Ο εφιάλτης των ενοικίων: Θα δούμε πολλούς να επιστρέφουν στα παιδικά τους δωμάτια


Ενοίκια που υπερβαίνουν το μέσο όρο των μισθών και νέοι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν πλέον την πιθανότητα να μείνουν στο δρόμο ή να επιστρέψουν στα πατρικά τους. Η δραματική κατάσταση στην Ελλάδα του 2022

Τα ενοίκια αποτελούν πλέον τον καθημερινό εφιάλτη για χιλιάδες ανθρώπους κυρίως στα αστικά κέντρα της χώρας. Από τη μια μέρα στην άλλη μπορεί να κληθούν από τους ιδιοκτήτες να πληρώσουν υπέρογκα αυξημένα ενοίκια χωρίς ωστόσο να βλέπουν αντίστοιχες αυξήσεις και στους μισθούς τους. Κι αν βρεθούν στην θέση να αναζητήσουν ένα νέο σπίτι με την ελπίδα να βρουν ένα πιο οικονομικό ενοίκιο, ο εφιάλτης γίνεται πραγματική κόλαση καθώς οι μόνες επιλογές είναι είτε παράλογα υψηλά ενοίκια ή σπίτια-ερείπια με σχετικά ανεκτό κόστος.

Αν και οι περισσότερες ειδήσεις εστιάζουν στην ενεργειακή κρίση που απειλεί όλα τα νοικοκυριά το θέμα των ενοικίων αποτελεί πλέον μια εξίσου απειλητική κατάσταση καθώς θέτει σε κίνδυνο ένα από τα βασικά δικαιώματα: αυτό της στέγασης.

Με την κατάσταση που διαμορφώνεται στην Ελλάδα ασχολήθηκε και το διεθνές πρακτορείο Reuters. Με ένα εκτενές τους ρεπορτάζ οι δημοσιογράφοι Γιώργος Γεωργιόπουλος και η Ρενέ Μαλτέζου καταγράφουν ανάγλυφα όσα συμβαίνουν.

Το Reuters μίλησε αρχικά με την νεαρή Χριστίνα Παππά. Όπως πολλοί νέοι Έλληνες που προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα, έτσι και η Χριστίνα Παππά αναγκάστηκε να βρει ένα φθηνότερο σπίτι, όταν το ενοίκιο στο προηγούμενο αυξήθηκε ξαφνικά. Η ίδια αισθάνθηκε τυχερή καθώς μέσω γνωστών βρήκε σπίτι 25 τετραγωνικών μέτρων με 200 ευρώ και χωρίς κοινόχρηστα στο Νέο Ψυχικό.

Την ώρα που η οικονομία της Ελλάδας αναπτύσσεται σχεδόν με διπλάσιο ρυθμό σε σχέση με το μέσο όρο της Ευρωζώνης χάρη στην ανάκαμψη του τουρισμού, οι νέοι παραγκωνίζονται όλο και περισσότερο από την αγορά ακινήτων λόγω της ενεργειακής κρίσης και του πληθωρισμού, των αυξανόμενων ενοικίων και της σπάνιας προσφοράς μικρών διαμερισμάτων.

Η 27χρονη Παππά, μια επίδοξη ηθοποιός, αναφέρει ότι τα επιδόματα δεν είναι αυτό που περίμεναν οι νέοι μετά από μια δεκαετία καταστρεπτικής οικονομικής κρίσης.

Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ, τα αυξανόμενα ενοίκια και η δυσκολία στην εύρεση κατοικιών είναι κοινό πρόβλημα σε πολλές   οικονομίες. Αλλά στην Ελλάδα  το κόστος της στέγασης είναι δυσβάσταχτο. Το βιοτικό επίπεδο και ο πλούτος των νοικοκυριών έχουν ήδη ακρωτηριαστεί από την κρίση χρέους που ξεκίνησε το 2009 και τα χρόνια λιτότητας που ακολούθησαν, επισημαίνεται.

Η Χριστίνα Παππά μετακόμισε τον περασμένο μήνα αφού το ενοίκιό της στο διαμέρισμα που έμενε στην Καισαριανή ανέβηκε κατά 12,5%, αυξάνοντας τη συνολική μηνιαία δαπάνη για στέγη -συμπεριλαμβανομένων των κοινοχρήστων-  στα 500 ευρώ.

«Είναι δύσκολο να τα βγάλεις πέρα όταν ο μισθός είναι 650 ευρώ το μήνα», λέει η ίδια στο Reuters.

Μια δημοσκόπηση από το Eteron, το Ινστιτούτο για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή, έδειξε αυτή τη χρονιά ότι για το 83% από τα 1.007 άτομα  ηλικίας 18-44 ετών που συμμετείχαν στην έρευνα η βασική ανησυχία ήταν η εύρεση κατοικίας σε προσιτή τιμή. Σχεδόν οι μισοί ανέφεραν ότι δυσκολεύονταν να πληρώνουν κάθε μήνα το ενοίκιό τους, ενώ το 77% δήλωσε ότι μετά βίας τα έβγαζε πέρα.

