Η μοναδική φορά που η Αλίκη Βουγιουκλάκη έριξε την μάσκα: Είμαι τραγικό πρόσωπο, η επιτυχία μου είναι άγκυρες

Το 1976 η ηθοποιός μιλά στην εκπομπή «Παρασκήνιο» και κάνει μια σπάνια εξομολόγηση και ενδοσκόπηση. Μιλά ανοιχτά για τις ανασφάλειες, την καριέρα και τις ελπίδες της

Δημόσια η Αλίκη Βουγιουκλάκη φορούσε πάντα τη μάσκα της εθνικής σταρ. Ήταν αυτό που ήθελε, αυτό που ζητούσε το κοινό από εκείνη. Μιλούσε και συμπεριφερόταν όπως θα περίμενε κανείς από την Αλίκη των ταινιών και των μεγάλων θεατρικών παραγωγών. Υπήρξε όμως μια φορά που η μάσκα έπεσε. Ήταν τόσο ειλικρινής και βαθιά η ενδοσκόπηση που εξέπληξε ακόμα και την ίδια.

Το 1976, σε ηλικία 42 ετών, η Αλίκη Βουγιουκλάκη δέχεται να μιλήσει στην εκπομπή «Παρασκήνιο» του Λάκη Παπαστάθη. Η εκπομπή ήταν γνωστή για την κριτική της ματιά και το σχόλιο μέσω της σκηνοθεσίας.

Η συνέντευξη έχει δοθεί σε δύο μέρη. Στο θέατρο που παίζει εκείνη την εποχή η Αλίκη αλλά και στο σπίτι της στη Στησιχόρου. Πολλές φορές νιώθεις ότι μέσα της εξελίσσεται μια μάχη. Η επιθυμία της να ρίξει τη μάσκα συγκρούεται με την πειθαρχία δεκαετιών, Επιχειρεί να μοιραστεί τη δική της αλήθεια αλλά αυτό προϋποθέτει ότι πρέπει να βγει έξω από τη ζώνη ασφαλείας την οποία με κόπο είχε χτίσει.

Παρότι σε κάποιες στιγμές η σταρ ανακτά τον αυτοέλεγχο της, σε μεγάλο μέρος της συνέντευξης η μάσκα πέφτει. Για μια μοναδική ίσως φορά το κοινό βλέπει το «τραγικό πρόσωπο», όπως θα πει η ίδια, πίσω από τη σταρ. Γνωρίζει τον άνθρωπο, τις ανασφάλειες, τις σκέψεις και τις ελπίδες του.

Κρίσιμο ρόλο σε αυτό παίζει η εποχή. Με τον παλιό ελληνικό κινηματογράφο να παραγκωνίζεται η Αλίκη είναι φανερό ότι αναζητά τη θέση της σε αυτό τον νέο κόσμο που γεννιέται. Νιώθει ότι η τεράστια επιτυχία της είναι «άγκυρες», όπως πολύ εύστοχα θα πει. Δεν την αφήνει να ξεφύγει από  τα τετριμμένα. Οι νέοι δημιουργοί την απορρίπτουν για όλα όσα εκπροσωπεί. Ζητά μια ευκαιρία να αποδείξει ότι μπορεί να κάνει και κάτι διαφορετικό ενώ την ίδια ώρα παραδέχεται ότι φέρνει τους ρόλους στα μέτρα της.

Για τα ελληνικά δεδομένα η συγκεκριμένη συνέντευξη είναι ένα μοναδικό ντοκουμέντο. Η απόλυτη σταρ τσαλακώνεται μπροστά στον φακό, η ειλικρίνεια της εκπλήσσει και οι αδέξιες προσπάθειες της να επαναφέρει τη μάσκα συμβάλουν καθοριστικά στην κατανόηση της «τραγικότητας» για την οποία μιλά.

Η Αλίκη ξεκινά με μια προσπάθεια να κερδίσει το «κουλτουριάκο» κοινό. Αναφέρεται στη «μέθοδο Στανισλάφσκι» αλλά γρήγορα κάνει την πιο εκπληκτική παραδοχή.  

