Ομάδα ερευνητών προτείνει τη συγκεκριμένη λύση που πριν κάποια χρόνια αποτελούσε επιστημονική φαντασία αλλά πλέον βρίσκεται στα όρια του εφικτού
Το σενάριο του
Highlander II: The Quickening (1991) μας μεταφέρει στο μακρινό, για εκείνη την εποχή, 2024. Η βιομηχανική
μόλυνση έχει καταστρέψει την σφαίρα όζοντος που προστατεύει τη Γη και ο Κόνορ
ΜακΛάουντ, με τη βοήθεια μιας επιστημονικής ομάδας, δημιουργούν μια ηλεκτρομαγνητική
ασπίδα για να σώσει τον πλανήτη από την ακτινοβολία. Η ασπίδα λειτουργεί αλλά
δεν λείπουν οι παρενέργειες.
Για το 1991
η ιδέα έμοιαζε επιστημονική φαντασία αλλά σήμερα έπεσε στο τραπέζι από μια
ομάδα επιστημόνων. Συγκεκριμένα οι ερευνητές του Planetary Sunshade Foundation
θεωρούν πως η τοποθέτηση στο διάστημα ενός γιγάντιου σκιάστρου θα μπορούσε να
αποτελέσει μια αποτελεσματική και βιώσιμη λύση απέναντι στο πρόβλημα της
κλιματικής αλλαγής το οποίο ήδη δημιουργεί τεράστια θέματα στη Γη.
«Η
κλιματική αλλαγή χειροτερεύει. Η αντιμετώπιση των χειρότερων επιπτώσεών της θα
μπορούσε να εναπόκειται σε τρεις πυλώνες: Μείωση εκπομπών, αφαίρεση διοξειδίου
του άνθρακα και διαχείριση της ηλιακής ακτινοβολίας. Ένα πλανητικό σκίαστρο θα
μπορούσε να είναι η καλύτερη λύση για τη διαχείριση της ηλιακής ακτινοβολίας»
αναγράφεται στην ιστοσελίδα του ιδρύματος.
Οι
ερευνητές εισηγούνται την κατασκευή του Planetary Sunshade, μιας διαστημικής υπερκατασκευής
στο σημείο Λαγκράνζ 1 (SEL-1- στα σημεία Λαγκράνζ τα αντικείμενα τείνουν να
μένουν σταθερά, καθώς εκεί εξισορροπούνται μεταξύ τους οι βαρυτικές δυνάμεις).
Η τεράστιά κατασκευή θα λειτουργεί ως «σκίαστρο» για να ελεγχθεί η αύξηση της
θερμοκρασίας στον πλανήτη, ενώ παράλληλα θα παράγει «καθαρή» ενέργεια για χρήση
στο Διάστημα και στη Γη.
«Η
παγκόσμια θερμοκρασία ρυθμίζεται από την ισορροπία μεταξύ της θέρμανσης από τον
Ήλιο και την ψύξη μέσω της ατμόσφαιρας στο Διάστημα. Οι εκπομπές αερίων
θερμοκηπίου έχουν αποσταθεροποιήσει αυτή την ισορροπία παγιδεύοντας περισσότερη
θερμότητα στην ατμόσφαιρα σε μια κατάσταση που αποκαλείται radiative forcing.
Ένα πλανητικό σκίαστρο μειώνει το radiative forcing αντανακλώντας ηλιακό φως
πίσω στο Διάστημα. Σκίαση περίπου 1% είναι αρκετή και ένα σκίαστρο θα μπορούσε
να γίνει μικρότερο ή μεγαλύτερο ανάλογα με τις απαιτήσεις» αναφέρει το Planetary
Sunshade Foundation
Οι
ερευνητές τονίζουν πως η χρήση ορυκτών καυσίμων πρέπει να μειωθεί δραστικά και
ταχύτατα. Είναι κρίσιμο για τον πλανήτη να μειωθούν άμεσα οι εκπομπές διοξειδίου
του άνθρακα. Ο χρόνος όμως δεν επαρκεί. Η μείωση του διοξειδίου του άνθρακα
προϋποθέτει σε μια ολοκληρωμένη μετάβαση σε πηγές ανανεώσιμης ενέργειας, κάτι
το οποίο χρειάζεται χρήμα και κυρίως χρόνο.
Τα μέλη του
Planetary Sunshade Foundation αναγνωρίζουν πως η διαχείριση της ηλιακής
ακτινοβολίας είναι αμφιλεγόμενη και ότι κάποιοι θεωρούν ότι αποσπά την προσοχή
από την άμεση ανάγκη μείωσης των εκπομπών άνθρακα, ωστόσο αναφέρουν πως «η
κλιματική αλλαγή είναι εδώ και γίνεται χειρότερη. Αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε
τη ζημιά θα χρειαστεί να μιλήσουμε για τη διαχείριση της ηλιακής ακτινοβολίας παράλλλα
με τη μείωση των εκπομπών και την απομάκρυνση διοξειδίου του άνθρακα».
