Η κορυφαία επιστήμονας Σία Χας Γουέμπερ μελετά εδώ και δεκαετίες το άστρο μας. Παρουσιάζει πέντε στοιχεία που την εντυπωσιάζουν
«Όταν ήμουν μικρή μερικοί από τους καλύτερους φίλους μου
ήταν πεπεισμένοι ότι είναι εξωγήινοι κι έλεγαν σε όποιον είχε τη διάθεση να
ακούσει ότι το μητρικό σκάφος θα περάσει να τους πάρει. Με είχαν εντυπωσιάσει
και σκέφτηκα ότι πρέπει να μελετήσω τα αστέρια και γενικότερα αστρονομία για να
μπορώ να τους επισκεφθώ όταν πλέον θα έχουν φύγει» αφηγείται η Σία Χας Γουέμπερ. Οι φίλοι της τελικά
αποδείχθηκαν γήινοι όμως αποτέλεσαν τον καταλύτη η Γουέμπερ να γίνει κορυφαία
αστροφυσικός και ειδίκευση στο άστρο μας, τον Ήλιο.
Όταν τη ρωτούν τι το ιδιαίτερο έχει το άστρο, γύρω από το
οποίο περιστρεφόμαστε, η Γουέμπερ αρχικά απαντά με λίγες λέξεις: «Λοιπόν, πάνω
απ' όλα, είναι απλά πανέμορφο».
Όσο για τα στοιχεία που την εντυπωσιάζουν και πιθανότατα
δεν τα γνωρίζουμε η κορυφαία επιστήμονες με ειδίκευση στον Ήλιο αναφέρει:
Το χρώμα του
Όταν κάνω διαλέξεις ως προσκεκλημένος ομιλητής, δίνω στο
κοινό μια ερώτηση πολλαπλής επιλογής: Είναι ο Ήλιος λευκός; Είναι κίτρινος;
Είναι όλα τα χρώματα; Είναι γαλαζοπράσινος; Η απάντηση είναι όλα τα παραπάνω.
Ο ήλιος είναι γεμάτος χρώματα επειδή είναι αυτό που
ονομάζουμε ακτινοβολία μέλανος σώματος. Όπως όλα τα αστέρια, ακτινοβολεί (σε
κάποιο επίπεδο) σε όλο το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα, συμπεριλαμβανομένων όλων των
χρωμάτων του ορατού φάσματος. Έτσι, ο ήλιος είναι λευκός επειδή είναι ένα
μείγμα όλων αυτών των διαφορετικών χρωμάτων, το οποίο μετατρέπεται σε λευκό
φως.
Με βάση τη μάζα του και τη θερμοκρασία στην οποία
καίγεται, ο Ήλιος θεωρείται επίσης κίτρινο αστέρι. Όσο για το γαλαζοπράσινο, αν
κοιτάξετε τις εκπομπές από τον ήλιο σε κάθε διαφορετικό μήκος κύματος (που
ονομάζεται καμπύλη μέλανος σώματος) η μέγιστη εκπομπή είναι γαλαζοπράσινη.
Έτσι, ο ήλιος εκπέμπει σε όλα τα μήκη κύματος, αλλά αυτό που εκπέμπει
περισσότερο βρίσκεται στο γαλαζοπράσινο φάσμα ορατού φωτός, πράγμα που σημαίνει
ότι ο ήλιος είναι τεχνικά γαλαζοπράσινος.
Είναι μόλις 20,5 ετών
Ένα γήινο έτος είναι μία περιστροφή της Γης γύρω από τον
ήλιο. Και σε γήινα έτη, ο Ήλιος έχει ηλικία περίπου 4,57 δισεκατομμυρίων ετών.
Αντίθετα, ένα γαλαξιακό έτος είναι ο χρόνος που χρειάζεται ο Ήλιος για να κάνει
μια περιστροφή γύρω από τον γαλαξία μας. Και όσον αφορά τα γαλαξιακά έτη, ο
ήλιος έχει ηλικία περίπου 20,5 ετών. Με κάνει να γελάω λίγο επειδή μιλάμε για
την ηλικία του ήλιου σε γήινα χρόνια, αλλά η Γη δεν υπήρχε όταν γεννήθηκε ο Ήλιος.
Γίνεται πιο ζεστός καθώς απομακρύνεστε από
αυτόν
Για να θέσουμε το σκηνικό: Ο πυρήνας του Ήλιου έχει
θερμοκρασία περίπου 15 εκατομμύρια βαθμούς Κέλβιν. Στη συνέχεια, από τον πυρήνα
μέχρι την επιφάνεια, η θερμοκρασία μειώνεται και η επιφάνεια φτάνει περίπου
τους 5800 βαθμούς κελσίου. Αυτό είναι όλο αυτονόητο, αλλά όσο πιο μακριά
απομακρυνόμαστε από την επιφάνεια του ήλιου, τόσο πιο ζεστός γίνεται. Και δεν
ξέρουμε γιατί.
