Τι έγινε στη δίκη και ποια ήταν η ετυμηγορία για την τραγωδία με τους 21 νεκρούς και τους 55 τραυματίες
Κυριακή 8 Φεβρουαρίου 1981, Γήπεδο «Γεώργιος
Καραϊσκάκης», ώρα 16:58. Το παιχνίδι του Ολυμπιακού με την ΑΕΚ θέλει ελάχιστα
λεπτά για να ολοκληρωθεί. Οι ερυθρόλευκοι έχουν θριαμβεύσει με το εντυπωσιακό
6-0. Μεγάλο μέρος των φιλάθλων που βρίσκονται στη Θύρα 7 οδεύουν προς την
έξοδο, κάποιοι για να πανηγυρίσουν στους δρόμους, η πλειονότητα για να πάει έξω
από τη Θύρα 1 και να αποθεώσει τους παίκτες.
Οι πόρτες της εξόδου όμως είναι
μισάνοιχτες (κατά κάποιες μαρτυρίες κλειστές) και τα τουρνικέ δεν έχουν σηκωθεί.
Ένα ανθρώπινο τσουνάμι πιέζει ασφυκτικά όσους βρίσκονται μπροστά. Ουρλιάζουν να
σταματήσει η ροή προς την έξοδο αλλά οι ιαχές καλύπτουν τις φωνές τους. Ορατότητα
δεν υπάρχει. Οι πίσω δεν γνωρίζουν τι συμβαίνει στα σκαλιά και μπροστά στην
έξοδο. Οι πρώτοι πέφτουν (κάποιοι θα πουν ότι η πρώτη πτώση έγινε λόγω ενός φελιζόλ
που είχε πέσει στη σκάλα), τους ακολουθεί
μια ανθρώπινη «χιονοστιβάδα». Συνολικά 21 ζωές χάνονται στη μεγαλύτερη «αθλητική»
τραγωδία στη χώρα μας. Η δίκη για τα γεγονότα της 8ης Φεβρουαρίου 1981
είναι ένα σκοτεινό κεφάλαιο με την ετυμηγορία ουσιαστικά να μην αποδίδει
ευθύνες.
Η Θύρα 7 είχε… προειδοποιήσει
Το πρόβλημα σε περίπτωση μαζικής
εξόδου από τη θύρα του (παλιού) σταδίου «Καραϊσκάκη» δεν ήταν κάτι άγνωστο. Σε
τουλάχιστον δύο περιπτώσεις, πριν τον Φλεβάρη του 1981, είχε σημειωθεί ατύχημα
(ίσως ακόμα και δυστύχημα) κατά την έξοδο από τη Θύρα 7.
Την πρώτη φορά στις 14 Φεβρουαρίου
1973 όταν ο Ολυμπιακός υποδέχθηκε τον Άγιαξ. Η ολλανδική ομάδα επικρατεί με 2-1.
Κατά την έξοδο των οπαδών από το γήπεδο δημιουργείται συνωστισμός με αποτέλεσμα
34 από αυτούς να μεταφερθούν τραυματισμένοι στο νοσοκομείο. Στη δίκη για την
τραγωδία του 1981 ένας δικηγόρος θα υποστηρίξει: «Πριν απ’ αυτό το ατύχημα είχε
ξαναγίνει στο παρελθόν, επί δικτατορίας, στον αγώνα Ολυμπιακός-Άγιαξ. Τότε το
ίδιο ατύχημα είχε συμβεί και είχαν τραυματιστεί πολλά άτομα και τρεις πέθαναν.
Έναν απ’ αυτούς τον είδα να ξεψυχάει. Τότε το επίσημο κράτος δεν είχε πει
τίποτα».
Έναν χρόνο πριν την τραγωδία ο Ολυμπιακός
υποδέχεται τον ΠΑΟΚ. Είναι 6 Φεβρουαρίου και η ομάδα της Θεσσαλονίκης κερδίζει
το ματς με 2-1. Στον συνωστισμό κατά την έξοδο από τη Θύρα 7 τραυματίζονται
σοβαρά τουλάχιστον 10 άτομα. Γενικότερα μετά τα γεγονότα του Φλεβάρη του ’81 πολλοί
ήταν εκείνοι που κατέθεσαν ότι συχνά σημειώνονταν τραυματισμοί κατά την έξοδο
από τη συγκεκριμένη θύρα του σταδίου.
