Σε όλη τους τη ζωή δέχονταν την κακοποίηση από τον πατέρα τους και τώρα που αντέδρασαν αντιμετωπίζουν ποινή φυλάκισης ως και 20 χρόνια. Η ρωσική νομοθεσία που προστατεύει απόλυτα τους θύτες της ενδοοικογενειακής βίας
Η Κρεστίνα, Ανγκελίνα και Μαρία Χατσατουριάν το μόνο που γνώρισαν στην ζωή τους ήταν η κακοποίηση. Θύτης ήταν πάντα ο πατέρας τους, Μιχαήλ, ο οποίος όχι μόνο χειροδικούσε σχεδόν καθημερινά εναντίον τους, αλλά τις κακοποιούσε και σεξουαλικά και τις υπέβαλε σε κάθε είδους εξευτελισμό. Οι τρεις κοπέλες βρήκαν τελικά την δύναμη να αντισταθούν και τον Ιούλιο του 2018 του επιτέθηκαν σκοτώνοντάς τον με πολλαπλές μαχαιριές και χτυπήματα με σφυρί.
Τώρα, οι δυο από τις τρεις αδερφές, η Κρεστίνα και η Ανγκελίνα
πρόκειται σύντομα να δικαστούν για ανθρωποκτονία από πρόθεση αντιμετωπίζοντας
ποινή φυλάκισης ως και 20 χρόνια. Η Επιτροπή Έρευνας της Ρωσίας, η οποία
αναλαμβάνει τη διερεύνηση των υποθέσεων που κρίνονται ως οι πιο σημαντικές, παρόλο
που αναγνώρισε στις δύο γυναίκες, ηλικίας 19 και 18 ετών όταν συνέβη ο φόνος,
ελαφρυντικά στοιχεία θεώρησαν ότι θα πρέπει να δικαστούν κανονικά για την
ανθρωποκτονία. Η τρίτη αδερφή, η οποία τότε ήταν μόνο 17 ετών, κρίθηκε ότι θα
πρέπει να λάβει ιατρική φροντίδα. Παρόλο που ο Γενικός Εισαγγελέας ειχε καταλήξει
στο συμπέρασμα ότι τα κορίτσια βρίσκονταν σε αυτοάμυνα και γι’ αυτό δεν θα
πρέπει να δικαστούν η Επιτροπή αποφάσισε διαφορετικά. Στην αρχική της εκτίμηση τον
περασμένο χρόνο είχε καταλήξει ότι τα κορίτσια θα πρέπει να δικαστούν και τώρα
σε νέα έρευνα που διεξήγαγε η Επιτροπή ανακοίνωσε ότι εμμένει σε αυτήν την θέση
με αποτέλεσμα τα κορίτσια να βρίσκονται πιο κοντά στη δίκη.
Η στάση των αρχών απέναντι στα τρία κορίτσια έχει προκαλέσει
κύμα οργής στη Ρωσία, όπου η συντηρητική κοινωνία τις περισσότερες φορές δεν
κάνει πολλά για να καταπολεμήσει την ενδοοικογενειακή βία κατά των γυναικών, η
οποία δεν είναι καθόλου σπάνια.
Η υπόθεση Χατσατουριάν
Ο Μιχαήλ Χατσατουριάν στον κοινωνικό του περίγυρο
παρουσιαζόταν ως ένας ισχυρός άντρας, ενώ φέρεται να είχε διασυνδέσεις τόσο με
ανώτερους Ρώσους αξιωματούχους όσο και με νονούς της νύχτας. Τον ίδιο τον
αποκαλούσαν «αφεντικό της μαφίας». Την ίδια στιγμή εμφανιζόταν και ως πιστός
χριστιανός. Ταξίδευε συχνά στους Αγίους Τόπους φέρνοντας πίσω κεριά και ιερές
εικόνες με τις οποίες γέμιζε το σπίτι του. Μάλιστα σε μια ρωσική πλατφόρμα
κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιούσε το όνομα «Μιχαήλ της Ιερουσαλήμ» και αναρτούσε
φωτογραφίες με τον ίδιο δίπλα σε κληρικούς και ισχυρούς άντρες της Εκκλησίας.
