Οι κοινότητες Μεννονιτών του Μπελίζε ζουν «κολλημένοι» στην δεκαετία του 1950. Ένα οδοιπορικό αποκαλύπτει την αποκομμένη ζωή τους, αλλά μικρά δείγματα σύγχρονης ζωής
Ένα γραφικό τοπίο, σπίτια που φωτίζονται από μερικές λάμπες
και άντρες που οδηγούν άμαξες που τις σέρνουν άλογα φορώντας τα αχυρένια καπέλα
τους. Θα μπορούσε να είναι μια σκηνή βγαλμένη από φωτογραφίες που έχουν
τραβηχθεί σχεδόν έναν αιώνα πριν, ωστόσο οι
φωτογραφίες του Τζέικ Μάικλς είναι τραβηγμένες τώρα!
Αποκομμένοι από το τώρα
Στην μικρή χώρα Μπελίζε της κεντρικής Αμερικής κατοικούν περίπου
12.000 άτομα της συντηρητικής κοινότητας των Μεννονιτών, μια ομάδα Χριστιανών
αναβαπτιστών, οι οποίοι ζουν συνήθως σε απόλυτα κλειστές κοινότητες
απορρίπτοντας τις ευκολίες της νέας τεχνολογίας, κάποιες μάλιστα φορές ακόμα
και τον ηλεκτρισμό. Η ιστορία τους ξεκινά από τον 16ο αιώνα στην
Ευρώπη και κυρίως στη Γερμανία. Κατά την δεκαετία του 1520 στην Κεντρική
Ευρώπη, οι Μεννονίτες προσπάθησαν να επαναφέρουν τον Χριστιανισμό σε μια πιο
συμβατή ζωή με την Αγία Γραφή. Αρνήθηκαν την «κρατική» Μεταρρύθμιση του
Λουθήρου και του Καλβίνου και δίδασκαν το χωρισμό κράτους - Εκκλησίας. Γι’ αυτό
το λόγο θεωρήθηκαν αιρετικοί και καταπολεμήθηκαν από τους Προτεστάντες με
πολλούς Μεννονίτες να διασκορπίζονται τότε σε διάφορα σημεία του κόσμου
προσπαθώντας να εντοπίσουν μέρη για να τα καλλιεργήσουν και να δημιουργήσουν κλειστές
κοινότητες, αποκομμένες από τους υπόλοιπους ανθρώπους.
Η κοινότητα των Μεννονιτών του Μπελίζε άρχισε να διαμορφώνεται
στα τέλη της δεκαετίας του 1950, όταν μια ομάδα περισσότερων από 3.000 Καναδών Μεννονιτών
μετακόμισαν εκεί από το Μεξικό. Μετά την άφιξή τους σύναψαν μια συμφωνία
με την κυβέρνηση του Μπελίζε, η οποία τους πρόσφερε γη, θρησκευτική ελευθερία
και απαλλαγή από ορισμένους φόρους. Επίσης, επειδή οι Μεννονίτες είναι
φανατικοί ειρηνιστές απαλλάχθηκαν από στρατιωτικά καθήκοντα.
Ως αντάλλαγμα, οι Μεννονίτες ενίσχυσαν τη χώρα με τα άφθονα
αγροτικά προϊόντα που παρήγαγαν. Μάλιστα σήμερα οι Μεννονίτες παρόλο που
αποτελούν μόλις το 4% του πληθυσμού του Μπελίζε κυριαρχούν απόλυτα στην
παραγωγή πουλερικών και γαλακτοκομικών προϊόντων.
Ο Μάικλς θέλοντας να απαθανατίσει αυτόν τον ιδιαίτερο, παραδοσιακό τρόπο ζωής επισκέφτηκε τρεις κοινότητες Μεννονιτών στα βόρεια του Μπελίζε, τις Indian Creek, Shipyard και Little Belize. Όπως λέει ο ίδιος παρόλο που οι κοινότητες είναι φανερό ότι δεν θέλουν πολλές επαφές με τους «έξω», ανακάλυψε προς έκπληξή του ότι ήταν δεκτικοί και ανοιχτοί.
