Δύο ευθυγραμμισμένοι καφέ νάνοι και ανάμεσα τους ένας πλανήτης σε πολική τροχιά
H NASA ανακοίνωσε ότι ανακάλυψε ένα από τα πιο
παράξενα πλανητικά συστήματα που έχει εντοπιστεί ποτέ στο σύμπαν. Το «2M1510» αποτελείται από δύο ευθυγραμμισμένους καφέ
νάνους (brown
dwarfs) κι ανάμεσα τους έναν (πιθανότατα)
πλανήτη με τεράστια ελλειπτική τροχεία.
Οι καφέ ή φαιοί νάνοι είναι ουσιαστικά «αποτυχημένοι αστέρες». Λόγω της μικρής
τους μάζας η θερμοκρασία και η πίεση στον πυρήνα τους δεν είναι αρκετά υψηλές
ώστε να ξεκινήσουν ή να διατηρήσουν τις θερμοπυρηνικές αντιδράσεις. Σε αντίθεση
με τους πλανήτες, ακτινοβολεί λίγο μέσω της δικής του θερμότητας. Ένας καφέ νάνος
θα μπορούσε για κάποια εποχή να είχε ξεκινήσει αντιδράσεις θερμοπυρηνικής
σύντηξης, αλλά να μην είχε φτάσει ποτέ σε μια σταθερή κατάσταση, με αποτέλεσμα
τελικά να σβήσει.
Σε ένα πλανητικό σύστημα με τυπική διάταξη, όπως στο Ηλιακό μας σύστημα,
οι πλανήτες περιφέρονται γύρω από τα μητρικά τους άστρα σε ένα τροχιακό επίπεδο
που ταιριάζει με τον ισημερινό του άστρου. Η περιστροφή του άστρου επίσης
ευθυγραμμίζεται με αυτό το επίπεδο. Στο σύστημα «2Μ1510» όμως ο πλανήτης (του
οποίου η ύπαρξη δεν είναι απολύτως επιβεβαιωμένη) ακολουθεί μια «πολική τροχεία».
Κινείται κάθετα ανάμεσα στους δύο καφέ νάνους οι οποίοι περιστρέφονται ο ένας
γύρω από τον άλλο. Ολοκληρώνουν μια πλήρη περιστροφή σε 21 μέρες. Οι
επιστήμονες έχουν ισχυρές ενδείξεις για την ύπαρξη του πλανήτη ο οποίος θα
λάβει την κωδική ονομασία «2M1510 b».
Οι πλανήτες που περιστρέφονται γύρω από δύο άστρα ταυτόχρονα είναι αρκετά
σπάνιοι. Μια τροχιά με κλίση 90 μοιρών ήταν μέχρι τώρα πρωτόγνωρη. Αλλά οι νέες
παρατηρήσεις αυτού του συστήματος που έκανε διεθνής ομάδα αστρονόμων
χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο VLT στο
Ευρωπαϊκό Νότιο Παρατηρητήριο (ESO) στη Χιλή
φαίνεται να αποκαλύπτει αυτό που οι επιστήμονες προηγουμένως μόνο φαντάζονταν
ότι θα μπορούσε να συμβαίνει κάπου στο Σύμπαν. Από τους περίπου 5,800
εξωπλανήτες που έχουν ανακαλυφθεί μόνο 16 έχει διαπιστωθεί ότι έχουν παρόμοια
τροχιακή συμπεριφορά. Οι επιστήμονες είχαν ως τώρα παρατηρήσει μόνο δίσκους από
συντρίμμια (παρόμοιους με αυτούς του Κρόνου) να έχουν «πολικές τροχιές» αλλά
υποψιάζονταν ότι κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί και με ολόκληρους πλανήτες. Τώρα φαίνεται
πως το «2M1510» τους επιβεβαιώνει.