Ο Γιουσέφ Σαλάμ, ένας από τους Πέντε του Σέντραλ Παρκ, μιλάει για το πώς βίωσε την αδικία, θυμάται τις φωνές του νυν προέδρου των ΗΠΑ για θανατική ποινή και στέλνει μήνυμα ελπίδας
Την υπόθεση έφερε ξανά στο προσκήνιο η εξαιρετική σειρά του Netflix, When They See Us που είναι πιο επίκαιρη από ποτέ με τα όσα συμβαίνουν τον τελευταίο καιρό στις ΗΠΑ.
Ένας από τους "Πέντε του Σέντραλ Παρκ" είναι και ο Γιουσέφ Σαλάμ. Έμεινε άδικα στη φυλακή για έξι χρόνια και οκτώ μήνες, πέρασε όλα τα εφηβικά του χρόνια σε ένα κελί. "Αν όσα ζητούσε η διαφήμιση του Τραμπ είχαν εισακουστεί θα μας είχαν κρεμάσει από δέντρα στο Σέντραλ Παρκ. Ο κόσμος ήθελε να τρέξει το αίμα μας στους δρόμους" λέει.
Στα 46 του πλέον υποστηρίζει ότι δεν του έχει μείνει πικρία για το τρόπο που τον αντιμετώπισαν και την άδικη καταδίκη του. "Σας λέω ότι μπορείς να βγεις από τη φυλακή καλύτερος και όχι πικραμένος" τονίζει κάνοντας λογοπαίγνιο με τις λέξεις better και bitter. Όσο ήταν φυλακισμένος πήρε πτυχίο και έχει πλέον αφιερώσει τη ζωή του στην προσπάθεια να επιμορφώσει τον κόσμο για εκείνο που αυτός ονομάζει "σύστημα δικαιοσύνης της αδικίας. Έχει δέκα παιδιά και δίνει διαλέξεις.
Η συνάντηση με τη συγγραφέα
Το 1999 η φοιτήτρια τότε και πλέον συγγραφέας Ίμπι Ζομπόι συναντήθηκε για πρώτη φορά με τον Γιούσεφ. "Θυμάμαι τότε έλεγα σε όλους, όπου βρισκόμουν, τι μου είχε συμβεί και πως ο Τραμπ έσπευσε να μας κρίνει" λέει. Η Ζομπόι τον επιβεβαιώνει: "Μέχρι σήμερα ήταν η μεγαλύτερη συζήτηση που έχω κάνει ως τώρα με θέμα τον Ντόναλντ Τραμπ. Αρνούμαι να ασχοληθώ πλέον".
Δύο δεκαετίες αργότερα συναντήθηκαν πάλι σε μια παρουσίαση ποιητικής συλλογής του Γιούσεφ. Η Ζομπόι δεν έπεισε εύκολα τον Γιουσέφ να αποδεχθεί να γραφτεί ένα βιβλίο με θέμα τη ζωή του. "Τότε ένα μεγάλο μέρος του φόβου μου ήταν ποιος θα επιβεβαιώσει την ιστορία μου. Ανησυχούσα για το τρόπο που θα με αντιμετωπίσει ο κόσμος και τα Μίντια. Θυμάμαι όταν ακόμα δεν είχα αθωωθεί πλήρως η μητέρα είχε αυτή τη φρικτή εμπειρία. Ήταν καθηγήτρια σε Πανεπιστήμιο και περπατούσε προς το σταθμό του τρένου. Ένα περιπολικό πέρασε δίπλα της και με τα μεγάφωνα φώναξε: Αυτή είναι! Η μητέρα αυτού του σκυλιού του Γιουσέφ Σαλάμ. Οπότε καταλαβαίνετε ότι ξέρω για αυτές τις καταστάσεις. Όμως τώρα είμαι εδώ ξανά ελεύθερος. Είμαι ελεύθερος στο σώμα και την ψυχή αν και η αλήθεια δεν έχει ακόμα αποκαλυφθεί πλήρως".
Τελικά αποφάσισαν να γράψουν ένα μυθιστόρημα που θα βασίζεται στη ζωή του Γιουσέφ. Το "Punching the Air" κυκλοφόρησε σήμερα στις ΗΠΑ και αφηγείται τη ζωή του 16χρονου Αμαλ Σαχίντ που καταδικάζεται άδικα όταν μια συμπλοκή στο πάρκο αφήνει ένα λευκό παιδί σε κώμα. Είναι ένα βιβλίο που εξερευνά τον ρατσισμό στην αμερικάνικη κοινωνία και τη διαδρομή από το σχολείο στη φυλακή.
