Η πραγματικότητα είναι χειρότερη από αυτό που πιστεύαμε: Η Γροιλανδία χάνει 30 εκατ. τόνους πάγου την ώρα!

Τα νέα στοιχεία που βρήκαν οι επιστήμονες αποδεικνύουν ότι η κατάσταση είναι χειρότερη από αυτό που πιστευαν ως τώρα

Η Γροιλανδία, το μεγαλύτερο νησί του πλανήτη μας, με την καλυμμένη του από πάγο επιφάνεια αποτελεί ένα αντίβαρο ισορροπίας για τη Γη. Ωστόσο, η κλιματική κρίση την έχει ήδη πληγώσει ανεπανόρθωτα και οι επιστήμονες ανακαλύπτουν τώρα ότι η κατάσταση είναι χειρότερη απ’ όσο πίστευαν.

Σύμφωνα με μια νέα μελέτη, το παγωμένο κάλυμμα της Γροιλανδίας χάνει κατά μέσο όρο 30 εκατ. τόνους πάγου την ώρα, λόγω της κλιματικής κρίσης, δηλαδή 20% περισσότερο απ’ όσο προέβλεπαν οι αρχικές εκτιμήσεις.

Μερικοί επιστήμονες ανησυχούν ότι αυτό το επιπλέον γλυκό νερό που χύνεται στον βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό μπορεί να οδηγήσει στην κατάρρευση των ωκεάνιων ρευμάτων που ονομάζεται Μεσημβρινή Ανατροπή Κυκλοφορίας του Ατλαντικού (AMOC). Ο ρόλος του φαινομένου αυτού είναι ζωτικής σημασίας για το κλιματικό σύστημα και βοηθά στη διατήρηση κάποιας ζέστης στο βόρειο ημισφαίριο. Ωστόσο, η οποιαδήποτε διαταραχή στην λειτουργία του μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την ανθρωπότητα.

Η μεγάλη απώλεια του πάγου που καταγράφεται εδώ και δεκαετίες αποδίδεται στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Οι τεχνικές που έχουν χρησιμοποιηθεί μέχρι σήμερα, όπως η μέτρηση του ύψους του στρώματος πάγου ή του βάρους του, μέσω δεδομένων βαρύτητας, συμβάλλουν στον προσδιορισμό των απωλειών που καταλήγουν στον ωκεανό και ανεβάζουν τη στάθμη της θάλασσας.

Για τη νέα μελέτη που δίνεται στη δημοσιότητα, οι επιστήμονες ανέλυσαν δορυφορικές φωτογραφίες, ώστε να προσδιορίσουν την τελική θέση των παγετώνων της Γροιλανδίας κάθε μήνα από το 1985 έως το 2022.

«Οι αλλαγές γύρω από τη Γροιλανδία είναι τεράστιες και συμβαίνουν παντού» δήλωσε ο Δρ. Τσαντ Γκριν του Εργαστηρίου Αεριοπροώθησης της NASA στις ΗΠΑ, που ηγήθηκε της έρευνας.

«Είναι λογικό ότι αν ρίχνεις φρέσκο νερό στο βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό, τότε σίγουρα θα αποδυναμώσεις το AMOC», συμπλήρωσε.

Οι επιστήμονες γνωρίζουν ήδη ότι το AMOC βρίσκεται στην πιο αποδυναμωμένη του κατάσταση των τελευταίων 1.600 ετών και το 2021 οι ερευνητές εντόπισαν εξαιρετικά ανησυχητικά σημάδια που δείχνουν ότι φτάνει σε κρίσιμο σημείο. Μια πρόσφατη μελέτη ανέφερε ότι στο χειρότερο σενάριο η πιθανή κατάρρευσή του μπορεί να έρθει μέχρι το 2025.

Εξάλλου, ένα μεγάλο μέρος του στρώματος πάγου της Γροιλανδίας σύμφωνα με τους επιστήμονες βρίσκεται και αυτό σε ένα κρίσιμο σημείο μη αναστρέψιμου λιώσιμου και όταν αυτό συμβεί αναμένεται άνοδος της θάλασσας ενός με δύο μέτρων.

