Ο Ναβάλνι μίλησε με τον... δολοφόνο του

O ηγέτης της ρωσικής αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλντι εντόπισε τον πράκτορα που συμμετείχε στην ομάδα εξόντωσης και τον πήρε τηλέφωνο. Απίστευτες αποκαλύψεις για την υπόθεση 

Πριν από περίπου μια εβδομάδα ο αμερικανικός τηλεοπτικός σταθμός CNN, το γερμανικό περιοδικό Spiegel και οι ερευνητικές πλατφόρμες Bellingcat και  το ρωσικό The Insider δημοσίευσαν τα αποτελέσματα μια κοινής έρευνας τους. Οι ερευνητές δημοσιογράφοι μελετώντας όλα τα υπάρχοντα στοιχεία αποκάλυψαν ότι συγκεκριμένοι πράκτορες της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ρωσίας (FSB) είχαν δηλητηριάσει τον αρχηγό της ρωσικής αντιπολίτευσης και σφοδρό πολέμιο του Βλαντιμίρ Πούτιν, Αλεξέι Ναβάλνι. Μάλιστα είχαν παρουσιάσει αναλυτικά τα ονοματα των πρακτόρων.

Τότε, η ρωσική κυβέρνηση είχε αντιδράσει άμεσα διαψεύδοντας την έρευνα και χαρακτηρίζοντας το ρεπορτάζ ως ένα «διασκεδαστικό ανάγνωσμα». Σήμερα όμως οι νέες αποκαλύψεις που έρχονται στο πλαίσιο αυτής της έρευνας πιθανότατα δεν θα διασκεδάζουν πια τόσο πολύ το Κρεμλίνο.

Η απόπειρα δολοφονίας

Ο Ναβάλνι στις 20 Αυγούστου βρισκόταν στην πόλη Τομσκ της Σιβηρίας, απ’ όπου πήρε το αεροπλάνο της επιστροφής για τη Μόσχα. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της πτήσης ο Ναβάλνι κατέρρευσε χάνοντας τις αισθήσεις του και ο πιλότος αποφάσισε να πραγματοποιήσει εσπευσμένη προσγείωση στην πόλη Ομσκ. Εκεί ο Ναβάλνι μεταφέρθηκε σε κωματώδη κατάσταση στο νοσοκομείο. Παρά τις εκκλήσεις των ανθρώπων του από την πρώτη στιγμή να μεταφερθεί στην Γερμανία για θεραπεία, η άδεια δόθηκε δύο μέρες μετά. Τότε μεταφέρθηκε με ειδικό ελικόπτερο στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο Charité του Βερολίνου. Εκεί μετά από αρκετές εβδομάδες άρχισε να επανέρχεται και να ανακτά τις δυνάμεις του. Παράλληλα και παρόλο που είχαν ήδη περάσει τα πρώτα κρίσιμα εικοσιτετράωρα τρία ευρωπαϊκά εργαστήρια μελετώντας το αίμα του Ναβάλνι συμπέραναν ότι ο ηγέτης της αντιπολίτευσης δηλητηριάστηκε με νευροτοξικό παράγοντα από την οικογένεια Νόβιτσοκ. Το ρωσικό νοσοκομείο του Ομσκ, το οποίο υποτίθεται ότι είχε εξετάσει από την πρώτη στιγμή τον Ναβάλνι και τα ρούχα του διαβεβαίωνε ότι δεν έφερε ίχνη δηλητηρίασης. Τα ρούχα του από τότε έχουν «χαθεί».

Το τηλεφώνημα

Ο Αλεξέι Ναβάλνι προσπαθώντας να αποδείξει την εμπλοκή του Κρεμλίνου στην απόπειρα δολοφονίας του επιχείρησε κάτι που έμοιαζε με ακατόρθωτο. Υποδυόμενος τον σύμβουλο του γραμματέα του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, Νικολάι Πατρούσεφ, κάλεσε τηλεφωνικά έναν από τους πράκτορες της FSB με σκοπό να του αποσπάσει πληροφορίες σχετικά με την επιχείρηση δολοφονίας του. Κι εκεί που κανείς δεν το περίμενε το σχέδιο έπιασε!