 |
| Ο Χατσατουριάν με τις κόρες του |
Η ζωή του στο σπίτι του όμως απείχε πολύ από την χριστιανική
ευσέβεια. Με την σύζυγό του είχε κάνει έναν γιο –τον οποίο σύντομα έδιωξε από
το σπίτι – και τρεις κόρες, ενώ η κακοποίηση είχε ξεκινήσει από πολύ νωρίς. Ο
Χατσατουριάν κακοποιούσε και την μητέρα των κοριτσιών, ακόμα και όταν ήταν
έγκυος σε αυτές, ενώ κάθε προσπάθεια της να τον καταγγείλει απέβαινε άκαρπη. Η
γυναίκα ακόμα και όταν είχε πάει στην αστυνομία, ο άντρας της είχε πάει στο
τμήμα και τραβώντας την με την βία την είχε πάρει ξανά σπίτι. Καθώς τα κορίτσια
μεγάλωναν ο ξυλοδαρμός ήταν στην καθημερινότητά τους, ενώ το 2015 Χατσατουριάν
έδιωξε την μητέρα τους και έμεινε μόνος με τις κόρες του.
Καθώς τα κορίτσια έμπαιναν στην εφηβεία άρχισε και η
σεξουαλική κακοποίηση. Σύμφωνα με τους ερευνητές της υπόθεσης, ο Χατσατουριάν τις
διέταζε να γδυθούν μπροστά του γιατί ήθελε να τις «ελέγξει». Συχνά τις εξανάγκαζε
να προβαίνουν σε σεξουαλικές πράξεις πάνω του με την δικαιολογία ότι είχε
προστάτη και ότι έτσι θα τον βοηθούσαν, ενώ οι βιασμοί ήταν επίσης συχνοί. Μάλιστα,
κάποια στιγμή είχε πει σε ένα από τα κορίτσια: «Θα πάρεις τη θέση της μητέρας
σου. Θα σε παντρευτώ και θα κάνεις τα παιδιά μου». Σύμφωνα με τους ερευνητές «τις
κακοποιούσε και τις εξευτέλιζε με πολλούς τρόπους».
«Συνήθιζε να μας λέει ότι το σεξ εκτός γάμου είναι αμαρτία. Αλλά
επειδή ήμασταν παιδιά του και είχαμε το ίδιο αίμα μπορούσε να κάνει μαζι μας ό,τι
θέλει και εμείς θα πρέπει να το αποδεχόμαστε», ανέφερε μια από τις κόρες του, η
Ανγκελίνα. Παράλληλα ανέφερε ότι γι’ αυτές δεν ήταν επιλογή να το σκάσουν.
«Οι αδερφές μου κι εγώ είχαμε κουραστεί από αυτή τη ζωή,
αλλά φοβόμασταν να ζητήσουμε βοήθεια από τον οποιοδήποτε γιατί ο πατέρας μας είχε
διασυνδέσεις παντού». Πράγματι, στο σπίτι τους βρέθηκε ακόμα και μια κάρτα του
Χατσαρουριάν που τον παρουσίαζε ως υπάλληλο της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφάλειας της
Ρωσίας. Παρόλο που η υπηρεσία υποστήριξε ότι η κάρτα ήταν πλαστή, πολλοί
θεωρούν ότι αυτό δεν ισχύει.
«Το να πούμε στους συγγενείς μας τι συνέβαινε δεν θα μας βοηθούσε,
γιατί μπορεί να μην μας πίστευαν», αναφέρει ακόμα η Ανγκελίνα. Πράγματι, μετά
το έγκλημα, οι αδερφές του 57χρονου Χατσατουριάν υποστήριξαν ότι τα κορίτσια
σκότωσαν τον πατέρα τους γιατί ήθελαν απλώς τα λεφτά του! Ο ανιψιός του βγήκε
στην τηλεόραση αποκαλώντας «πόρνη» την γυναίκα του Χατσατουριάν και την
κατηγόρησε ότι ενορχήστρωσε την δολοφονία του.
