μικρότερος, ένας φοιτητής νομικής από το πανεπιστήμιο του Ιλινόις που είχε φτάσει στη Γαλλία μόλις έναν χρόνο πριν.

«Ήμασταν στο απέναντι δωμάτιο του διαδρόμου από την αίθουσα πολέμου, όπου ο Γερμανός στρατηγός και διάδοχος του Χίτλερ, Άλφρεντ Γιοντλ, υπέγραψε την παράδοση της ναζιστικής Γερμανίας. Ήμασταν ένας άντρας από το Τέξας, ο οποίος ήταν 36 ετών, ακόμα ένας από τη Νότια Καρολίνα στα 27 ή 28 του και εγώ. Τα ακριβή λόγια του Αϊζενχάουερ ήταν: ‘Θέλω να στείλει  ο Μελίκιαν αυτές τις 74 κωδικοποιημένες λέξεις - το μήνυμα ήταν σε κώδικα γιατί πρακτικα μέχρι να στείλω το μήνυμα μου ήμασταν ακόμα σε πολεμο- και να μιλάει γι’ αυτό για όλη του τη ζωή’. Και να 'μαστε σήμερα εδώ και να συζητάμε ακόμα γι' αυτό», λέει σήμερα ο Μελίκιαν ο οποίος λόγω του νεαρού της ηλικίας του επιλέχθηκε να στείλει αυτό το μήνυμα. Όντως, τελικά έζησε περισσότερο από τους υπόλοιπους και κάνει ακόμα γνωστή την ιστορία τόσα χρόνια μετά.

Ο Μελίκιαν σε νεαρη ηλικία

«Ήταν 74 λέξεις προς τον κόσμο με τις οποίες έλεγε ότι αύριο, 8 Μαΐου στις 11.01 μ.μ., οι εχθροπραξίες θα πάψουν και θα σταματήσουμε να πυροβολούμε ο ένας τον άλλο», θυμάται σήμερα ο Μελίκιαν.

«Αμέσως ένας από τους αξιωματικούς βρισκόταν στο δωμάτιο αποκρυπτογράφησης και μετέφραζε το μήνυμα για μένα», αναφέρει ο Μελίκιαν, ο οποίος στη συνέχεια πήρε το παρατσούκλι «ο ειρηνοποιός» γι’ αυτό το τηλεγράφημα.

Το πρώτο μήνυμα που ύστερα από πέντε χρόνια συνεχών μαχών γνωστοποιούσε το τέλος του πολέμου έγραφε:

«Ένας εκπρόσωπος της Ανώτατης Διοίκησης της Γερμανίας υπέγραψε […] την άνευ όρων παράδοση όλων των επίγειων, θαλάσσιων και εναέριων γερμανικών δυνάμεων που βρίσκονται στην Ευρώπη στις Συμμαχικές Εκστρατευτικές Δυνάμεις ταυτόχρονα στις 0141, ώρα Κεντρικής Ευρώπης, 7 Μαΐου 1945. Ο στρατηγός Σουσλοπάροφ υπέγραψε για τους Ρώσους με την παράδοση να τίθεται σε ισχύ στις 2301, ώρα κεντρικής Ευρώπης, 8 Μαΐου, ώρα κατά την οποία θα σταματήσουν όλες οι ενεργές επιχειρήσεις. Καμία επανάληψη και καμία διαρροή δεν θα γίνει στον Τύπο από αυτό το Αρχηγείο αναμένοντας ανακοίνωση από τις τρεις κυβερνήσεις» (σημ. οι ώρες γραμμένες με τον αμερικανικό στρατιωτικό κώδικα)».





«Ήταν πολύ έντονη συναισθηματικά στιγμή. Ήταν τόσο σημαντικό να τελειώσεις τον πόλεμο. Συστρατιώτες και σύμμαχοι, 15,3 εκατ. στρατιώτες σταμάτησαν να πυροβολούν την στιγμή που έστειλα το μήνυμα», λέει ο Μελίκιαν ο οποίος κράτησε την αγγλική μετάφραση του κωδικοποιημένου μηνύματος, το οποίο στη συνέχεια δώρισε στην βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Αριζόνας.

Κρατώντας τη μνήμη ζωντανή

Ο Μελίκιαν επιστρέφοντας στις ΗΠΑ μετά το πόλεμο πήρε το πτυχίο του στην νομική και με τις πράξεις του συνέχισε να διατηρεί το προσωνύμιό του «ειρηνοποιός».