Ήδη από τις αποκαλύψεις των ονομάτων των πρακτόρων, το Bellingcat και το CNN είχε προσπαθήσει να έρθει σε επαφή με τα έξι από τα δέκα μέλη της ελίτ ομάδας της FSB που ασχολούνται με τον τομέα των τοξίνων. Τα άτομα αυτά είχαν ταυτοποιηθεί από την έρευνα για την συμμετοχή τους στην απόπειρα κατά του Ναβάλνι. Κανένας από αυτούς όμως δεν δέχτηκε να μιλήσει στους ερευνητές, ενώ ένας, στον οποίο προσπάθησαν να του μιλήσουν από κοντά, τους έκλεισε την πόρτα στο πρόσωπο όταν του είπαν τον σκοπό της επίσκεψής του.

Από την πλευρά του και ο Ναβάλνι, ο οποίος αναρρώνει ακόμα σε κρυφή τοποθεσία στην Γερμανία, προσπάθησε να καλέσει όλους όσοι συμμετείχαν στην επιχείρηση εξόντωσής του. Ωστόσο, όταν τους συστήθηκε με το όνομά του όλοι του έκλειναν το τηλέφωνο. Στον τελευταίο πράκτορα που του είχε μείνει να καλέσει αποφάσισε μαζί με την ομάδα του να ακολουθήσει μια διαφορετική τακτική.

Το τελευταίο τηλεφώνημα του Ναβάλνι ήταν προς τον Κονσταντίν Κουντριάβτσεβ. Η ομάδα του Ναβάλνι χρησιμοποίησε μια εφαρμογή, η οποία άλλαξε το νούμερο τηλεφώνου του ηγέτη της αντιπολίτευσης κι έτσι στην κλήση που έλαβε ο Κουντριάβτσεβ είδε στην οθόνη του έναν αριθμό από τα κεντρικά γραφεία του  FSB. Ο Ναβάλνι αντί να συστηθεί στον Κουντριάβτσεβ με το όνομά του συστήθηκε ως ο γραμματέας του Συμβουλίου Ασφαλείας. Το μεγαλύτερο μέρος της συνομιλίας τους το ανέβασε σήμερα ο Ναβάλνι στο κανάλι του στο YouTube.


Αφού ο Κουντριάβτσεβ επιβεβαίωσε την υποτιθέμενη ταυτότητα του Ναβάλνι, ο τελευταίος τον ενημέρωσε ότι η «δουλειά» του ήταν να συντάξει μια αναφορά λαμβάνοντας πληροφορίες από τα μέλη της ομάδας που είχε αναλάβει να εξοντώσει τον Ναβάλνι σχετικά με την επιχείρηση: τι πήγε στραβά, γιατί η επιχείρηση κατέληξε σε πλήρη αποτυχία;

Στην κλήση διάρκειας 45 περίπου λεπτών, ο Κουντριάβτσεβ παρέχει λεπτομερώς και από πρώτο χέρι όλα τα αποδεικτικά στοιχεία που καταδεικνύουν την ανάμειξή του στην προσπάθεια δηλητηρίασης του Ναβάλνι.

Κατά τη διάρκεια του τηλεφωνήματος, κάποιες φορές ο Κουντριάβτσεβ εμφανίζεται σχετικά φοβισμένος ζητώντας επιβεβαίωση ότι μιλούν σε ασφαλή γραμμή, ωστόσο ο Ναβάλνι του μιλά αρκετά απότομα και γρήγορα πείθοντάς τον ότι οι ανώτεροι  αξιωματούχοι απαιτούν άμεσα μια αναφορά για την αποτυχημένη επιχείρηση τονίζοντας ότι «όλα αυτά θα συζητηθούν στο Συμβούλιο Ασφαλείας στο υψηλότατο επίπεδο».