Ο Γιουσέφ λέει πως η απόφαση για ένα μυθιστόρημα και όχι μια αυτοβιογραφία δεν ήταν θέμα "επιθυμίας να πω την ιστορία από ένα ασφαλές περιβάλλον". Τονίζει ότι δεν ήθελε να την προσωποποιήσει και στόχος του είναι να δείξει ότι μπορεί να συμβεί και έχει συμβεί σε άλλους.
"Το σύστημα θέλει να σε κάνει να πιστέψεις ότι αυτό που συνέβη σε εμάς ήταν μια ανωμαλία. Ένα λάθος. Αλλά δεν είμαι ο μόνος, υπάρχει αμέτρητοι άλλοι. Θέλουμε να πούμε ότι αυτό που έγινε δεν ήταν ανωμαλία. Θέλαμε να πούμε την ιστορία του γεγονότος ότι υπάρχει μια Αμερική και μια άλλη. Πώς είναι να ζεις σε έναν κόσμο που μπορεί να μην τα καταφέρεις να φτάσεις στο σπίτι σου λόγω του ρατσισμού και της συστηματική καταπίεσης.
"Αυτό που θέλουμε ο αναγνώστης να καταλάβει μέσω αυτού
του βιβλίου είναι πως κάποιοι άνθρωποι γλιτώνουν από λάθη που κάνουν και
κάποιοι άλλοι τιμωρούνται πολύ αυστηρά. Οι καθηγητές του Αμάλ (ο πρωταγωνιστής
του βιβλίου) δεν βλέπουν τον πραγματικό εαυτό του αλλά ένα στερεότυπο ενός
οργισμένου μαύρου παιδιού" λέει η Ζομπόι και συνεχίζει: "Δεν θέλουμε
ο κόσμος να διαβάσει το βιβλίο από ενοχές για αυτό που συνέβη στον Γιουσέφ.
Θέλουμε να εξοργιστούν, να κλάψουν. Θέλουμε να αναρωτηθούν αν στη ζωή τους
απογοήτευσαν με την συμπεριφορά τους κάποιο νεαρό μαύρο παιδί. Δεν είναι θέμα
ενοχής, είναι θέμα να κατανοήσεις ότι έγινες μέρος ενός συστήματος".
Τα social media, οι εκλογές και η ελπίδα
Παρά τα γεγονότα του τελευταίου διαστήματος η συγγραφέας δεν περιμένει μεγάλες και άμεσες αλλαγές στις ΗΠΑ: "Έχουμε ζήσει αρκετά για να ξέρουμε ότι η αλλαγή δεν έρχεται ξαφνικά. Όμως και εγώ και ο Γιουσέφ είμαστε γονείς και πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι γιατί έχουμε παιδιά. Η αλλαγή θα είναι σταδιακή και όχι άμεση. Μικρά βήματα. Και αυτό το βιβλίο θέλει να λειτουργήσει ως ένα μικρό βήμα".
Ο Γιουσέφ μιλάει και για τα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης και πόσο βοήθησαν στην αφύπνιση: "Το χειρότερο είναι ότι πιστεύαμε ότι αν πούμε τις ιστορίες μας στα social media, αν κυκλοφορήσουν βίντεο η καταπίεση θα σταματήσει. Δεν συνέβη όμως έτσι. Το social media μας βοήθησαν να είμαστε πιο ενημερωμένοι αλλά αυτή η επίγνωση δεν φαίνεται να φέρνει την αλλαγή. Φαίνεται ότι όσο περισσότερη επίγνωση έχουμε τόσο μεγαλύτερη είναι η αντίδραση. Οι οπαδοί της λευκής υπεροχής έχουν διπλασιαστεί".
Στα αραβικά Αμάλ σημαίνει ελπίδα και ο Γιουσέφ θέλει μέσω του βιβλίο ο κόσμος να καταλάβει ότι δεν πρέπει να χάνει την ελπίδα του, δεν πρέπει να παραδίνεται. Να κατανοήσει ότι γεννήθηκε ελεύθερος και σημαντικός. Όσο για τις εκλογές του Νοεμβρίου του 2020 ο Γιουσέφ δεν θέλει να πει μεγάλες κουβέντες. Μένει σιωπηλός για λίγο και τονίζει: "Η εμπειρία μου με έχει διδάξει πως πρέπει να είμαι προετοιμασμένος για το χειρότερο αλλά να ελπίζω για το καλύτερο".