«Προέρχομαι από ένα σπίτι μεγαλοαστικό. Από μια καλή καταγωγή, με μια καλή ανατροφή, καλή μόρφωση. Όταν ακόμα ήμουν μαθήτρια στη σχολή ήρθα σε σύγκρουση με τον Ροντίρη και του είπα ότι εγώ πιστεύω ότι η θεωρία του Στανισλάφσκι είναι η πιο σωστή. Δηλαδή ότι ο ηθοποιός ποτέ δεν πρέπει ποτέ να παύει να είναι και παρατηρητής και ηθοποιός και να είναι χωρισμένος σε δύο προσωπικότητες. Έχω παρατηρήσει πάρα πολύ καλά την πορεία μου την καλλιτεχνική και ξέρω πάρα πολύ καλά να κάνω αυτοκριτική, άλλο αν δεν θέλω ή αν δεν με συμφέρει αν θέλετε» παραδέχεται.

Σε μια ακόμα αφήγηση περιγράφει συγκλονιστικά τη σχέση της με κοινό:

«Τέλειωσα τη δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Ακόμα όμως μαθήτρια, και του Γυμνασίου και τη σχολής, πρωτόπαιξα στο θέατρο και τι; Την Ιουλιέτα του Σαίξπηρ. Αυτό ήταν κάτι φανταστικό. Και να σκεφτείς ότι οι γονείς μου… Είπα οι γονείς, η μητέρα μου. Δεν είχα πατέρα τον έχασα από έξι χρονών. Η μητέρα και οι θείοι μου, που με είχαν σαν γονείς μου, με άφησαν να πάω στη δραματική σχολή με την προϋπόθεση να τελειώσω και μετά να σπουδάσω κάτι άλλο. Το θέατρο ήταν απαγορευμένο.

Όταν όμως εγώ 16 χρονών έπαιξε την Ιουλιέτα αυτό ήταν ήδη η πρώτη μου νίκη, η πρώτη μου κατάκτηση, η πρώτη μου επαφή με το κοινό. Τότε διαπίστωσα ότι ανάμεσα σε εμένα και τους θεατές υπάρχει κάτι… Υπάρχει μια αόρατη κλωστή που την αισθάνομαι πολλές φορές να χαλαρώνει και τότε με όλες μου τις δυνάμεις την τεντώνω. Και τότε η σχέση έρχεται πιο κοντά και η επαφή γίνεται πιο θερμή.

Θα μπορούσα να πω ότι διαπίστωσα ότι η σχέση μου με το κοινό έχει έναν ερωτισμό. Πιστεύω δε στην εξυπνάδα, στην αφάνταστη εξυπνάδα και στη διαίσθηση  του κοινού. Αυτό το έχουμε αμοιβαίως και καταλαβαίνουμε ο ένας τον άλλο. Πολλές φορές μου έχει συγχωρήσει το κοινό ολισθήματα. Γιατί δεν μπορώ να πω ότι δεν έχω κάνει λάθη, αλλοίμονο. Όμως έχει κατανόηση σε εμένα κι εγώ στο κοινό και τώρα πορευόμαστε μαζί».

Αναφερόμενοι στον κινηματογράφο αποκαλύπτει πόσο την τρομάζει η πτώση, γιατί γνωρίζει πόσο ψηλά έχει ανέβει:

«Αλλά ας φύγουμε από την Ιουλιέτα κι ας πάμε στον ελληνικό κινηματογράφο που ήρθε κι άνοιξε μια τεράστια αγκαλιά και με γύριζε σε έναν τεράστιο ανεμοστρόβιλο συνέχεια. Ευτυχώς όμως που είχα την ευφυΐα, την εξυπνάδα να κοιτάζω ανεβαίνοντας αυτά τα σκαλοπάτια πόσο κάθε φορά κέρδιζα ύψος και πόσο ψηλά ανέβαινα. Σκαλί-σκαλί συνειδητοποιούσα πόση ήταν η απόσταση που ανέβαινα κάθε φορά. Έφτασα σε κάποιο σημείο σαν τους ακροβάτες να πατάω πάνω σε ένα σχοινί και να είμαι υποχρεωμένη να κρατάω το κοντάρι. Επειδή έχω συναίσθηση πόσο δυνατή θα είναι η πτώση, πόσο απότομη και πόσο οδυνηρή. Για σκέψου όταν βρίσκεται τόσο ψηλά και όταν έχεις συνεδιτοποιήσει το ύψος και ξέρεις πόσο μεγάλος είναι ό δρόμος, από ένα παραπάτημα η πτώση θα είναι τραγική. Γι’ αυτό ακριβώς αγωνίζομαι. Γι’ αυτό νομίζω βρίσκομαι στην πιο δύσκολη στιγμή της καριέρας μου, γιατί σαν τον ακροβάτη κρατάω το κοντάρι για να ισορροπήσω».