Την ημέρα του φόνου, σύμφωνα με τα κορίτσια, ο πατέρας τους
τα είχε καλέσει ένα ένα στο δωμάτιό του και τις έβριζε επειδή δεν είχαν
συμμαζέψει το σπίτι, ενώ τις ψέκασε με σπρέι πιπεριού. Η μια από τις αδερφές, η
μεγαλύτερη Κρεστίνα, γυρνώντας στο δωμάτιό της λιποθύμησε. «Ήταν το κερασάκι
στην τούρτα», θα πει αργότερα η Μαρία. Ενώ η Κρεστίνα ήταν ακόμα αναίσθητη, οι
άλλες δύο αδερφές κατάφεραν να πάρουν από το αυτοκίνητό του ένα μαχαίρι και ένα
τσεκούρι και του επιτέθηκαν. Όταν η Κρεστίνα ξύπνησε και άκουσε τις φωνές στο
δίπλα δωμάτιο, είδε τις αδερφές της να παλεύουν με τον πατέρα τους και πίστεψε
ότι δέχονται ξανά επίθεση. Έτσι, πήρε το σπρέι πιπεριού και τον ψέκασε. Ο
Χατσατουριάν χάνοντας αίμα και αποπροσανατολισμένος από το σπρέι πιπεριού
προσπάθησε να βγει έξω. Εκεί όμως βρέθηκε απέναντι στην Ανγκελίνα, η οποία του
έδωσε την τελευταία μαχαιριά στην καρδιά. Η Ανγκελίνα τελικά κάλεσε την
αστυνομία και τους είπε ότι είχε σκοτώσει τον πατέρα της, ύστερα από επίθεση
που δέχθηκε.
Μετά τη σύλληψη των κοριτσιών, η Επιτροπή Έρευνας της Ρωσίας
ανέλαβε να μελετήσει την υπόθεση καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι τα κορίτσια πράγματι
δέχονταν συστηματική κακοποίηση από τον πατέρα τους. Ωστόσο, αυτά δεν ήταν
αρκετά για την Επιτροπή ώστε να απαλλάξει τα κορίτσια από τις κατηγορίες για
ανθρωποκτονία από πρόθεση. Παρόλο που αρχικά ο Εισαγγελέας είχε προτείνει την
απαλλαγή των κοριτσιών, η Επιτροπή αποφάσισε την παραπομπή τους σε δίκη
βασιζόμενη κατά κύριο λόγο στο γεγονός ότι τη στιγμή του φόνου τα κορίτσια δεν
βρίσκονταν σε αυτοάμυνα. Όπως παραδέχθηκαν και οι τρεις αδερφές, την στιγμή που
επιτέθηκαν στον πατέρα τους, αυτός καθόταν σε μια πολυθρόνα.
«Διαπιστώθηκε ότι το κίνητρο του εγκλήματος των
κατηγορουμένων ήταν προσωπικό και οφείλεται στον ψυχικό και σωματικό πόνο στον
οποίο τις υπέβαλλε για καιρό, κάτι το οποίο κρίθηκε από την έρευνα ότι παρέχει
ελαφρυντικά στοιχεία», αναφέρει η Επιτροπή η οποία ωστόσο αποφάσισε ότι οι δυο από τις τρεις αδερφές, η
Κρεστίνα και η Ανγκελίνα, θα δικαστούν κανονικά «για ομαδικό φόνο εκ
προμελέτης», έγκλημα για το οποίο μπορεί να επιβληθεί ποινή κάθειρξης μέχρι και
20 ετών.
Για την μικρότερη από τις αδελφές, τη Μαρία, η οποία ήταν
ανήλικη όταν σημειώθηκε το γεγονός, η Επιτροπή ζήτησε από την εισαγγελία να
δώσει εντολή «για υποχρεωτική ιατρική φροντίδα», μιας και σύμφωνα με το
δικαστήριο κατέληξε ότι «δεν καταλάβαινε τον αντίκτυπο των πράξεών της».
«Αν σε χτυπάει, σ’
αγαπάει»
Αυτό λέει μια δημοφιλής ρωσική παροιμία και η κοινωνία της Ρωσίας
μοιάζει να έχει αποδεχθεί σε μεγάλο βαθμό αυτή την στάση. Σύμφωνα με τα επίσημα
στοιχεία του ρωσικού υπουργείου Εσωτερικών, το 40% όλων των εγκλημάτων με
θύματα γυναίκες συμβαίνουν εντός του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος τους,
ενώ μια στις πέντε γυναίκες δέχονται ενδοοικογενειακή βία.
«Εκτιμάται πως κάθε χρόνο στη Ρωσία σκοτώνονται από 12 έως
14 χιλιάδες γυναίκες ενώ 16 εκατομμύρια γυναίκες πέφτουν θύματα ενδοοικογενειακής
βίας. Η Ρωσία έχει 145 εκατομμύρια κατοίκους. Συγκριτικά, στη Γερμανία των 83
εκατομμυρίων κατοίκων κάθε χρόνο καταγράφονται 140.000 περιστατικά βίας»,
σημειώνει το γερμανικό περιοδικό Spiegel.
