Για περίπου πέντε χρόνια ο Μαράτ Γκαμπιντούλιν δούλεψε στη διαβόητη Wagner. Μιλά για το ρόλο της στη Συρία και τονίζει ότι είναι ώρα οι μισθοφορικές εταιρίες να βγουν από τη σκιά
To 2015 o Μαράτ Γκαμπιντούλιν προσελήφθη από την Wagner, μια ρωσική εταιρία μισθοφόρων η οποία, εκείνη την εποχή ήταν σχετικά άγνωστη. Μέσα σε πολύ μικρό διάστημα βρέθηκε στη Συρία να πολεμά για το καθεστώς Άσαντ. Ο εμφύλιος στη Συρία έκανε την Wagner διαβόητη σε όλο τον κόσμο και ο Γκαμπιντούλιν έφτασε στη θέση του διοικητή μιας από τις πέντε μονάδες της εταιρίας που έδρασαν στην αραβική χώρα.
Στα 55 του πλέον και έχοντας επιστρέψει στη Μόσχα ο
Γκαμπιντούλιν έγραψε τα απομνημονεύματα του και αποκαλύπτει όλα όσα έζησε ως
μισθοφόρος. Το βιβλίο του «In the Same River Twice»
είναι η πρώτη μαρτυρία ατόμου που δούλεψε για την Wagner.
«Το έγραψα γιατί συνειδητοποίησα ότι ήρθε η ώρα η χώρα μας να αντιμετωπίσει την αλήθεια. Οι μισθοφόροι υπάρχουν. Στη Ρωσία προτιμάμε να μην μιλάμε για το συγκεκριμένο θέμα. Δεν ταιριάζει με το επίσημο αφήγημα» τονίζει.
H Wagner εμφανίστηκε το 2014 ως εταιρία μισθοφόρων που υποστήριζε τους αυτονομιστές στην ανατολική Ουκρανία. Ο επιχειρηματίας Γεβγένι Πριγκόζιν φέρεται να είναι ο ιδρυτής της. Έχει πολύ στενές σχέσεις με τον Πούτιν και έχει ήδη αντιμετωπίσει κάποιες κυρώσεις από τη Δύση.
Επισήμως η Wagner είναι μια εταιρία-φάντασμα. Δεν υπάρχουν επίσημα έγραφα που να πιστοποιούν την ύπαρξη της, δεν έχει εκπροσώπους με τους οποίους μπορείς να επικοινωνήσεις και δρα υπό άκρα μυστικότητα.
Οι αναλυτές τονίζουν ότι αποτελεί ουσιαστικά ένα ανεπίσημο εργαλείο της ρωσικής κυβέρνησης. Το Κρεμλίνο τη χρησιμοποιεί σε όποιο μέρος της Γης θέλει να ενισχύσει την επιρροή και σε όποια διαμάχη έχει συμφέρον.
Επισήμως οι ιδιωτικές στρατιωτικές εταιρίες παραμένουν εκτός νόμου στη Ρωσία και τόσο η κυβέρνηση όσο και ο Πριγκόζιν τονίζουν ότι δεν γνωρίζουν τίποτα για την Wagner.
Για τον Γκαμπιντούλιν όμως όλη αυτή η μυστικότητα είναι αδικαιολόγητη. «Ένας βασικός λόγος που έγραψα αυτό το βιβλίο είναι για να βγάλω από τη σκιά την Wagner και άλλες τέτοιες εταιρίες. Οι μισθοφορικές ομάδες δεν είναι κάτι για το οποίο πρέπει να ντρεπόμαστε. Υπάρχουν παντού και λέμε ψέματα γι' αυτές. Διαθέτουν εξειδικευμένες ικανότητες που λείπουν από τον στρατό» λέει και προσθέτει πως οι μισθοφόροι αποτελούν ένα μεγάλο πλεονέκτημα για την επίτευξη των στόχων της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής.