Οι ερευνητές
τονίζουν ότι το σκίαστρο θα ήταν εκτός ατμόσφαιρας, στο βαθύ Διάστημα και δεν
θα επηρέαζε άμεσα τη χημεία της, έχοντας λιγότερες παρενέργειες. «Θα παρέμενε
στη θέση του όσο χρειαζόταν και θα μπορούσαμε να το αποσυναρμολογήσουμε όταν
δεν χρειαζόταν άλλο» αναφέρουν.
Ως προς την
πρακτική πλευρά του θέματος, δηλαδή την κατασκευή ενός τέτοιου αντικειμένου, το
ίδρυμα λέει πως επί της ουσίας πρόκειται για ένα γιγαντιαίο ηλιακό ιστίο, μια
τεχνολογία που υπάρχει ήδη. «Η πρόκληση είναι η κλίμακα- πρέπει να είναι σε
τάξη ενός εκατομμυρίου τετραγωνικών χιλιομέτρων για να ψυχθεί ο πλανήτης κατά
έναν βαθμό Κελσίου, και θα είχε μάζα τουλάχιστον 100.000 φορές μεγαλύτερη από
τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.
Εξαιτίας αυτού, τα πλανητικά σκίαστρα θεωρούνταν επιστημονική φαντασία ως τώρα. Μα νέα βαρέα οχήματα εκτόξευσης σαν το Starship της SpaceX είναι σχεδιασμένα για να κάνουν δυνατά εγχειρήματα σαν αυτό. Η κατασκευή ενός πλανητικού σκιάστρου είναι πιθανώς ευκολότερη από την κατασκευή μιας πόλης στον Άρη επειδή ευκαιρίες εκτόξευσης είναι διαθέσιμες όλο τον χρόνο, ενώ οι πλανήτες ευθυγραμμίζονται μόνο κάθε δύο χρόνια. Αν η SpaceX μπορεί να φτιάξει τα 1.000 Starships για να χτίσει μια πόλη στον Άρη, τότε θα υπάρχει επαρκής χωρητικότητα εκτόξευσης για να φτιαχτεί ένα πλανητικό σκίαστρο.
Τέτοια
ηλιακά ιστία θα μπορούσαν να φτιαχτούν στη Γη, να διπλωθούν και να εκτοξευθούν
στο Διάστημα, ενώ εναλλακτικά θα υπήρχε η επιλογή για χρήση υλικών από τη
Σελήνη ή αστεροειδείς κοντά στη Γη ώστε να κατασκευαστούν στο Διάστημα, υπό
μηδενική βαρύτητα» τονίζουν.
Ως προς το
αν η διεθνής κοινότητα θα επέτρεπε να φτιαχτεί κάτι τέτοιο και αν θα παρέχονταν
τα απαιτούμενα χρήματα για την ανάπτυξή του, σημειώνεται πως η Συνθήκη για το
Εξώτερο Διάστημα λέει πως η εξερεύνηση και η χρήση του Διαστήματος θα γίνεται
προς όφελος και συμφέρον όλων των χωρών. «Εν τέλει είναι πολιτική απόφαση. Τα
πολιτικά συστήματα τείνουν να αγνοούν τα μελλοντικά προβλήματα μα αντιδρούν
στην κρίση και την καταστροφή μετά το γεγονός. Καθώς η κλιματική αλλαγή
χειροτερεύει, ωθεί ήδη την πολιτική αλλαγή».
Σχετικά με
τη χρηματοδότηση: «Το Planetary Sunshade Foundation δουλεύει με οραματιστές
δωρητές και συνεργάτες για την ανάπτυξη αυτού του concept. Οποιαδήποτε απόφαση
πρέπει να ανατεθεί στις κυβερνήσεις, μα αυτή τη στιγμή εναπόκειται στην
κοινωνία των πολιτών να διαμορφώσει πλανητικές λύσεις για την ανθρωπόκαινο».
O Μόργκαν
Γκούντγουϊν, εκτελεστικός διευθυντής του ιδρύματος τόνισε ότι η ιδέα έχει πολλά
πλεονεκτήματα τα οποία αξίζουν κάποιες επενδύσεις. Όσον αφορά στους
προβληματισμούς πως κάτι τέτοιο θα συνιστούσε μεγάλη παρέμβαση στη Φύση με
άγνωστες συνέπειες, απαντά πως οι άνθρωποι παρεμβαίνουν ήδη σε τεράστια
κλίμακα, συχνά με κρατική έγκριση και υποστήριξη: «Η επιβίωσή μας ως πολιτισμού
εξαρτάται από τη δυνατότητά μας να αλλάξουμε σοφά και σκόπιμα τον τρόπο
αλληλεπίδρασής μας με τον πλανήτη».