«Αγαπώ την ειρήνη, όχι τον πόλεμο. Ποτέ δεν πίστεψα στον πόλεμο, παρόλο που πέρασα περίπου 70 χρόνια στις Ένοπλες Δυνάμεις και έχω μεγάλη στρατιωτική καριέρα. Πιστεύω στην ειρήνη», αναφέρει ο ίδιος ο οποίος εξάλλου γνωρισε πολύ καλά τη δυστυχία που προκαλεί ο πόλεμος από πολύ νωρίς. Οι γονείς του είχαν καταφύγει στις ΗΠΑ για να γλιτώσουν από την Γενοκτονία των Αρμενίων από τους Τούρκους.

Μάλιστα, από το 1984 ο Μελίκιαν ίδρυσε το Κέντρο Μελίκιαν στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, όπου διδάσκονται ευρασιατικές γλώσσες, όπως ρωσικά, ουκρανικά, σερβικά, τουρκικά, ουζμπεκικά κ.α. Όπως λέει είναι κι αυτός ένας τρόπος για να πετύχεις την ειρήνη. «Πρέπει να μάθουμε ο ένας την γλώσσα του άλλου για να έρθουμε κοντά. Όταν δεν γνωρίζεις την γλώσσα του άλλου, τότε αρχίζεις να βομβαρδίζεις τις γυναίκες, τα παιδιά του και τους ηλικιωμένους του», δηλώνει.

«Αυτά είναι τα λόγια του Αϊζενχάουερ για τον πόλεμο: ‘Μισώ τον πόλεμο όπως μόνο ένας στρατιώτης που τον έχει ζήσει μπορεί, όπως μόνο αυτός που έχει δει την βαρβαρότητά του, την ματαιότητά του, την ηλιθιότητα του’. Συμφωνώ με αυτό. Όχι πια πόλεμοι, όχι σκοτωμοί. Ας μιλήσουμε ο ένας την γλώσσα του άλλου», τονίζει ο Μελίκιαν.

Το 2015, στην επέτειο των 70 ετών από το τέλος του πολέμου, ο Μελίκιαν βρέθηκε ξανά στην Ρεμς και στο κτίριο όπου είχε γράψει το τηλεγράφημα. Το πρώην Αρχηγείο των Συμμαχικών Εκστρατευτικών Δυνάμεων έχει μετατραπεί πλέον σε μουσείο, ωστόσο κανείς δεν μπορεί να πλησιάσει το γραφείο όπου έκατσαν οι εκπρόσωποι των δυνάμεων της εποχής και όπου ο Γιοντλ υπέγραψε την άνευ όρων παράδοση. Ο Μελίκιαν όμως δεν γινόταν να μην αποτελέσει την εξαίρεση και οι υπεύθυνοι του μουσείου τον κάλεσαν να καθίσει στις ίδιες καρέκλες που είχε κάτσει ο Αϊζενχάουερ και ο Γιοντλ.



Χθες, 8 Μαΐου 2020, συμπληρώθηκαν 75 χρόνια ακριβώς από το τέλος του πολέμου. Φέτος, ο Μελίκιαν στα 97 του χρόνια δεν μπόρεσε να γιορτάσει όπως θα ήθελε αυτήν την σημαντική επέτειο λόγω του κοροναϊού. Ωστόσο, παραβρέθηκε μαζί με άλλους πέντε βετεράνους στον Λευκό Οίκο ως επίτιμος καλεσμένος του Ντόναλντ Τραμπ λαμβάνοντας όμως όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις. Εκπροσωπούσε όλους αυτούς τους υπερήλικες πλέον ήρωες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που φέτος έπρεπε να μείνουν σπίτια τους προστατευμένοι από τον κοροναϊό.

Η σύζυγος του Μελίκιαν, Έμμα, έμεινε πίσω στο σπίτι τους στην Αριζόνα καθώς έχει σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα, αλλά όπως λέει αυτή η μέρα και η τελετή είναι πολύ σημαντική για τον άντρα της και δεν γινόταν να την χάσει «με ιό ή χωρίς».

Μια συμβουλή για έναν άλλο... πόλεμο!

Ο Γκρέγκορι και η Έμμα Μελίκιαν είναι παντρεμένοι 65 χρόνια και ο ίδιος ο Γκρέγκορι μιλώντας στο ρωσικό Sputnik εκτός από την εμπειρία του με τον πόλεμο έδωσε την συμβουλή του για να μπορέσει να ζήσει ένας τόσο μακροχρόνιος γάμος.

«Είμαι παντρεμένος με την ίδια γυναίκα εδώ και 65 χρόνια. Ξέρετε πώς άντεξε τόσο; Γιατί; Στα αγγλικά, με δύο αγγλικές λέξεις: ‘Yes, dear’ (Ναι, αγάπη μου). Πρέπει να λες συνέχεια ‘yes, dear’ και ο γάμος θα κρατήσει 65 χρόνια»!