Ενώ η ελληνική οικονομία έχει επιδείξει ανθεκτικότητα, σημειώνοντας ετήσιο ρεκόρ ανάπτυξης 7,7% το δεύτερο τρίμηνο, ο πληθωρισμός βρίσκεται κοντά στο ανώτατο όριο τριών δεκαετιών, στο 12%, ένα από τα υψηλότερα ποσοστά μεταξύ των 19 χωρών του ευρώ.

Ο δείκτης κόστους στέγασης της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, που αντικατοπτρίζει τα ενοίκια και το κόστος των στεγαστικών δανείων, εκτινάχθηκε κατά 35,4% φέτος τον Σεπτέμβριο σε σχέση με τον Σεπτέμβριο του 2021, ενώ παράλληλα οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος αυξάνονται κατά 30,5% και του πετρελαίου θέρμανσης κατά 65,1%.

Αυτό συμπιέζει ακόμα περισσότερο το διαθέσιμο εισόδημα, το οποίο για το μέσο ελληνικό νοικοκυριό έχει αυξηθεί μόνο κατά 13% από το 2018, λέει ο Νίκος Μαγγίνας, επικεφαλής οικονομολόγος της Εθνικής Τράπεζας.

Ο ίδιος αποδίδει την άνοδο των ενοικίων κυρίως σε «μια υπερβολικά πιεσμένη αγορά κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους».

«Τώρα βιώνουμε ένα σοκ από τις συνδυασμένες αυξήσεις των τιμών στην ενέργεια, τα τρόφιμα και το κόστος στέγασης. Μέχρι στιγμής δεν έχει σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία καθώς η κυβέρνηση υποστηρίζει τα  αδύναμα εισοδήματα, αλλά υπάρχουν ανησυχίες για το τι θα συμβεί εάν αυτό συνεχιστεί και τον επόμενο χρόνο» επισημαίνει.

Οι τιμές των κατοικιών στην Ελλάδα σημείωσαν βουτιά 42% κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους, αλλά τώρα είναι πάνω από 29% υψηλότερες από το χαμηλό τους το 2017, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος. Η ανάκαμψη έχει επίσης αυξήσει τα ενοίκια.

Παράλληλα, υπάρχουν κι άλλοι λόγοι που εντείνουν το πρόβλημα. Από την πλευρά της προσφοράς, ένα μεγάλο κομμάτι μικρών διαμερισμάτων 45-50 τετραγωνικών μέτρων έχουν μετατραπεί σε  Airbnb για τους τουρίστες. Παράλληλα οι υποψήφιοι αγοραστές κατοικιών αντιμετωπίζουν αυστηρούς ελέγχους προκειμένου να πάρουν δάνειο. Οι προσεκτικές κινήσεις των τραπεζών ενισχύουν την οικονομική σταθερότητα, ωστόσο μπορούν να κρατήσουν τους νέους εργαζόμενους μακριά από την προοπτική απόκτησης ενός σπιτιού για δεκαετίες.

 «Η κατάσταση είναι δύσκολη... Θα δούμε πολλούς να επιστρέφουν στα παιδικά τους δωμάτια», λέει ο Θεμιστοκλής Μπάκας, πρόεδρος της E-Real Estate, ενώ προσθέτει ότι η ιδιοκτησία στην Ελλάδα έχει πέσει κατά 2,9% τα τελευταία τρία χρόνια φτάνοντας στο 73%.

Μετά από μια δεκαετία οικονομικής κρίσης και μια πανδημία δύο ετών, είναι δύσκολο για έναν νέο άνθρωπο να έχει εξοικονομήσει 45.000-60.000 ευρώ για προκαταβολή σε ένα διαμέρισμα 150.000 ευρώ, επεσήμανε ο κ. Μπάκας.

Στις περισσότερες ελληνικές πόλεις τα ενοίκια έχουν αυξηθεί, αλλά το κέντρο της Αθήνας γνώρισε τη μεγαλύτερη άνοδο, έως και 40% τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Έχοντας επίγνωση της πίεσης, η  ελληνική κυβέρνηση ξεκινά  πρόγραμμα κοινωνικής στέγασης  ύψους 1,74 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αύξησε επίσης το επίδομα στέγασης σε φοιτητές στα 1.500 ευρώ το χρόνο από 1.000 που ήταν, ενώ δίνει 2.000 ευρώ σε όσους επιλέγουν συγκάτοικο.

Ωστόσο η Στεφανία Παπαδοπούλου, μια 20χρονη φοιτήτρια που κερδίζει 35 ευρώ την ημέρα ως σερβιτόρα και βασίζεται στην οικογένειά της για οικονομική υποστήριξη, λέει ότι η μόνη διέξοδος είναι να φύγει από τη χώρα.

«Βγήκαμε από μια κρίση για να μπούμε σε μια άλλη, πιο σκληρή», είπε στο Reuters. «Αν δεν αλλάξει κάτι, είναι σίγουρο ότι βλέπω το μέλλον μου στο εξωτερικό».