Η ατάκα του Ράλλη και το πόρισμα
Στο Τζάνειο όπου έχουν μεταφερθεί
νεκροί και τραυματίες πηγαίνει ο τότε πρωθυπουργός Γεώργιος Ράλλης. Αφού
ενημερώνεται για την τραγωδία και τα θύματα δηλώνει πως «ήταν ένα ατύχημα. Δεν
φταίει κανείς». Μέσα στις επόμενες μέρες μέλη της κυβέρνησης διαβεβαιώνουν ότι «αν
προκύψουν ευθύνες οι ένοχοι θα τιμωρηθούν».
Δίνεται εντολή διερεύνησης των συνθηκών
της τραγωδίας και τον Οκτώβριο του 1982 εκδίδεται το πόρισμα των πραγματογνωμόνων.
Από εκεί και πέρα αναλαμβάνει ο εισαγγελέας Πειραιά Ναπολέων Παντιώρας ο οποίος
ζητά την παραπομπή των υπευθύνων. Κατηγορούνται η Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων, η
Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, έξι αστυνομικοί και πέντε θυρωροί που είχαν
υπηρεσία στη «Θύρα 7» εκείνη την Κυριακή. Οι κατηγορίες που τους αποδίδονται
είναι ανθρωποκτονία εξ αμελείας και πρόκληση σωματικών βλαβών.
Η αποζημίωση και τα… άδεια συρτάρια
Οι συγγενείς των θυμάτων καταθέτουν
αγωγή ζητώντας αποζημίωση. Στην εξουσία βρίσκεται πλέον το ΠΑΣΟΚ και ο Κίμων Κουλούρης
είναι ο γ.γ. αθλητισμού. Σε δήλωση του στο περιοδικό «Hot Doc» ο
κ.Κουλούρης θα υποστηρίξει ότι η αποζημίωση των οικογενειών δεν αντιμετωπίστηκε
θετικά από τους αρμόδιους. Μιλώντας για μια συνάντηση με τον τότε πρόεδρο του
Ολυμπιακού Σταύρο Νταϊφά θα πει: «Όταν ρώτησα τι προτίθεται να προσφέρει ο
Ολυμπιακός, ο Νταϊφάς άνοιξε ένα άδειο συρτάρι στο γραφείο του και σχολίασε: Τα
συρτάρια του Ολυμπιακού είναι άδεια».
Τελικά την αποζημίωση την πλήρωσαν οι
φίλαθλοι. Αποφασίστηκε να υπάρξει μια αύξηση 30 δραχμών στις τιμές των
εισιτηρίων όλων των αγώνων της πρώτης εθνικής προκειμένου να αποζημιωθούν οι
οικογένειες. Η απόφαση ήταν προϊόν συμβιβασμού με τους αντιδίκους, δηλαδή την
πολιτεία και τον Ολυμπιακό, και η υπόθεση δεν οδηγήθηκε τελικά στο αστικό
δικαστήριο. Τελικά οι οικογένειες θα εισπράξουν, σε βάθος χρόνου, συνολικά 120
εκατ. δραχμές. Λιγότερα από 6εκατ. δραχμές η κάθε μια.
Η δίκη
Η δίκη ξεκινά τον Ιανουάριο του 1984. Οι
διακοπές είναι συνεχείς από τον οδυρμό των οικογενειών των θυμάτων αλλά και τα
οργισμένα ξεσπάσματα όταν οι κατηγορούμενοι και οι δικηγόροι τους υποστηρίζουν
ότι οι πόρτες του γηπέδου ήταν ορθάνοιχτες και τα τουρνικέ είχαν βγει 20
λεπτά νωρίτερα όπως προέβλεπαν οι κανόνες ασφαλείας. Οι μαρτυρίες των επιζώντων
τους διαψεύδουν. «Τα κιγκλιδώματα ήταν στις θέσεις τους και η αριστερή πόρτα
ήταν ανοιχτή κατά 80 πόντους. Τα τουρνικέ ήταν στις θέσεις τους, στην πόρτα. Η
αιτία του ατυχήματος ήταν ότι η πόρτα ήταν κλειστή» αναφέρει ένας μάρτυρας. Ένας
εργαζόμενος του γηπέδου θα υποστηρίξει πως απολύθηκε όταν έδωσε κατάθεση με τα
όσα είδε και επιβεβαίωσε πως η πόρτα δεν ήταν ορθάνοιχτη και τα τουρνικέ δεν
είχαν σηκωθεί.