Το γεγονός ότι στην Ρωσία δεν υπάρχει κάποιος νόμος κατά της
έμφυλης βίας κάνει ακόμα πιο εύκολο για κάποιον να κακοποιήσει μια γυναίκα. Το απίστευτο
είναι ότι το 2017 το Κρεμλίνο προέβη στην ελάφρυνση των ποινών για όσους κακοποιούν
τις συζύγους, τις κόρες ή τις αδερφές τους, με εξαίρεση τις περιπτώσεις που η
κακοποίηση σημειώνεται κατ' εξακολούθηση και έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση
σοβαρού τραυματισμού. Σύμφωνα με αυτόν τον νόμο δεν μπορεί κάποιος να
καταδικαστεί αν έχει βιαιοπραγήσει μόνο μια φορά τον χρόνο και αν δεν έχει
προκαλέσει κάποια μόνιμη βλάβη. Σύμφωνα με την νομοθέτη Ελένα Μιζουλίνα που προώθησε
το νόμο αυτός είναι ένας τρόπος για να προστατευθεί η ρωσική οικογένεια από εξωτερικές
επιρροές, αναφέροντας τις ΜΚΟ που όπως λέει χρηματοδοτούνται από ξένα
συμφέροντα.
Ύστερα από την επικύρωση του νόμου με υπογραφή Πούτιν τον
Φεβρουάριο του 2019, οι ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών
καταγγέλλουν ότι τα περιστατικά οικογενειακής βίας εκτοξεύτηκαν. Μάλιστα, η
γραμμή βοήθειας της οργάνωσης Anna Centre,
μιας οργάνωσης για τις γυναίκες, η οποία έχει χαρακτηριστεί στη Ρωσία ως «ξένος
πράκτορας», κατέγραψε μεγάλη αύξηση των κλήσεων που δέχθηκε. Ενώ το 2016 είχε
δεχθεί 20.000 κλήσεις, το 2018 έλαβε πάνω από 31.000.
Τόσο οι αρχές όσο και η κοινωνία μοιάζουν να αδιαφορούν για
το τι συμβαίνουν στις γυναίκες και τα παιδιά πίσω από τις κλειστές πόρτες. Είναι
ενδεικτικό ότι και στην περίπτωση των τριών αδελφών παρόλο που γείτονες, οι συγγενείς
και η μητέρα των κοριτσιών είχαν επανειλημμένως ενημερώσει την αστυνομία για
την κακοποίηση που συνέβαινε, δεν υπήρξε κανένα αποτέλεσμα.
Παρόλο που ενώσεις και ορισμένοι βουλευτές αγωνίζονται για
να αποκτήσει η Ρωσία νομοθεσία που θα διώκει τη βία στο οικογενειακό
περιβάλλον, συναντούν έντονες αντιδράσεις κυρίως από την ισχυρή εκκλησία. Οι αξιωματούχοι
της ορθόδοξης εκκλησίας έχουν ταχθεί κατά της νέας νομοθεσίας που προωθείται και
200 θρησκευτικές οργανώσεις επέδωσαν αίτηση στον πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν για
να μπλοκάρει τη λήψη τέτοιων μέτρων. Η εκκλησία κατηγορεί τα κινήματα και τις
οργανώσεις που μάχονται για την ποινικοποίηση της ενδοοικογενειακής και της
έμφυλης βίας ότι προσπαθούν να καταστρέψουν τις παραδοσιακές «οικογενειακές»
αξίες της Ρωσίας και να καταρρίψουν τους διακριτούς ρόλους των δύο φύλων.
Στην περίπτωση των αδερφών Χατσατουριάν έχουν συγκεντρωθεί
πάνω από μισό εκατομμύριο υπογραφές που ζητούν την αποφυλάκισή τους. Οι
δικηγόροι τους ζητούν από τις αρχές να τις αντιμετωπίσουν ως θύματα και όχι ως τους
θύτες του εγκλήματος. Όπως τονίζουν «τα χρόνια των βασανιστηρίων και της σεξουαλικής
κακοποίησης από τον αυταρχικό παιδόφιλο πατέρα τους» σημαίνουν ότι χρησιμοποίησαν
την «απαραίτητη αυτοάμυνα», όταν τον σκότωσαν.
Μετά και την νέα απόφαση της Επιτροπής που οδηγεί τα δύο κορίτσια
σε δίκη, τώρα μένει μόνο η απόφαση του Γενικού Εισαγγελέα για τις κατηγορίες
που θα αντιμετωπίσουν στο δικαστήριο.