Ο ρόλος των μισθοφόρων
στις στρατιωτικές επιτυχίες
Στο βιβλίο του ο Γκαμπιντούλιν εξιστορεί κυρίως όσα βίωσε τα τρία χρόνια στα οποία εργάστηκε ως μισθοφόρος στο μέτωπο της Συρίας. Περιγράφει επιχειρήσεις και μάχες μεταξύ των οποίων και δύο για να ελευθερωθεί η αρχαία πόλη Παλμύρα. Τονίζει ότι πάρα πολλοί μισθοφόροι της Wagner πολέμησαν στη Συρία από το 2011, όταν ξεκίνησε ο εμφύλιος, και οι απώλειες της εταιρίας ήταν μεγάλες.
«Οι επιτυχίες του ρωσικού στρατού στη Συρία οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στους μισθοφόρους. Είναι ένα γεγονός που το στρατιωτικό κατεστημένο επιλέγει να αποκρύπτει και είναι άγνωστο για το ευρύ κοινό. Μέτριοι Ρώσοι στρατιωτικοί πήραν προαγωγές πάνω στις επιτυχίες της Wagner» τονίζει. Εξιστορεί επίσης την καθημερινότητα των μισθοφόρων. Μιλάει για περιστατικά που συνάδελφοι του έκλεβαν από πολίτες αλλά και λάθη των ανωτέρων τους.
Ο Γκαμπιντούλιν, ο οποίος μετά τη Συρία αντιμετωπίζει προβλήματα ακοής, τονίζει ότι συμμετείχε στη μάχη του Κασάμ το 2018. Εκεί, σύμφωνα με αναφορές, εκατοντάδες Ρώσοι μισθοφόροι σκοτώθηκαν από αμερικανικά αεροπορικά χτυπήματα. Οι ΗΠΑ υποστήριξαν τους αντάρτες και σφυροκόπησαν τις θέσεις του Άσαντ. Η μάχη του Κασάμ θεωρείται η πιο θανατηφόρα μεταξύ Αμερικής και Ρωσίας από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου.
«Δεν έπρεπε να βρισκόμασταν εκεί, η ηγεσία μας τα έκανε σκατά. Οι Αμερικάνοι ήξεραν ακριβώς που βρισκόμαστε και μας χτύπησε» λέει.
Επιχειρήσεις παντού
Μετά τη Συρία και τον ρόλο που διαδραμάτισε εκεί ώστε ο πόλεμος να γυρίσει υπέρ του Άσαντ, η Wagner έγινε πανίσχυρη. Έκανε επιχειρήσεις στη Λιβύη αλλά και την Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία, μέρη τα οποία η Ρωσία έχει στρατηγικά συμφέροντα. Σύμφωνα με αναφορές αυτή τη στιγμή μεγάλη δύναμη της εταιρίες βρίσκεται στο Μάλι.
Φυσικά δεν θα μπορούσε να λείπει και από τη μονίμως κλιμακούμενη κρίση με την Ουκρανία. Ήδη πληροφορίες αναφέρουν ότι Ρώσοι μισθοφόροι έχουν περάσει ελεγχόμενο από τους αυτονομιστές κομμάτι της Ουκρανίας. Δημοσιεύματα τονίζουν ότι η Wagner έχει μεταφέρει δυνάμεις από την Αφρική στην Ουκρανία για να ενισχύσει το μέτωπο εκεί και να προετοιμάσει το έδαφος για μια ενδεχόμενη ολοκληρωτική μάχη.
«Κάτι έχω ακούσει γι' αυτό» λέει ο Γκαμπιντούλιν(φωτό) και προσθέτει ότι μια εισβολή στην Ουκρανία θα είναι ένα «θανάσιμο λάθος» για τη Ρωσία.
«Πιστεύω ότι ένας πόλεμος με την Ουκρανία θα είναι μια απόλυτη καταστροφή για τη Ρωσία. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να επιτραπεί κάτι τέτοιο. Οι Ουκρανοί είναι αδέλφια μας» τονίζει.