«Οι άνθρωποι ήταν πολύ πιο φιλόξενοι απ’ ό,τι περίμενα και
όλοι είχαν πολλή κατανόηση παρόλο που τα ισπανικά μου δεν είναι τέλεια»,
ανέφερε ο Μάικλς μιλώντας στον δημοσιογράφο Όσκαρ Χόλαντ του CNN. Όπως πρόσθεσε η μητρική γλώσσα των
Μεννονιτών είναι τα Plautdietsch,
τα μεννονιτικά «κάτω γερμανικά», ωστόσο πολλοί μιλούν και ισπανικά του Μπελίζε.
«Πέρασα πολύ χρόνο μαζί τους χωρίς την φωτογραφική μου
μηχανή στα χέρια. Ήθελα πιο πολύ να έρθω σε επαφή μαζί τους, να επικοινωνήσω
και να τους γνωρίσω πριν καν τους φωτογραφίσω», τονίζει.
Όπως λέει, περνώντας χρόνο με τους Μεννονίτες στα σπίτια και
τα χωράφια τους ανακάλυψε έναν κόσμο που έμοιαζε να έχει κολλήσει στον χρόνο. Γι’
αυτό άλλωστε και ονόμασε το φωτογραφικό λεύκωμα που δημιούργησε με τις φωτογραφίες
από αυτές τις κοινότητες «c.1950» (μτφ. 'από το 1950').
Ωστόσο πέρα από τους οφθαλμοφανείς αναχρονισμούς με σπίτια χωρίς καθόλου
τεχνολογία και γυναίκες με καπέλα, οι φωτογραφίες μοιάζουν να κρύβουν έναν ειδυλλιακό
κόσμο που επικεντρώνεται στην οικογένεια και είναι απαλλαγμένος από τις παγίδες
της μοντέρνας ζωής.
«Όλη μου η δουλειά άλλαξε καθώς περνούσαν οι μέρες. Το μυαλό
μου άρχισε να κατεβάζει ταχύτητα και ήμουν περισσότερο παρών στο χώρο όπου
ζούσα. Δεν θέλω να πω ότι οι ζωές τους είναι απλές, αλλά νομίζω ότι εμένα μου
επέτρεψε να χαλαρώσω και να είμαι παρών».
«Με εντυπωσίασε η γη που ήταν βυθισμένη στην σχεδόν απόλυτη σιωπή, η οποία διακοπτόταν μόνο από τα χλιμιντρίσματα των αλόγων και τις ξύλινες ρόδες των αμαξών. Πολύ συχνά έβλεπες αυτές τις άμαξες να οδηγούνται από μικρά παιδιά με εντυπωσιακή αυτοπεποίθηση. Οι νέοι έχουν αρκετές υποχρεώσεις από μικροί όχι μόνο στο σπίτι τους, αλλά και σε ολόκληρη την κοινότητα», αναφέρει.
Ωστόσο, ο Μάικλς λέει ότι ήταν αρκετά προσεκτικός ώστε να μην
παρουσιάσει ρομαντικά αυτόν τον απομονωμένο τρόπο ζωής. Στις κοινότητες των
Μεννονιτών του Μπελίζε τους έχει επιτραπεί να έχουν τα δικά τους σχολεία και παρουσιάζουν
εντυπωσιακά χαμηλά ποσοστά αλφαβητισμού, τα χαμηλότερα από κάθε άλλη εθνότητα
στη χώρα. Συγκεκριμένα, μόλις το 5% των Μεννονιτών καταφέρνουν να ολοκληρώσουν
την δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ένα ποσοστό που θυμίζει άλλες εποχές.
