Οι αρχαιολόγοι έχουν έρθει αρκετές φορές αντιμέτωποι με ευρήματα που υποδηλώνουν το ίδιο πράγμα: οι προϊστορικοί πρόγονοί μας ήταν κανίβαλοι. Πολλές φορές οστά μαρτυρούν ότι οι άνθρωποι της προϊστορίας έτρωγαν τους ομοίους τους και μάλιστα ορισμένες φορές όχι από ανάγκη, αλλά για τελετουργικούς σκοπούς.
Σε μια από τις τελευταίες ανακαλύψεις, αρχαιολόγοι από την
Ισπανία ανακοίνωσαν ότι εντόπισαν οστά από ένα νήπιο ηλικίας 2 έως 4 ετών, του
οποίου ο αυχενικός σπόνδυλος φέρει ίχνη κοπής. Αυτό σημαίνει ότι αποκεφαλίστηκε
και καταναλώθηκε από προϊστορικούς ανθρώπους πριν από περίπου 850.000 χρόνια.
Ο σπόνδυλος βρέθηκε μαζί με άλλα ανθρώπινα οστά στο σπήλαιο
Ντολίνα της Αταπουέρκα, της περιοχής όπου έχουν βρεθεί οι αρχαιότερες ενδείξεις
παρουσίας ειδών του γένους Homο
στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα IPHES-CERCA που ηγείται της
ανασκαφής, αυτή είναι άμεση απόδειξη κανιβαλισμού βρεφών, ο οποίος σχετίζεται
με συστηματικές πρακτικές εκμετάλλευσης κρέατος από τον Homo antecessor (Άνθρωπος
ο Πρόδρομος).
Πάντως, δεν είναι σαφές αν το νήπιο σκοτώθηκε εσκεμμένα, για
να το φάνε, ή αν πέθανε από άλλα αίτια και στη συνέχεια τεμαχίστηκε και
καταναλώθηκε.
«Πρόκειται για ιδιαίτερη περίπτωση, όχι μόνο λόγω της ηλικίας
του παιδιού αλλά και εξαιτίας της ακρίβειας με την οποία έγινε ο τεμαχισμός του»,
ανέφερε σε δελτίο Τύπου η Παλμίρα Σαλαντί του Καταλανικού Ινστιτούτου
Ανθρώπινης Παλαιοοικολογίας και Κοινωνικής Εξέλιξης, συνεπικεφαλής της
ανασκαφής.
«Ο σπόνδυλος παρουσιάζει σαφείς τομές σε βασικά ανατομικά
σημεία που βοηθούν στην αποκόλληση του κεφαλιού. Είναι άμεση απόδειξη ότι το
παιδί υποβλήθηκε σε τεμαχισμό, όπως οποιοδήποτε άλλο θήραμα», συμπλήρωσε.
Ο σπόνδυλος του παιδιού είναι ένα από δέκα τα ανθρώπινα οστά
που ανακαλύφθηκαν τον Ιούλιο, ορισμένα από τα οποία φέρουν ίχνη κοπής και χτυπήματα
από την αφαίρεση του κρέατος παρόμοια με αυτά που συναντώνται στα οστά ζώων, τα
οποία υποβλήθηκαν σε επεξεργασία και καταναλώθηκαν από τους ανθρώπους.
Όλα τα ευρήματα αποδίδονται στο είδος Homo antecessor, του οποίου
απολιθώματά του έχουν βρεθεί μόνο στην Αταπουέρκα. Ήταν το πρώτο ανθρώπινο
είδος στην Ευρώπη, όμως η θέση του στο ανθρώπινο εξελικτικό δέντρο παραμένει
ασαφής.
Ορισμένοι ανθρωπολόγοι πιστεύουν πάντως πως ήταν πρόγονος
τόσο των Νεάντερταλ όσο και των Homo sapiens.
Τα νέα ευρήματα αποτελούν τις αρχαιότερες ενδείξεις
ανθρώπινης παρουσίας στην Ευρώπη και το αρχαιότερο παράδειγμα κανιβαλισμού,
λένε οι ερευνητές.
Πάντως, σίγουρα δεν πρόκειται για μεμονωμένη περίπτωση. Στο
ίδιο αρχαιολογικό στρώμα είχαν ανακαλυφθεί πριν από τρεις δεκαετίες οι
αρχαιότερες ενδείξεις ανθρωποφαγίας σε παγκόσμιο επίπεδο.
«Αυτό που τεκμηριώνουμε τώρα είναι η συνέχεια αυτής της
συμπεριφοράς: αυτού του είδους η μεταχείριση των νεκρών δεν ήταν εξαίρεση, αλλά
κάτι που επαναλαμβανόταν», εξηγεί η ειδικός, μια από τους κορυφαίους ειδικούς στον
προϊστορικό κανιβαλισμό.
Περίπου το 30% των οστών που έχουν έκτοτε ανακαλυφθεί στη
σπηλιά φέρουν σημάδια από λίθινα μαχαίρια και σε κάποιες περιπτώσεις από
ανθρώπινα δόντια.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα νέα ευρήματα ενισχύουν την υπόθεση
ότι οι πρώτοι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν τους ομοίους τους ως τροφή ή πιθανόν και
ως πρακτική επιβολής σε μια περιοχή.
Η ομάδα της εκτιμά ότι η σπηλιά μπορεί να κρύβει πολλούς
ακόμα ανθρώπινους σκελετούς που αναμένεται να μας δώσουν νέες πληροφορίες. «Κάθε
χρόνο ανακαλύπτουμε νέα στοιχεία που μας αναγκάζουν να ξανασκεφτούμε τον τρόπο
που ζούσαν, πώς πέθαιναν και πώς αντιμετωπίζονταν οι νεκροί πριν από σχεδόν ένα
εκατομμύριο χρόνια», καταλήγει η Σαλαντιέ.