Παραδέχεται ότι θέλει να μπει στον νέο κινηματογραφικό κόσμο και ζητά μια ευκαιρία:

«Προσπάθησα, έκανα 2-3 κρούσεις, να βρω παραγωγό να κάνουμε πια ταινίες… Μην νομίζεις ότι θα ξέφευγα ή ότι θα κάναμε ταινίες ακαταλαβίστικες ή κουλτουριάρικες που λένε. Όχι, θα έκανα ταινίες πιο ουσιαστικές. Ξέρεις τι λείπει σήμερα; Το θέμα μας λείπει!

Και τα θέματα είναι τόσο απλά τόσο καθημερινά. Πάρε έναν άντρα και μια γυναίκα, ένα αγόρι κι ένα κορίτσι και κάνε μια ταινία πολύ απλή. Μην ψάξουμε δηλαδή στα μεγάλα, στα πομπώδη, στα βροντερά να βρούμε το θέμα μας γιατί τότε θα έχουμε αποτύχει. Μην ψάξουμε στην ιστορία. Στα απλά, στα καθημερινά, στην τελευταία σελίδα της εφημερίδας, που λέει και ο αδελφός. Τους το έλεγε και ο Φελίνι όταν σπούδασε στη Ρώμη.

Παιδί μου δεν με θέλουν. Οι νεότεροι σκηνοθέτες νομίζουν ότι με το να πάρουμε τη Βουγιουκλάκη θα είναι μια ταινία της Βουγιουκλάκη δεν θα είναι μια ταινία δική τους. Ενώ δεν το καταλαβαίνω. Θα είναι μια ταινία της Βουγιουκλάκη όταν ο σκηνοθέτης δεν είναι πάνω από τη Βουγιουκλάκη. Όταν αυτοί έχουν τα κότσια να κάνουν και το θέμα τους, και τη δουλειά τους πιο σημαντική από εμένα τότε θα είναι μια ταινία του τάδε με την Αλίκη Βουγιουκλακή».

«Ομολογώ ότι σε κάποια στιγμή τρόμαξα. Είδα ότι έχανα έδαφος κι αυτό συνέβη στα χρόνια της Δικτατορίας» αναφέρει σε κάποια σημείο της συνέντευξης ενώ προσθέτει: «Και μην ξεχνάτε ότι τα πάντα τα κέρδισα μόνη μου, δεν θυμάμαι να μου έχει χαρίσει ποτέ κανείς ούτε ένα τασάκι. Αυτό δεν σου δίνει ικανοποίηση. Σου δίνει χαρά, ένα ζεστό βλέμμα, μια πραγματική, φιλική ανθρώπινη κουβέντα. Γενικά μια κουβέντα, είμαι άνθρωπος που συζητάω και προβληματίζομαι». Όσο για το αν την ενοχλούν οι θαυμαστές τονίζει: «Θεωρώ απολύτως φυσικό που έρχονται οι άνθρωποι και μου παίρνουν αυτόγραφο. Θεωρώ απολύτως φυσικά όσα γίνονται. Δεν σνομπάρω τίποτα απ’ όλα αυτά».

Η Αλίκη μιλά για το γεγονός ότι ήταν διάσημη από 17 ετών:

«Δεν νομίζω ότι ο θρύλος αυτός με ικανοποιεί ή με γεμίζει άλλο. Θα ήθελα να απαλλαγώ και να ασχοληθώ με τον άνθρωπο. Με την ολοκλήρωση της δικής μου προσωπικότητας η οποία έχει μείνει σε βρεφική κατάσταση. Δηλαδή στην ηλικία των 17 χρονών, όπως ξεκίνησα. Βλέπεις αυτό είναι το δράμα μου εμένα, ήμουν διάσημη από 17 χρονών. Ποτέ δεν μπόρεσα να πάρω ένα αγόρι από το χέρι και να περπατήσουμε στο δρόμο. Ήσυχη, χωρίς να μου ζητήσουν ένα αυτόγραφο ή ένα χαμόγελο. Ο θρύλος αυτός δεν μου χρειάζεται».  

Όταν την ρωτούν αν μπορεί να υπάρξει ηθοποιός χωρίς τον θρύλο απαντά: «Ναι, σε άλλα πλαίσια».

Εκείνη την εποχή παίζει στο θέατρο της βασίλισσα Αμαλία. Ένας ρόλος που όπως η ίδια τονίζει δεν της ταιριάζει και προσπαθεί να τον φέρει στα μέτρα της.