Οι κοινότητες βασίζονται για την επιβίωσή τους στην γεωργία
και την πώληση των προϊόντων τους και έτσι οργανώνονται όχι μόνο γύρω από την
οικογένεια και την θρησκεία αλλά και γύρω από την εργασία.
Οι φωτογραφίες του Μάικλς καταγράφουν αυτήν την οικονομική
πραγματικότητα. Έτσι, παρουσιάζει Μεννονίτες να ξεδιαλέγουν φασόλια σε ένα υποφωτισμένο
δωμάτιο ή να δουλεύουν σε ένα εργοστάσιο παπάγιας φορώντας πλαστικές ποδιές.
«Ο κόσμος τους πλέον έρχεται σε επαφή πολύ περισσότερο με
την μοντέρνα κοινωνία σε σχέση με το παρελθόν», αναφέρει ο Μάικλ. «Υπάρχουν
αρκετοί Μεννονίτες που δουλεύουν μαζί με κατοίκους του Μπελίζ, οπότε ξέρουν τι
συμβαίνει στον έξω κόσμο», τονίζει.
«Υπάρχουν τα θετικά στοιχεία της ζωής τους και τα αρνητικά. Στο τέλος της ημέρας, οι άνθρωποι ακόμα προσπαθούν να βγάλουν τα προς το ζην και ακόμα έχουν δουλειές. Έτσι, νομιζω ότι είναι σημαντικό να δείξουμε όλο το φάσμα της ζωής», τονίζει ο Μάικλ.
Οι εικόνες της αντίθεσης
Στις περισσότερες κοινότητες των Μεννονιτών υπάρχουν τόσο πιο συντηρητικά μέλη όσο και πιο προοδευτικά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχει διαφορετική προσέγγιση από το καθένα προς την τεχνολογία. Με κάποιον τρόπο από εκεί που δεν το περιμένεις μπορείς να δεις στις φωτογραφίες του Μάικλς κάποιο ηλεκτρονικό γκάτζετ, όπως κινητά τηλέφωνα ή κάμερα. Αυτή η αντίθεση δίνει ένα δυνατό αποτέλεσμα.
Μια από τις πιο χαρακτηριστικές και «μια από τις πιο αγαπημένες από όλο το ταξίδι» του Μάικλς είναι αυτή μιας νεαρής γυναίκας ντυμένης με παραδοσιακά ρούχα, η οποία κρατά μια ψηφιακή φωτογραφική μηχανή.
«Τα πάντα μοιάζουν σα να πρόκειται για μια φωτογραφία από το 1950, αλλά μετά βλέπεις την μοντέρνα μηχανή στο χέρι της», λέει ο Μάικλς προσθέτοντας ότι το γεγονός ότι η τεχνολογία βρίσκει τον τρόπο της να παρεισφρέει στην κοινότητα δεν θεωρείται απαραίτητα ως κάτι απειλητικό. «Είναι πολύ μακριά στους λόφους του Μπελίζε, κι έτσι δεν υπάρχουν άλλοι μοντέρνοι και απειλητικοί τρόποι ζωής τριγύρω». Όπως λέει «η τεχνολογία υπάρχει εκεί. Δεν ζουν σε μια απόλυτη φούσκα».
Ο Μάικλς λέει ότι η εμπειρία δεν έκανε τον ίδιο να ξεχάσει την
τεχνολογία, αλλά τον επηρέασε βαθιά στον τρόπο που πλέον τραβά φωτογραφίες.
«Σίγουρα με επηρέασε στο πώς φωτογραφίζω πλέον. Με έκανε πιο
διαδραστικό και πιο κοινωνικό με τους ανθρώπους με αποτέλεσμα να μην τους φωτογραφίζω
απλά πλέον».
Μπορείτε να δείτε περισσότερες φωτογραφίες του Τζέικ Μάικλς από τις κοινότητες των Μεννονιτών ΕΔΩ