Τεχνικά, η ατμόσφαιρα του ήλιου εκτείνεται μέχρι την άκρη
του ηλιακού συστήματος. Ωστόσο, υπάρχουν στρώματα μέσα σε αυτό. Η χρωμόσφαιρα
βρίσκεται κοντά στην επιφάνεια. Στη συνέχεια, υπάρχει μια μεταβατική περιοχή,
το στέμμα (το οποίο βλέπουμε κατά τη διάρκεια μιας ολικής έκλειψης) και η
υπόλοιπη ηλιόσφαιρα.
Η μεταβατική περιοχή είναι εκεί όπου η θερμοκρασία
αυξάνεται απότομα και στη συνέχεια γίνεται όλο και πιο ζεστή καθώς απομακρυνόμαστε,
κάτι που είναι πολύ περίεργο. Μια άλλη ιδιορρυθμία είναι ότι, παρόλο που κάθε
σωματίδιο του ήλιου που βρίσκεται σε αυτήν την περιοχή έχει θερμοκρασία
εκατομμυρίων βαθμών, η πυκνότητα στο διάστημα είναι τόσο χαμηλή που θα
μπορούσατε να παγώσετε μέχρι θανάτου εκεί.
Πράγματι μας γερνάει
Η ήλιος παράγει ένα ολόκληρο φάσμα διαφορετικών μηκών
κύματος. Στη Γη, είμαστε σχετικά προστατευμένοι επειδή η ατμόσφαιρα μας
απορροφά το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ακτινοβολίας. Αλλά η ατμόσφαιρα
επιτρέπει την διέλευση της υπεριώδους ακτινοβολίας σε ποικίλους βαθμούς. Η
ακτινοβολία UVA χαμηλότερης ενέργειας διαπερνά, όπως και η ακτινοβολία UVB
ελαφρώς υψηλότερης ενέργειας. (Οι ακτίνες UVC διαπερνούν σε κάποιο βαθμό, ψηλά
στην ατμόσφαιρα.)
Η ακτινοβολία UVB είναι αυτή που προκαλεί ηλιακό έγκαυμα.
Η UVA δεν προκαλεί ηλιακό έγκαυμα, αλλά μπορεί να βλάψει το DNA του δέρματός
σας και να προκαλέσει γήρανση του δέρματος.
Και οι δύο τύποι ακτίνων μπορούν να οδηγήσουν σε καρκίνο
του δέρματος. Επομένως, χρησιμοποιήστε αντηλιακό ακόμα κι αν δεν καίγεστε και
βεβαιωθείτε ότι χρησιμοποιείτε αντηλιακό ευρέος φάσματος, που σημαίνει ότι
προστατεύει τόσο από την ακτινοβολία UVA όσο και από την ακτινοβολία UVB.
Μελέτες έχουν προτείνει τη χρήση τουλάχιστον SPF 30, αλλά οτιδήποτε πάνω από
SPF 50 είναι απίθανο να προσφέρει επιπλέον προστασία.
Δεν τον κατανοούμε πλήρως
Ο Ήλιος αλλάζει συνεχώς και δεν κατανοούμε πραγματικά τη
φυσική πίσω από αυτό. Για παράδειγμα, δυσκολευόμαστε πολύ να προβλέψουμε τι θα
συμβεί στον Ήλιο, όπως πότε θα υπάρξει μια ηλιακή έκλαμψη ή μια εκτόξευση μάζας
στο στέμμα. Αυτά τα πράγματα θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη Γη ή τους
αστροναύτες που στέλνουμε στη Σελήνη (η οποία δεν έχει την προστατευτική
ατμόσφαιρα της Γης).
Αυτό που μου είπαν στη μεταπτυχιακή σχολή είναι ότι οι
δυνατότητές μας για την πρόβλεψη του διαστημικού καιρού είναι στο ίδιο επίπεδο
με την πρόβλεψη του καιρού της Γης πριν από περίπου 50 χρόνια. Και σκεφτείτε
πόσο συχνά οι προβλέψεις για τον καιρό της Γης δεν είναι απολύτως σωστές, ακόμη
και τώρα. Αυτό σας δίνει μια ιδέα για το πού βρισκόμαστε στην προσπάθεια να
κατανοήσουμε αυτό το αντικείμενο που είναι απαραίτητο για τη ζωή, αλλά είναι
επίσης όμορφο και δυναμικό.
