«Κάποτε φύγαμε από την Ουκρανία για να γλιτώσουμε από τους Ναζί. Τώρα βρήκαμε καταφύγιο στη Γερμανία λόγω των Ρώσων»

Επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος αναγκάστηκαν να γίνουν και πάλι πρόσφυγες. Η χώρα που κάποτε τους δολοφονούσε πλέον έχει γίνει το καταφύγιο τους

Ογδόντα χρόνια πριν η Ραΐσα Βαλιουσκέβιτς έφυγε από την Ουκρανία για να γλιτώσει από την εισβολή της ναζιστικής Γερμανίας. Στα 98 της πλέον η επιζήσασα του Ολοκαυτώματος αναγκάστηκε να φύγει και πάλι από την πατρίδα της. Αυτή τη φορά για να γλιτώσει από τους ρωσικούς πυραύλους που έπεφταν στο Κίεβο. Βρήκε καταφύγιο στην χώρα που κάποτε τη στοίχειωνε, τη Γερμανία.

Σε ένα γηροκομείο στην Φρανκφούρτη πλέον, η πρώην καθηγήτρια λέει ότι νιώθει περίεργα που βρήκε ασφάλεια στη γη των πρώην διωκτών της. Τα χρόνια όμως έχουν περάσει και οι καιροί άλλαξαν.

Η Ραΐσα είναι ένας από τους περίπου 50 επιζώντες του Ολοκαυτώματος που οργανώσεις βοήθησαν να φύγουν από την Ουκρανία, μετά τη ρωσική εισβολή στις 24 Φεβρουαρίου 2022.

Οι περισσότεροι από αυτούς μεταφέρθηκαν στη Γερμανία η οποία έχει έναν από τους μεγαλύτερους εβραϊκούς πληθυσμούς στην Ευρώπη και τις πιο φιλόξενες πολιτικές ασύλου για άτομα εβραϊκής καταγωγής. Είναι ένας τρόπος εξιλέωσης για το παρελθόν.

«Βρήκα μια δεύτερη πατρίδα εδώ. Νιώθω πολύ καλά και είμαι ευγνώμων» λέει στα ρωσικά, η Ραΐσα και θυμάται πως η οικογένεια της διέφυγε το 1941 από την Ουκρανία. «Εγώ, η αδελφή μου και οι γονείς μας φύγαμε στην αρχή με τα πόδια απο το Κίεβο και μετά πήραμε ένα τρένο για το Καζακστάν» θυμάται.

Γλίτωσαν έτσι τις φρικτές ναζιστικές εκκαθαρίσεις των Ναζί στην Ουκρανία, οι οποιοι σκότωσαν πάνω από 1εκατ. άτομα εβραϊκής καταγωγής που έμεναν στην χώρα.

Πρόσφυγας και πάλι στα 98

Όταν ο πόλεμος τελείωσε η Ραΐσα επέστρεψε στην Ουκρανία, σπούδασε βιολογία και έγινε καθηγήτρια. Δεν πίστευε ότι θα γίνει και πάλι πρόσφυγας και μάλιστα σε μια τέτοια ηλικία όπου αντιμετωπίζει προβλήματα όρασης και κινείται με δυσκολία.

Όμως πύραυλοι, ρουκέτες και όλμοι έπεφταν δίπλα στο σπίτι της και δεν μπορούσε να πάει στο καταφύγιο κάθε φορά που ακούγονταν οι σειρήνες.

Έτσι δέχθηκε την προσφορά της οργάνωσης JDC η οποία εδώ και δεκαετίες υποστηρίζει τους Εβραίους της Ουκρανίας.

Ένα ασθενοφόρο την παρέλαβε και τη μετέφερε στα σύνορα με την Πολωνία και από εκεί στην Φρανκφούρτη. «Ήταν δύσκολο. Οι δρόμοι ήταν βομβαρδισμένοι. Η μητέρα μου έπρεπε να κάνει ενέσεις ενώ ταξιδεύαμε» λέει ο 70χρονος γιός της Βαντίμ Βαλιουσκέβιτς ο οποίος έκανε το τριήμερο ταξίδι μαζί της.

Η 82χρονη Λίλια Βάκσμαν είναι επίσης μια επιζήσασα του Ολοκαυτώματος που έπρεπε να φυγαδευτεί. Ζούσε στο Ντνίπρο και όταν ξέσπασαν οι μάχες έγινε και πάλι πρόσφυγας. «Είμαι σοκαρισμένη με αυτό που συμβαίνει τώρα στην Ουκρανία. Δεν μπορώ να πιστέψω ότι το ίδιο πράγμα συμβαίνει ξανά τώρα». Για την 90χρονη πρώην γιατρό Άλα Σενελνίκοβα από το Χάρκοβο ο πόλεμος και το σοκ που περνάει ανασύρει επίσης τραυματικές εμπειρίες από την παιδική της ηλικία. «Στην πραγματικότητα μετανιώνω που είμαι ακόμα ζωντανή, γιατί αυτή είναι η δεύτερη φορά που πρέπει να βιώσω έναν πόλεμο».

Το ταξίδι προς τη Γερμανία έκανε και η Λαρίσα Σεχέρμπνα. Συνόδευσε τη μητέρα της, η οποία πάσχει από άνοια, ενώ πήρε μαζί και τον γιό της. «Είμαι απλά χαρούμενη που είμαι ασφαλής τώρα. Ακόμη και επί ναζιστικής Γερμανίας όμως, τονίζει, υπήρχαν άνθρωποι που έκρυβαν Εβραίους, ρισκάροντας τη ζωή τους. Η Γερμανία δεν είχε μόνο τους Ναζί» τονίζει.

Ξαναζούν την φρίκη...

«Οι επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος μέσα από τη σημερινή εμπειρία ξαναζούν όσα βίωσαν ως παιδιά. Νιώθουμε ότι έχουμε καθήκον να μην τους απογοητεύσουμε αυτή τη φορά» αναφέρει ο Ρουέντιγκερ Μάχλο, μέλος γερμανικού παραρτήματος του Εβραϊκού Συμβουλίου Διεκδικήσεων.

«Κάποιοι πέρασαν μέρες μέσα σε ένα παγωμένο σπίτι με σπασμένα τζάμια από τις επιθέσεις. Ήταν ιδιαίτερα δύσκολο να μπορέσομε να βάλουμε ασθενοφόρα στην εμπόλεμη ζώνη. Οι ανθρωπιστικοί διάδρομοι στην πλειονότητα τους δεν λειτουργούσαν και έπρεπε να βρούμε λύσεις. Χρειάστηκε η συνεργασία τουλάχιστον 15 οργανισμών και 50 υπευθύνων για να τα καταφέρουμε» προσθέτει.

Σχολιάζει επίσης τα όσα υποστηρίζουν οι Ρώσοι ότι αποναζιστικοποιούν την Ουκρανία. «Σε μια χώρα όπου η εβραϊκή κοινότητα αυξάνεται και ανθίζει τις τελευταίες δεκαετίες και ο πρόεδρος είναι Εβραίος είναι κοροϊδία κάποιος να λέει ότι εισέβαλε για να την αποναζιστικοποιήσει» τονίζει.