Ο πρώην μισθοφόρος ομολογεί ότι μετά την έκδοση του βιβλίο του φοβάται για τις συνέπειες και δεν είναι τυχαίο που δεν αναφέρει τον Πριγκόζιν. «Πιστεύω ότι θα γίνουν προσπάθειες από αυτόν να με δυσφημίζει και να με παρουσιάσει ως αναξιόπιστο. Ξέρω ότι περπατάω σε τεντωμένο σχοινί».
Από το 2020 είχε προσπαθήσει να εκδώσει το βιβλίο του αλλά το ανεβαλε κάθως δέχθηκε πιέσεις από «συγκεκριμένα άτομα». Τώρα όμως πήρε τη μεγάλη απόφαση και το έκανε με τη βοήθεια ενός εκδοτικού οίκου που έχει έδρα στο Παρίσι.
«Σκέφτηκα ότι φτάνει πλέον, είναι ώρα να βγω από τις σκιές. Δεν θα με αναγκάσουν πάλι να αναβάλω την έκδοση. Δεν είμαι έτσι εγώ» λέει και αποκαλύπτει πως οι ιδιωτικές στρατιωτικές εταιρίες πιέζουν τις οικογένειες που έχασαν μέλη τους ώστε να μην μιλήσουν. «Ελπίζω ότι το βιβλίο μου θα σηκώσει αυτό το πέπλο της μυστικότητας και θα μπορέσουμε να μιλήσουμε ανοιχτά για αυτούς τους ανθρώπους. Αυτή η κατάσταση δεν αξίζει στους συντρόφους και πάνω απ' όλα δεν αξίζει στους νεκρούς συνάδελφους μας. Γονείς και συγγενείς δεν μπορούν να μιλήσουν ανοιχτά για το πως ένας γιός ή ένας αδελφός τους πέθανε. Μπορούν μόνο να το ψιθυρίσουν» αναφέρει ο 55χρονος.
Ανεπισήμως πάντως στη Ρωσία «τρέχει» μια καμπάνια στην οποία προωθείται η δράση ομάδων όπως η Wagner χωρίς να τις κατονομάζει. Η κρατική τηλεόραση μεταδίδει ταινίες εταιριών που συνδέονται με τον Πριγκόζιν για «ηρωικούς Ρώσους εθελοντές που πολεμούν για την πατρίδα στην Ουκρανία, την Κεντρική Αφρική και τη Μοζαμβίκη». «Τα έχω δει, είναι σκουπίδια» λέει ο Γκαμπιντούλιν.
Υπάρχουν βέβαια και σοβαρές προσεγγίσεις πάνω στο ζήτημα όπως η ταινία «Mama I am Home» του Βλαντιμίρ Μπιτόκοφ. Το φιλμ του 2021 παρουσιάζει την αναζήτηση μιας μητέρας για τον χαμένο μισθοφόρο γιό της.
«Ο στρατιώτης θέτει
της δικές του ηθικές νόρμες»
Αυτό που σχεδόν κανείς δεν αγγίζει αναφορικά με τους μισθοφόρους, ανεξαρτήτως εθνικότητας, είναι τα εγκλήματα που τους καταλογίζονται. Επίσημες αναφορές του ΟΗΕ κατηγορούν μέλη της Wagner για βιασμούς, βασανιστήρια, ακόμα και δολοφονίες. Ο Γκαμπιντούλιν υποστηρίζει ότι ποτέ δεν είδε κάποιον από τους συντρόφους του να κάνει κάτι τέτοιο αλλά προσέθεσε ότι τέτοιου είδους εγκλήματα είναι αναμενόμενα σε ομάδες που λειτουργούν με τέτοια μυστικότητα και χωρίς κανέναν έλεγχο. «Το κράτος έχει βάλει τους μισθοφόρους σε μια κατάσταση όπου μπορούν να λειτουργήσουν εκτός του νόμου. Ένας στρατιώτης στο μέτωπο λοιπόν θέτει τις δικές του ηθικές νόρμες. Φυσικά πρέπει να γίνουν έρευνες για όλα αυτά τα αρρωστημένα πράγματα» τονίζει.