Οι αποκαλύψεις

Κατά τη διάρκεια του τηλεφωνήματος κι αφού ο Κουντριάβτσεβ έχει πειστεί πλήρως ότι στην άλλη άκρη της γραμμής έχει όντως κάποιον ανώτερό του ξεκινά τις απίστευτες αποκαλύψεις. Η πιο σημαντική στιγμή ήταν όταν αποκάλυψε ότι ο νευροτοξικός παράγοντας Νόβιτσοκ με τον οποίο δηλητηριάστηκε ο Ναβάλνι είχε τοποθετηθεί στα εσώρουχά του. Αξίζει να σημειωθεί ότι αρχικά θεωρούσαν ότι το Νόβιτσοκ είχε τοποθετηθεί στο τσάι που ήπιε στο αεροδρόμιο, ενώ άλλες αναφορές έκαναν λόγο ότι είχε τοποθετηθεί σε ένα μπουκαλάκι νερό που είχε ο Ναβάλνι στο δωμάτιο του ξενοδοχείου του.


«Σε ποιο κομμάτι ρούχου δώσατε έμφαση; Ποιο είναι το πιο επίφοβο κομμάτι», ρωτά ο Ναβάλνι με τον Κουντριάβτσεβ να απαντά χωρίς περιστροφές: «Τα εσώρουχα».

Ο Ναβάλνι συνέχισε την συζήτηση ρωτώντας πού ακριβώς τοποθετήθηκε το Νόβιτσοκ, εσωτερικά ή εξωτερικά των εσώρουχων. Ο Κουντριάβτσεβ απάντησε: «Εσωτερικά, στον καβάλο».

Σύμφωνα με ειδικούς τοξιλοκόγους στους οποίους απευθύνθηκε το CNN, πράγματι αν το Νόβιτσοκ είχε τοποθετηθεί στο συγκεκριμένο σημείο σε μορφή σκόνης θα απορροφούνταν πλήρως από το δέρμα όταν το θύμα θα άρχιζε να ιδρώνει. Σύμφωνα με τους ειδικούς, στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι δράστες φαίνεται ότι χρησιμοποίησαν τη στερεή μορφή του νευροτοξικού παράγοντα παρά την  υγρή μορφή ή τζελ, όπως είχαν κάνει στην περίπτωση του πρώην διπλού πράκτορα Σεργκέι Σκριπάλ στην Βρετανία.

Οι ερευνητές του Bellingcat, του CNN και των άλλων δικτύων εξέτασαν χιλιάδες τηλεφωνικά αρχεία σε συνδυασμό με στοιχεία από πτήσεις και άλλα έγγραφα που έφτασαν στα χέρια τους κι έτσι μπόρεσαν να ταυτοποιήσουν τα μέλη της ειδικής ομάδας. Όπως είχε γίνει ήδη κατανοητό, την νύχτα που με κάποιον τρόπο το Νόβιτσοκ «μπήκε» στο δωμάτιο του ξενοδοχείου στο οποίο διέμενε ο Ναβάλνι στην πόλη Τομσκ, σήμα από το κινητό ενός εκ των μελών της ομάδας, του Αλεξέι Αλεξάντροφ, εντοπίστηκε μόλις λίγα μέτρα μακριά από το ξενοδοχείο.

Ο Κουντριάβτσεβ επιβεβαίωσε στον Ναβάλνι ότι ξέρει τον Αλεξάντροφ και επαίνεσε μάλιστα την δουλειά του. Πάντως, το CNN σημειώνει ότι δεν μπόρεσε να επιβεβαιώσει ότι ο Κουντριάβτσεβ βρισκόταν στο Τομσκ όταν ο  Ναβάλνι δηλητηριάστηκε. Ωστόσο, η κλήση απέδειξε ότι είχε εκτεταμένη γνώση όσων έγιναν και ότι ο ίδιος ενεπλάκη στην επιχείρηση εκκαθάρισης που ακολούθησε ώστε να βεβαιωθεί ότι δεν έμεινε πίσω κανένα ίχνος του παράγοντα Νόβιτσοκ, αφού ο Ναβάλνι έφυγε από το νοσοκομείο.