«Μπορώ να πω ότι ψυχολογικά δεν μου ταιριάζει ο ρόλος, παίζω μια μισητή γυναίκα μου ενώ εγώ από φύση μου εκπέμπω συμπάθεια κι έτσι καταβάλω μια προσπάθεια για να ερμηνεύσω την Αμαλία. Αν θέλεις σαν άνθρωπος κάθισα και διάβασα και τους βιογράφους της και στέκομαι στη γυναικεία πλευρά, της βρίσκω δικαιολογίες κι έτσι αρπάζομαι από τις αδύναμες πλευρές της για να της βρω κάποια στοιχεία συμπαθητικά ώστε να φέρω τον ρόλο πιο πολύ αν θέλεις στο δικό μου ταπεραμέντο. Αυτή η τόσο ταλαιπωρημένη γυναίκα, δεν μπόρεσε να αποκτήσει παιδί, είχε έναν ηλίθιο σύζυγο. Σε αυτή την πλευρά της εντάξει, μπορώ, εκεί τα καταφέρνω. Την αποκαλούσαν λέει και ύαινα, εκεί δεν μπορώ, όσο κι αν προσπαθήσω να κάνω την ύαινα».

Σε μια συγκλονιστική ενδοσκόπηση αναφέρει: «Έλεγα πως αν το καλοεξετάσεις ουσιαστικά εγώ είμαι ένα τραγικό πρόσωπο, και το λέω με το χιούμορ που με διακρίνει. Αναλογίζομαι ποια μπορεί να είναι η πορεία μια και η κατάληξη μου. Άσχετα από αισιοδοξίες, από ελπίδες και από προσμονές θα πρέπει να συνειδητοποιήσω ότι στη ζωή θα μείνω μόνη. Γιατί έτσι είναι το γραφτώ μου στο κάτω κάτω, ή αν θέλεις γιατί έτσι έφτιαξα τη μοίρα μου, απομονώθηκα. Δεν περιμένω καμία έκπληξη να μου επιφυλάξει πια η ζωή μου. Δεν περιμένω από κανέναν τίποτα, όπως δεν περίμενα ποτέ».

Συνειδητοποιεί ότι η μάσκα έχει πέσει απολύτως και επαναφέρει τη σταρ: «Τώρα γιατί σας τα λέω όλα αυτά, τώρα έβαλες μπρος τη μηχανή και ξέχασα πριν τη είχα σκεφτεί. Σταμάτα δύο λεπτά.  

Παρομοιάζει την επιτυχία της με άγκυρες που την κρατούν σε ένα συγκεκριμένο σημείο.

«Δεν έχω κανένα πάθος. Δεν παίζω χαρτιά, δεν πίνω, δεν ξενυχτάω, δεν χορεύω, δεν περνάω την ώρα μου με άσκοπες παρέες. Η επιτυχία είναι αμόκ και δεν νομίζω πως το έχω μόνο εγώ. Όλοι οι καλλιτέχνες, κι εσείς το έχετε, κι αν εσείς πείτε όχι θα λέτε ψέματα, ενώ εγώ είμαι ειλικρινής και γι αυτό είμαι και πετυχημένη, γιατί είμαι αληθινή. Κατάλαβες; Πάνω απ’ όλα αληθινή

Δεν έχω αυτές τις ψευτοσεμνοτυφίες και τις ψευτοσοβαρότητες. Είμαι βασικά ένας φιλόσοφος στη ζωή κι έχω συνειδητοποιήσει ότι είμαι ένα καράβι με άγκυρες πολλές. Αγκυροβολημένη, σχεδόν παροπλισμένη στη ζωή. Ένα μεγάλο υπερωκεάνειο που το δέρνουν οι μεγάλες φουρτούνες είναι όμως εκεί σταματημένο.  Λυπάμαι που δεν είμαι μια ψαρόβαρκα να φεύγω ή ένας γλάρος να πετάω. Λυπάμαι γιατί κάθε τόσο και μια επιτυχία είναι και μια άγκυρα.

Μια άγκυρα και στο τέλος θα μείνω αγκυροβολημένη στο λιμάνι της επιτυχίας. Στο λιμάνι της δουλειάς, του καθήκοντος, της ευθύνης. Στο λιμάνι του τίποτα…

Και γι’ αυτό είπα και πριν ότι είμαι τραγικό πρόσωπο, αν σκεφτείς ότι παίρνω υπνωτικά για να κοιμάμαι ή…». Το πλάνο διακόπτεται.

Μπορείτε να δείτε εδώ το συγκεκριμένο επεισόδιο της εκπομπής.