Το πιο μακρινό ανθρώπινο αντικείμενο που ταξιδεύει στο διάστημα αρχίζει να στέλνει... περίεργα σήματα!
Ο άνθρωπος έχει καταφέρει να φτάσει είκοσι τρία δισεκατομμύρια
χιλιόμετρα μακριά από τον πλανήτη του. Σε αυτή την απόσταση βρίσκεται το
θρυλικό διαστημόπλοιο Voyager
1, το οποίο ταξιδεύει στο αχανές διάστημα εδώ και 45 χρόνια και συνεχίζει να μας
στέλνει τα… νέα από το ταξίδι του. Ωστόσο εδώ και λίγο καιρό τα σήματά του
αρχίζουν και είναι περίεργα αφήνοντας τους επιστήμονες σε απορία.
Το… βραχυκύκλωμα
Παρόλο που το σκάφος είναι μάλλον απαρχαιωμένο για τα
σημερινά δεδομένα, το Voyager
1 συνεχίζει να μας τροφοδοτεί με μοναδικές πληροφορίες για το σύμπαν που μας περιβάλλει
κάτι που κάνει από το 1977, όταν και εκτοξεύτηκε. Το 2013 η NASA ανακοίνωσε
ότι το σκάφος έχει βγει πλέον από το ηλιακό μας σύστημα και είναι επίσημα το
πρώτο ανθρώπινο κατασκεύασμα που περνάει στον μυστηριώδη διαστρικό χώρο όπως ονομάζεται
το διάστημα πέρα από το ηλιακό σύστημα.
Αν και είναι πια τόσο μακριά, το σκάφος μπορεί να δεχθεί και
να εκτελέσει εντολές που στέλνει η NASA, όπως και να συλλέξει και να στείλει
πίσω επιστημονικά δεδομένα. Ωστόσο εδώ και λίγο καιρό υπάρχει κάτι που
προβληματίζει τους επιστήμονες. Οι ενδείξεις από τα συστήματα που ελέγχουν τον
προσανατολισμό του δεν ταιριάζουν με αυτά που κάνει στην πραγματικότητα το
Voyager.
Το Voyager είναι εφοδιασμένο με το σύστημα AACS (Attitude
and Articulation Control Subsystem), το οποίο ελέγχει τον προσανατολισμό του
και στέλνει στη Γη ενδείξεις για τις ενέργειες που εκτελεί το σκάφος. Ωστόσο, όπως
ενημέρωσε η NASA, οι
πληροφορίες που στέλνει τώρα φαίνονται διαφορετικές από αυτά που κάνει στην
πραγματικότητα το διαστημικό σκάφος. Το συγκεκριμένο σύστημα διασφαλίζει ότι η
κεραία του σκάφους παραμένει στραμμένη προς τη Γη, προκειμένου το Voyager να
στέλνει δεδομένα στη NASA.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι το AACS λειτουργεί ακόμη, αλλά οι
ενδείξεις τηλεμετρίας του οργάνου φαίνονται τυχαίες ή αδύνατες και δεν
αντανακλούν αυτά που πραγματικά λαμβάνουν χώρα στο διαστημόπλοιο ή πού ακριβώς
βρίσκεται. Η ανακοίνωση της NASA
δεν προσδιορίζει πότε ξεκίνησε το πρόβλημα.
Πάντως την ίδια στιγμή, το σήμα του Voyager παραμένει πολύ ισχυρό
κι αυτό σημαίνει ότι η κεραία του παραμένει στραμμένη προς τη Γη. Η ομάδα της
NASA προσπαθεί να διαπιστώσει αν τα λανθασμένα δεδομένα τηλεμετρίας έρχονται
απευθείας από αυτό το όργανο ή αν τα προκαλεί κάποιο άλλο σύστημα που
εμπλέκεται στην παραγωγή και αποστολή αυτών των δεδομένων.
Το πρόβλημα του συστήματος δεν έχει προκαλέσει μέχρι στιγμής
κάτι που θα βάλει το διαστημικό σκάφος σε ασφαλή λειτουργία «safe mode». Αυτό
σημαίνει ότι θα εκτελούνται μόνο οι βασικές λειτουργίες, ώστε οι μηχανικοί να
μπορέσουν να διαγνώσουν το ζήτημα που θα έθετε το διαστημικό σκάφος σε κίνδυνο.
«Μέχρι να γίνει καλύτερα κατανοητή η φύση του ζητήματος, η
ομάδα δεν μπορεί να προβλέψει αν αυτό μπορεί να επηρεάσει το για πόσο ακόμα το
διαστημικό σκάφος θα μπορεί να συλλέγει και να μεταδίδει επιστημονικά
δεδομένα», ανακοίνωσε η NASA.