Ο Ναβάλνι αρρώστησε ξαφνικά κατά τη διάρκεια μιας πτήσης προς την Μόσχα. Ο πιλότος προσγειώθηκε εσπευσμένα στην πόλη Όμσκ και ο Ναβάλνι έλαβε επείγουσα βοήθεια από τους γιατρούς εκεί, η οποία τελικά του έσωσε την ζωή. Αν ο πιλότος δεν είχε προσγειωθεί στο Ομσκ πιθανότατα ο Ναβάλνι δεν μπορούσε να επιβιώσει στο ταξίδι ως την Μόσχα, σύμφωνα με τους ειδικούς τοξικολόγους που συμβουλεύτηκε το CNN.

«Η πτήση είναι περίπου τρεις ώρες (από το Τομσκ στην Μόσχα), είναι μια μεγάλη πτήση. Αν το αεροπλάνο δεν είχε προσγειωθεί οι παρενέργειες του φαρμάκου θα ήταν διαφορετικές και το αποτέλεσμα θα ήταν πολύ  διαφορετικό. Γι’ αυτό πιστεύω ότι το αεροπλάνο έπαιξε καθοριστικό ρόλο», ανέφερε ο Κουντριάβτσεβ στο τηλεφώνημα.

«Δεν περιμέναμε ότι θα συμβούν όλα αυτά. Είμαι σίγουρος ότι όλα πήγαν στραβά», συμπλήρωσε ο Κουντριάβτσεβ υπονοώντας ότι η πρόθεση του FSB ήταν να σκοτώσουν τον Ναβάλνι, όπως έχουν ήδη πει αρκετοί τοξικολόγοι που ξέρουν πώς λειτουργεί το Νόβιτσοκ.

Όταν ο Ναβάλνι πίεσε κι άλλο τον Κουντριάβτσεβ για να μάθει μήπως είχε χορηγηθεί λάθος ποσότητα δόσης, ο πράκτορας απάντησε: «Απ’ όσο ξέρω, βάλαμε κιόλας και λίγο περισσότερο».

Η δουλειά εκκαθάρισης

Σύμφωνα με τα στοιχεία που είναι γνωστά για την δράση του Κουντριάβτσεβ από το παρελθόν, φαίνεται ότι ειδικεύεται στα χημικά και βιολογικά όπλα. Έχει αποφοιτήσει από το τμήμα της Ρωσικής Ακαδημίας της Χημικής Άμυνας στην Μόσχα. Το Bellingcat εντόπισε ότι αργότερα εργάστηκε στο 42ο κέντρο του Υπουργείου Άμυνας, το τμήμα δηλαδή για την έρευνα σχετικά με την βιολογική ασφάλεια. Από πολύ νωρίς στην έρευνα του Bellingcat-CNN με το Der Spiegel και το ρωσικό The Insider έγινε κατανοητό μέσα από αεροπορικά αρχεία ότι ο Κουντριάβτσεβ είχε ταξιδέψει στο Ομσκ στις 25 Αυγούστου, πέντε μέρες πριν την δηλητηρίαση του Ναβάλνι.

«Οπότε δεν θα έχουμε κάποια έκπληξη με τα ρούχα», ρώτησε ο Ναβάλνι, θέλοντας να επιβεβαιώσει ότι τα έχουν εξαφανίσει.

«Γι’ αυτό πήγαμε εκεί αρκετές φορές», απαντά ο Κουντριάβτσεβ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι από την πρώτη στιγμή η ομάδα του Ναβάλνι και αργότερα και ο ίδιος όταν συνήλθε είχαν ζητήσει επανειλημμένα να τους επιστραφούν τα ρούχα που φορούσε ωστόσο οι ρωσικές αρχές έχουν αρνηθεί κάθε φορά.

«Έλαβα εντολή να ασχοληθώ κατά κύριο λόγο με τα εσώρουχα στο εσωτερικό τους», αναφέρει ο Κουντριάβτσεβ.