Για τη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature, χρησιμοποιήθηκαν τεχνικές τεχνητής νοημοσύνης, προκειμένου να χαρτογραφηθούν οι θέσεις περισσότερων από 235.000 παγετώνων κατά τη διάρκεια μιας περιόδου 38 ετών.

Οι ερευνητές γνωρίζουν ότι οι παγετώνες της Γροιλανδίας  είναι πιο ευαίσθητοι στις εποχιακές αλλαγές (επεκτείνονται το χειμώνα και υποχωρούν το καλοκαίρι) και είναι επίσης και οι πιο ευαίσθητοι στις επιπτώσεις που προκαλεί η υπερθέρμανση του πλανήτη. Όπως ανακάλυψαν κατά την έρευνα, το παγωμένο κάλυμμα της Γροιλανδίας έχει χάσει περίπου 5.000 τ.χλμ πάγου στα άκρα του από το 1985. Αυτό ισοδυναμεί με πάνω από 1 τρισεκατομμύριο τόνους πάγου.

«Σχεδόν κάθε παγετώνας στη Γροιλανδία έχει αραιώσει ή υποχωρήσει τις τελευταίες δεκαετίες», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο επικεφαλής συγγραφέας Τσαντ Γκριν.

Το λιώσιμο του τεράστιου στρώματος πάγου της Γροιλανδίας - του δεύτερου μεγαλύτερου στον κόσμο μετά την Ανταρκτική - εκτιμάται ότι συνέβαλε περισσότερο από το 20% στην παρατηρούμενη άνοδο της στάθμης της θάλασσας από το 2002.

Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας απειλεί να εντείνει τις πλημμύρες σε παράκτιες και νησιωτικές κοινότητες που φιλοξενούν εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους και θα μπορούσε τελικά να βυθίσει στο νερό ολόκληρα νησιωτικά έθνη και παραθαλάσσιες πόλεις.

Σύμφωνα με πρόσφατη ενημέρωση από ένα πρόγραμμα που συγκεντρώνει όλες τις μετρήσεις πάγων της Γροιλανδίας, 221 δισ. τόνοι πάγου χάνονται κάθε χρόνο από το 2003. Η νέα μελέτη προσθέτει τώρα άλλους 43 δισ. τόνους ετησίως, κάτι που σημαίνει ότι συνολικά χάνονται κατά μέσο όρο περίπου 30 εκατ. τόνοι την ώρα.

«Υπάρχει ανησυχία ότι οποιαδήποτε προσθήκη νέας μικρής πηγής γλυκού νερού ίσως αποτελέσει το  ‘κερασάκι στην τούρτα’ που θα οδηγούσε σε μια κατάρρευση πλήρους κλίμακας του AMOC, διαταράσσοντας έτσι τα παγκόσμια καιρικά μοτίβα, τα οικοσυστήματα και την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια. Ωστόσο, το γλυκό νερό από τα αποθέματα του παγετώνα της Γροιλανδίας δεν περιλαμβάνεται στα ωκεανογραφικά μοντέλα προς το παρόν», αναφέρουν οι επιστήμονες.

Ο καθηγητής Τιμ Λέντον από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, δήλωσε: «Αυτή η πρόσθετη εισαγωγή γλυκού νερού στον βόρειο Ατλαντικό προκαλεί ανησυχία, ιδιαίτερα για το σχηματισμό βαθέων υδάτων στις Θάλασσες Λαμπραντόρ και Ίρμινγκερ εντός της υποπολικής σπείρας, καθώς άλλα στοιχεία υποδηλώνουν ότι αυτές είναι οι περιοχές που είναι πιο επιρρεπείς στο να οδηγηθούν σε κατάσταση απενεργοποίησης ή κατάρρευσης».

