Μια ιστορία που εξάπτει τη φαντασία και έχει εμπνεύσει πολλά έργα επιστημονικής φαντασίας. Τι δείχνουν όμως τα στοιχεία;
Στις 27 Νοεμβρίου του 1930, ένα άρθρο
με την υπογραφή του Έμετ Ι. Κέλεχερ δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Danville Bee
προκάλεσε αίσθηση. Ο τίτλος του ήταν:
Η εξαφανισμένη φυλή Εσκιμώων δημιουργεί βόρειο μυστήριο πιο περίεργο από την
φαντασία.
Σύμφωνα με την αφήγηση του Κέλεχερ,
ένας κυνηγός γούνας ονόματι Τζο Λαμπέλ ταξίδευε μόνος στα παγωμένα τοπία του
Kivalliq (τότε μέρος του Βορειοδυτικού Εδάφους του Καναδά). Είχε γνωρίσει μια
μικρή κοινότητα ιθαγενών Ινουίτ κοντά στη λίμνη Anjikuni και συνήθιζε να
σταματά εκεί για να προμηθεύεται τρόφιμα ή να ξεκουράζεται.
Όταν όμως έφτασε εκείνη τη φορά, βρήκε
το χωριό εντελώς άδειο. Οι σκηνές (igloos) στέκονταν ανέπαφες, τα φαγητά
παρέμεναν στα μαγειρικά σκεύη, τα κανό ήταν δεμένα στην όχθη, και ένα
μισοραμμένο δέρμα ταράνδου κρεμόταν ακόμα σε ένα πλαίσιο εργασίας, σαν ο
κάτοχος του να είχε απλώς σηκωθεί για λίγο.
Ο Λαμπέλ υποτίθεται ότι βρήκε παγωμένα
ψάρια σε μια κατσαρόλα και όπλα ακουμπισμένα στους τοίχους, σημάδι ότι δεν
υπήρξε βίαιη επίθεση. Μόνο σιωπή.
«Ήταν σαν να είχαν όλοι εξαφανιστεί
από προσώπου γης μέσα σε μια στιγμή», φέρεται να είπε ο Τζο Λαμπέλ στον
δημοσιογράφο.
Η ιστορία γρήγορα διαδόθηκε. Οι
εφημερίδες του Καναδά και των ΗΠΑ άρχισαν να αναπαράγουν το κείμενο, συχνά
προσθέτοντας δικές τους λεπτομέρειες.
Κάποιοι έγραψαν ότι βρέθηκαν τάφοι
ανοιγμένοι και πτώματα που έλειπαν, άλλοι ότι το φως ενός παράξενου ιπτάμενου
αντικειμένου είχε φανεί πάνω από τη λίμνη εκείνη τη νύχτα, ενώ μια
μεταγενέστερη εκδοχή πρόσθεσε ακόμη και μια ομάδα της καναδικής αστυνομίας
επιβεβαίωσε την ιστορία.
Στην πραγματικότητα, κανένα από αυτά
τα στοιχεία δεν υπήρχε στο αρχικό άρθρο του Κέλεχερ. Ο ίδιος είχε περιγράψει
ένα παράξενο, αλλά όχι υπερφυσικό, περιστατικό: ένα άδειο χωριό, μια περίεργη
σιωπή και έναν κυνηγό που φοβήθηκε.
Στοιχεία και
μαρτυρίες
Η ιστορία συνάρπασε και διανθίστηκε με
διάφορα φανταστικά στοιχεία. Το πρόβλημα
είναι ότι δεν υπάρχει κανένα τέτοιο στα αρχεία.
Το 1931, 1947 και 1959, η καναδική
αστυνομία εξέδωσε ανακοινώσεις που διέψευδαν ρητά πως υπήρξε ποτέ τέτοια
αναφορά ή έρευνα για «εξαφανισμένο χωριό Inuit στη λίμνη Anjikuni».
Το 1988, ο Καναδός ερευνητής Κρις Ρουτκόφσκι,
που εξέτασε το θέμα σε συνεργασία με τα εθνικά αρχεία, διαπίστωσε πως ούτε ο Τζο
Λαμπέλ ούτε το υποτιθέμενο χωριό υπήρχαν στα αρχεία καταγραφής εμπορικών
κυνηγών ή αυτόχθονων κοινοτήτων της περιοχής.
Επιπλέον κανένα μέλος των κοινοτήτων ιθαγενών
Inuit που ζούσαν στον γύρω τόπο δεν επιβεβαίωσε ποτέ ότι γνώριζε ή είχε ακούσει
για μια τέτοια εξαφάνιση. Μιλώντας με δημοσιογράφους τη δεκαετία του ’70 ηλικιωμένη
της περιοχής δήλωσαν: «Δεν υπήρξε ποτέ χωριό στη λίμνη Anjikuni. Είναι ένας
τόπος για ψάρεμα, όχι για μόνιμη εγκατάσταση».
Ο μύθος «νίκησε»
την αλήθεια
Η ιστορία του χωριού Anjikuni δεν ξεχάστηκε.
Κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, μεταμορφώθηκε από «περίεργη είδηση» σε κομμάτι
της παγκόσμιας λαογραφίας των εξαφανίσεων.
Τη δεκαετία του 1950, το περιστατικό
αναφέρθηκε ξανά σε ανθολογίες μυστηρίων, όπως στο έργο του Φρανκ Έντουαρντς,
Stranger than Science (1959), όπου παρουσιάστηκε ως «αληθινή, ανεξήγητη
εξαφάνιση μιας ολόκληρης κοινότητας Inuit».
Ο Έντουαρντς πρόσθεσε δραματικά
στοιχεία: Πιατάκια με φαγητό στο τραπέζι, φωτιές που ακόμη έκαιγαν, παιδικά
ρούχα πεταμένα στο χιόνι.
Στοιχεία που δεν υπήρχαν στην αρχική
αφήγηση του 1930.
Στη δεκαετία του 1970, η ιστορία
εντάχθηκε στα βιβλία του Τζον Κιλ και αργότερα του Τσαρλς Μπέρλιτς, που
συνέδεσαν την υπόθεση με παράξενα φώτα στον ουρανό, εξωγήινες απαγωγές και
παράλληλες διαστάσεις.
Από τη δεκαετία του ’80, η υπόθεση
άρχισε να εμφανίζεται σε τηλεοπτικά προγράμματα όπως το Unsolved Mysteries και
το Mysteries of the Unknown της Time-Life, ενώ στα χρόνια του διαδικτύου, έγινε
βασικό θέμα σε forums, podcasts και ντοκιμαντέρ για UFO και ανεξήγητα
φαινόμενα.
Στην πραγματικότητα, ουδέποτε βρέθηκαν
αποδεικτικά στοιχεία ότι στη λίμνη Anjikuni υπήρξε κάποτε χωριό ιθαγενών. Ωστόσο,
η δύναμη του θρύλου λειτούργησε αυτόνομα.
Σήμερα, η υπόθεση της λίμνης Anjikuni
αποτελεί ένα ακόμα σύμβολο της ανθρώπινης ανάγκης για μυστήριο. Μια ακόμα περίπτωση
που η αλήθεια δεν επικράτησε έναντι μιας συναρπαστικής ιστορίας.