Την Τρίτη 6 Μαρτίου του 1984 οι
δικαστές αποφάσισαν να κάνουν αυτοψία στη Θύρα 7. Επικεφαλής ο πρόεδρος του
δικαστηρίου Ιωάννης Πρίαμος. Η αυτοψία κρατά περίπου 40 λεπτά και η ατάκα του
προέδρου είναι: «πράγματι, αυτές οι σκάλες είναι εξαιρετικά επικίνδυνες» δείχνει ότι
αποδέχεται το αφήγημα πως για την τραγωδία φταίει η κακοτεχνία στο γήπεδο
(αδίκημα το οποίο είχε παραγραφεί και ήταν αδύνατο να διωχθεί κάποιος γι’
αυτό).
Μέσα σε 28 ημέρες, με την εξέταση 100
μαρτύρων και την αγόρευση συνολικά 16 συνηγόρων η δίκη ολοκληρώθηκε. Το
απόγευμα της 15ης Μαρτίου 1984 ανακοινώθηκε η πρωτόδικη απόφαση του
δικαστηρίου. Σύμφωνα με αυτή οι πέντε φύλακες της Θύρας 7 καταδικάστηκαν σε 10
χρόνια φυλάκιση έκαστος. Αθωώθηκαν λόγω αμφιβολιών όλοι οι αστυνομικοί. Οι
πέντε φύλακες άσκησαν έφεση και αφέθηκαν ελεύθεροι.
Το Εφετείο
Στις 13 Φεβρουαρίου 1986, στο τριμελές
εφετείο του Πειραιά, ξεκίνησε μέσα σε κλίμα πρωτοφανούς έντασης η εκδίκαση της
υπόθεσης σε δεύτερο βαθμό. Η διαδικασία διεκόπη πολλές φορές με οργισμένους
συγγενείς να ξεσπούν και να κινούνται απειλητικά κατά των πέντε
καταδικασθέντων. Εξετάστηκαν περίπου 40 μάρτυρες και στις 21 Φεβρουαρίου ο
εισαγγελέας κ.Παΐζης προτείνει την αθώωση και των πέντε θυρωρών. Υποστηρίζει
πως «δεν είναι αυτοί υπεύθυνοι για την τραγωδία αλλά η κατασκευή των
σκαλοπατιών αφού εκεί έγινε το κακό, πολύ πριν φτάσουν οι φίλαθλοι στις πόρτες».
Στις 22 Φεβρουαρίου η υπόθεση κλείνει
οριστικά. Οι πέντε θυρωροί, οι μοναδικοί που είχαν καταδικαστεί για την τραγωδία,
αθωώνονται. Η απόφαση προκαλεί οργή με τους συγγενείς των θυμάτων να φωνάζουν:
«Θα σας πνίξει το αίμα των παιδιών μας».
Σύμφωνα με τις αποφάσεις του δικαστηρίου για τον θάνατο των 21 νέων ανθρώπων την ευθύνη είχε αποκλειστικά η κακοτεχνία στη Θύρα 7. Τα στενά σκαλοπάτια, η απουσία κάγκελου ενδιάμεσα στη σκάλα, ο κακός φωτισμός και το γεγονός ότι λόγω της κατασκευής το πλήθος, το οποίο βρισκόταν πίσω και πίεζε, δεν είχε τη δυνατότητα να δει τι συμβαίνει μπροστά. Η κακοτεχνία δεν εξετάστηκε όμως από το δικαστήριο καθώς, όπως αναφέραμε, το αδίκημα είχε ήδη παραγραφεί.
Τα 21 θύματα της 8ης Φεβρουαρίου 1981:
– Παναγιώτης Τουμανίδης (14 ετών)
– Κώστας Σκλαβούνης (16 ετών)
– Ηλίας Παναγούλης (17 ετών)
– Γεράσιμος Αμίτσης (18 ετών)
– Γιάννης Κανελλόπουλος (18 ετών)
– Σπύρος Λεωνιδάκης (18 ετών)
– Γιάννης Σπηλιόπουλος (19 ετών)
– Νίκος Φίλος (19 ετών)
– Γιάννης Διαλυνάς (20 ετών)
– Βασίλης Μαχας (20 ετών)
– Ευστράτιος Πούπος (20 ετών)
– Μιχάλης Κωστόπουλος (21 ετών)
– Ζωγραφούλα Χαϊρατίδου (23 ετών)
– Σπύρος Ανδριώτης (24 ετών)
– Κώστας Καρανικόλας (26 ετών)
– Μιχάλης Μάρκου (27 ετών)
– Κώστας Μπίλας (28 ετών)
– Αναστάσιος Πιτσόλης (30 ετών)
– Αντώνης Κουρουπάκης (34 ετών)
– Χρήστος Χατζηγεωργίου (34 ετών)
– Δημήτριος Αδαμόπουλος (40 ετών)