«Αυτό θα αποτελούσε μερική κατάρρευση του AMOC, αλλά θα εκτυλισσόταν πιο γρήγορα και θα είχε βαθιές επιπτώσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη δυτική Ευρώπη, τμήματα της Βόρειας Αμερικής και την περιοχή Σαχέλ, όπου ο μουσώνας της Δυτικής Αφρικής θα μπορούσε να διαταραχθεί σοβαρά», είπε. «Το αν αυτή η προηγουμένως άγνωστη πηγή έχει αρκετό γλυκό νερό για να κάνει τη διαφορά εξαρτάται από το πόσο κοντά βρισκόμαστε σε αυτό το σημείο καμπής της υποπολικής σπείρας. Πρόσφατα μοντέλα υποδηλώνουν ότι θα μπορούσε να είναι ήδη κοντά στο σημερινό επίπεδο υπερθέρμανσης του πλανήτη».

Ωστόσο, ο καθηγητής Άντριου Σέπαρντ από το Πανεπιστήμιο της Νορθουμβρία στη Βρετανία δήλωσε: «Αν και υπήρξε μια σταδιακή αλλαγή στην υποχώρηση των παγετώνων στις αρχές του αιώνα, είναι καθησυχαστικό να βλέπουμε ότι ο ρυθμός της απώλειας πάγου ήταν σταθερός από τότε και εξακολουθεί να είναι πολύ κάτω από τα επίπεδα που απαιτούνται για να διαταραχθεί το AMOC».

Η ανακάλυψη ότι χάνεται περισσότερος πάγος απ’ό,τι πιστεύαμε είναι επίσης σημαντική για τον υπολογισμό της ενεργειακής ανισορροπίας της Γης, δηλαδή πόση επιπλέον ηλιακή θερμότητα παγιδεύει η Γη λόγω των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούνται από τον άνθρωπο, είπε ο Γκριν. «Χρειάζεται πολλή ενέργεια για να λιώσει ένα τρισεκατομμύριο τόνων πάγου. Επομένως, εάν θέλουμε πολύ ακριβή μοντέλα ισορροπημένης ενέργειας για τη Γη, αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψη».

Οι παγετώνες που αναλύθηκαν στη μελέτη ήταν ως επί το πλείστον κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας ήδη, έτσι ο χαμένος πάγος αντικαταστάθηκε από θαλασσινό νερό και δεν επηρέασε άμεσα τη στάθμη της θάλασσας. Αλλά ο Γκριν είπε: «Είναι σχεδόν σίγουρο ότι έχει έμμεση επίδραση, επιτρέποντας στους παγετώνες να επιταχύνουν το λιώσιμο. Αυτά τα στενά φιόρδ είναι το σημείο συμφόρησης, οπότε αν αρχίσετε να σκαλίζετε τις άκρες του πάγου, είναι σαν να αφαιρείτε το βύσμα από την αποχέτευση».

Η υπερθέρμανση είναι εδώ

Το 2023 ήταν το πιο ζεστό έτος που έχει καταγραφεί ποτέ και οι θερμοκρασίες των ωκεανών ήταν «επίμονα και ασυνήθιστα υψηλές», σύμφωνα με την Copernicus, το πρόγραμμα κλιματικής παρακολούθησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Αρκτική, που θερμαίνεται περίπου τέσσερις φορές πιο γρήγορα από τον υπόλοιπο πλανήτη, βίωσε επίσης το θερμότερο καλοκαίρι της το 2023, αποτέλεσμα της επιτάχυνσης της κλιματικής αλλαγής που προκαλείται από τον άνθρωπο.

Η θέρμανση της ατμόσφαιρας μπορεί να προκαλέσει την τήξη της επιφάνειας των παγετώνων και τη ροή του νερού προς τα κάτω στον πυθμένα του στρώματος του πάγου, γεγονός που διευκολύνει την απώλεια ακόμα περισσότερου πάγου.

«Είναι σαν να βάζεις νερό μεταξύ του ελαστικού και του δρόμου και ο πάγος αρχίζει να γλιστράει αμέσως στον ωκεανό», είπε ο Γκριν.