«Ποιος έδωσε την εντολή; Ο Μακσάκοφ; (στρατιωτικός επιστήμονας που σύμφωνα με την έρευνα ήταν επικεφαλής της επιχείρησης)», ρώτησε ο Ναβάλνι με τον
Κουντριάβτσεβ να απαντά ξεκαθαρα: «Ναι».

Η αρχική έρευνα δημοσιοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα παρουσιάζοντας αναλυτικές λεπτομέρειες για την «ομάδα της τοξίνης» , όπως τη χαρακτηρίζουν οι ερευνητές, σχετικά με τις επικοινωνίες και τις μετακινήσεις τους. Στην έρευνα βρέθηκαν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η ομάδα παρακολουθούσε τον Ναβάλνι σε περισσότερα από 30 ταξίδια που είχε κάνει ο ηγέτης της αντιπολίτευσης εκτός της Μόσχας από το 2017. Τα αρχεία επίσης αποκάλυψαν και επαφές υψηλού επιπέδου μεταξύ της «ομάδας της τοξίνης» και εργαστηρίων στη Ρωσία που ειδικεύονται στην έρευνα για νευροτοξικούς παράγοντες.

Από την πρώτη στιγμή που δόθηκαν στη δημοσιότητα τα στοιχεία της έρευνας των Bellingcat-CNN ο ίδιος ο Πούτιν και άλλοι Ρώσοι αξιωματούχοι διέψευσαν τα συμπεράσματα λέγοντας ότι όλα υποκινούνται από υπηρεσίες μυστικών πληροφοριών της Δύσης. Αρχικά, ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ είχε δηλώσει ότι είναι «διασκεδαστικό να διαβάζει κανείς τέτοιου είδους ειδησεογραφικά θέματα» συμπληρώνοντας ότι «Έχουμε πλέον συνηθίσει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες δυτικές χώρες εξαπολύουν συνεχώς κατηγορίες εναντίον της Ρωσίας στα μέσα ενημέρωσης».

Στη συνέχεια, ο Πούτιν έκανε λόγο για «πόλεμο πληροφοριών» χαρακτηρίζοντας την έρευνα σαν «χωματερή όπου τα πάντα πετιούνται, πετιούνται, πετιούνται με την ελπίδα ότι θα δημιουργήσουν εντύπωση στους πολίτες και θα προκαλέσουν δυσπιστία κατά της πολιτικής ηγεσίας». Παράλληλα, ο Πούτιν κατηγόρησε τον Ναβάλνι ότι «απολαμβάνει την υποστήριξη των ειδικών υπηρεσιών των ΗΠΑ», προσθέτοντας ότι εάν οι ρωσικές ειδικές υπηρεσίες ήθελαν να τον σκοτώσουν, «θα το είχαν τελειώσει».

Απαισιοδοξία παρά τα στοιχεία

Ο  ίδιος ο Ναβάλνι, ο οποίος άκουσε με τα ίδια του τα αυτιά το σχέδιο δολοφονίας του, ανέφερε τη Δευτέρα στο CNN πως παρά τις συγκλονιστικές αποκαλύψεις δεν πιστεύει ότι θα ξεκινήσει κάποιου είδους έρευνα στην Ρωσία για την δηλητηρίασή του. «Είναι πλέον τόσο φανερό ότι ο Πούτιν είναι πίσω από αυτό προσωπικά», τόνισε.

Συμπλήρωσε ότι έμεινε έκπληκτος από την ομιλία του με τον Κουντριάβτσεβ: «Έμεινα έκπληκτος φυσικά και δεν μπορούσα να πιστέψω ταυτόχρονα τόσο την τύχη μου όσο και το γεγονός ότι λέει τόσο απλά και συνηθισμένα φράσεις όπως «η δουλειά έγινε καλά» . Είναι φανερό ότι δεν θεωρεί τον εαυτό του ως μέλος μιας ομάδας δολοφονίας, αλλά σαν έναν απλό υπάλληλο», αναφέρει ο Ναβάλνι.