«Ένα μυστήριο όπως αυτό είναι τυπικό σε αυτό το στάδιο της
αποστολής του Voyager», δήλωσε η Σούζαν Ντοντ, επικεφαλής για τα προγράμματα
Voyager 1 και 2 στο εργαστήριο της NASA στην Καλιφόρνια.
«Αμφότερα τα διαστημόπλοια είναι σχεδόν 45 ετών, κάτι που έχει
ξεπεράσει κατά πολύ τις προσδοκίες των σχεδιαστών της αποστολής. Επίσης,
είμαστε στο διαστρικό διάστημα, ένα περιβάλλον υψηλής ακτινοβολίας, στο οποίο
κανένα διαστημόπλοιο δεν έχει βρεθεί στο παρελθόν. Οπότε υπάρχουν κάποιες
μεγάλες προκλήσεις για την ομάδα των μηχανικών. Αλλά πιστεύω ότι αν υπάρχει
ένας τρόπος να λυθεί αυτό το ζήτημα με το AACS, τότε η ομάδα μας θα το βρει»,
συμπλήρωσε.
Πάντως η διαδικασία δεν μπορεί να είναι ιδιαίτερα γρήγορη. Λόγω
της διαστρικής τοποθεσίας του Voyager, το φως χρειάζεται 20 ώρες και 33 λεπτά
για να ταξιδέψει προς μια κατεύθυνση, επομένως η κλήση και η απάντηση ενός
μηνύματος μεταξύ της NASA και του Voyager χρειάζεται δύο ημέρες.
Αν η ομάδα δεν προσδιορίσει την πηγή του ζητήματος, μπορεί
απλά να προσαρμοστεί σε αυτό, σημείωσε η Ντοντ. Αν βρουν τη «ρίζα» του
προβλήματος, αυτό θα μπορούσε να λυθεί με μια αλλαγή λογισμικού ή να βασιστούν
σε πλεονάζον hardware. Άλλωστε ήδη και στο παρελθόν το Voyager έχει βασιστεί σε
εφεδρικά συστήματα, για να αντέξει τόσο πολύ.
Τα θρυλικά Voyager
Το Voyager 1 εκτοξεύτηκε 16 ημέρες μετά το Voyager 2, στις 5
Σεπτεμβρίου 1977, από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ. Ωστόσο λόγω της τροχιάς του και της
ταχύτητάς του προπορεύθηκε γρήγορα του Voyager 2. Έτσι, τον Ιανουάριο του 1979
προσέγγισε πρώτο τον πλανήτη Δία και μας έδωσε μια σειρά από εντυπωσιακές και
άκρως λεπτομερείς φωτογραφίες που οι άνθρωποι δεν είχαν δει ξανά από τον αέριο
γίγαντα του πλανητικού μας συστήματος. Εξίσου εντυπωσιακές ήταν και οι φωτογραφίες
του από τον πλανήτη Κρόνο, ενώ το 1990 αποχαιρέτισε την ηλιόσφαιρα βγάζοντας
μια «οικογενειακή φωτογραφία» στην οποία φαίνεται όλοι οι πλανήτες του ηλιακού μας
συστήματος καθώς και η «μικρή μπλε κουκίδα», δηλαδή η Γη.
Το έτερο διαστημικό σκάφος, το Voyager 2, συνεχίζει να λειτουργεί καλά στο διαστρικό διάστημα, σε πιο κοντινή απόσταση όμως από τη Γη στα 19,5 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα. Συγκριτικά, ο Ποσειδώνας, ο πιο απομακρυσμένος πλανήτης από τη Γη, βρίσκεται περίπου «μόλις» 4,3 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά.
Και τα δύο ήδη έχουν ξεπεράσει κατά πολύ τον αρχικό σκοπό τους,
ο οποίος ήταν οι «επισκέψεις» σε άλλους πλανήτες. Τώρα έχουν γίνει τα μοναδικά
σκάφη που συγκεντρώνουν δεδομένα από το διαστρικό διάστημα, ενώ και τα δύο
φέρουν από έναν «χρυσό δίσκο», έναν δίσκο που περιέχει φωτογραφίες της Γης και
διάφορων ζωικών ειδών, χαιρετισμούς από ανθρώπους σε διάφορες γλώσσες, μουσική,
όπως κομμάτια του Μότσαρτ, καθώς και «γήινους ήχους», όπως το κλάμα ενός μωρού
ή κύματα που σκάνε στα βράχια.