Μάλιστα, σε μια σχεδόν σουρεαλιστική στιγμή στο τηλεφώνημα, ο Ναβάλνι έμοιαζε να συμπάσχει με τον Κουντριάβτσεβ για το γεγονός ότι η επιχείρηση είχε αποτύχει και ο ίδιος είχε επιβιώσει.

Συνέχισε λέγοντάς του: «Ήσουν σε τόσα ταξίδια με τον Ναβάλνι από το 2017. Πώς θα αξιολογούσες την προσωπικότητά του;».

«Είναι πολύ προσεκτικός, φοβάται τα πάντα από τη μια. Αλλά από την άλλη συνεχίζει όλη την ώρα. Μερικές φορές αλλάζει δωμάτια (στα ξενοδοχεία), είναι πολύ προσεκτικός με αυτό», σχολίασε ο Κουντριάβτσεβ

Στη συνέχεια τον ρώτησε αν πίστευε ότι ο Ναβάλνι είχε αναγνωρίσει κάποιον από την ομάδα: «Αυτό είναι μάλλον απίθανο. Ήμασταν πολύ προσεκτικοί με αυτό, αλλάζαμε συνεχώς ρούχα και τέτοια», ανέφερε ο Κουντριάβτσεβ προσθέτοντας ότι η ομάδα διαμοιραζόταν πάντα σε διαφορετικές πτήσεις όταν ακολουθούσε τον Ναβάλνι στα διάφορα μέρη της Ρωσίας.

Ο ίδιος ο Κουντριάβτσεβ εμφανίζεται περήφανος για τα μέτρα ασφαλείας που παίρνει η ομάδα του: «Κανένας δεν μαγνητοσκοπείται, κανείς άλλος δεν ξέρει τι γίνεται», τονίζει. Πράγματι, ο Ναβάλνι ανέφερε στο CNN ότι δεν αναγνώρισε κανένα από τα μέλη της ομάδας όταν είδε τις φωτογραφίες τους πριν από λίγο καιρό. Ωστόσο, φαίνεται ότι άφησαν αρκετά στοιχεία πίσω ώστε να μπορέσει να τα εντοπίσει η ερευνητική ομάδα των Bellingcat-CNN, η οποία κατάφερε έτσι να αναδημιουργήσει το χρονικό της δηλητηρίασης του Ναβάλνι.

Η πρώτη αντίδραση

Το CNN αναφέρει ότι προσέγγισε τον Κουντριάβτσεβ, τον Μακσάκοφ και το ίδιο το Κρεμλίνο για να σχολιάσουν τις νέες αποκαλύψεις, ωστόσο κανείς δεν απάντησε.

Η πρώτη αντίδραση ήρθε τελικά από την ρωσική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας (FSB), η οποία με ανακοίνωση που εξέδωσε χαρακτήρισε το τηλεφώνημα του Ναβάλνι «σχεδιασμένη προβοκάτσια» και το βίντεο που ανέβασε στο YouTube «ψεύτικο».

«Η σχεδιασμένη προβοκάτσια  αποσκοπεί στο να δυσφημίσει την FSB και δεν θα μπορούσε να γίνει χωρίς την οργανωμένη τεχνική υποστήριξη των ξένων μυστικών υπηρεσιών», αναφέρεται συγκεκριμένα.

Παράλληλα χαρακτηρίζει την τηλεφωνική συνομιλία του Ναβάλνι με τον πράκτορα της FSB «ψεύτικη», αναφέροντας ότι η χρήση εφαρμογής για την αλλαγή του αριθμού τηλεφώνου «είναι γνωστή μέθοδος των ξένων μυστικών υπηρεσιών, που έχει δοκιμασθεί κατά το παρελθόν σε πολλές αντιρωσικές ενέργειες, η οποία αποκλείει την δυνατότητα να εντοπισθούν αυτοί που πράγματι συμμετέχουν στις συνομιλία».