Μέσα σε έξι χρόνια το ποσοστό των Αράβων που πλέον δηλώνουν ότι δεν είναι μουσουλμάνοι έχει σχεδόν διπλασιαστεί
Μια θρησκεία που βασίζεται στον φονταμενταλισμό μοιάζει
σχεδόν σίγουρο ότι κάποια στιγμή είτε θα αποτύχει είτε θα πρέπει να
προσαρμοστεί. Φυσικά, αυτό δεν τη σταματά από το να προκαλέσει στην πορεία της
πολύ πόνο, πολλά βασανιστήρια και αιματοχυσίες.
Το είδαμε με τις σταυροφορίες και τις μάγισσες του
Χριστιανισμού, το βλέπουμε σήμερα και με τους τζιχαντιστές και τη σαρία των
Μουσουλμάνων.
Ωστόσο, φαίνεται ότι αναπόφευκτα κάτι αρχίζει να αλλάζει.
Έξι χρόνια μετά
Σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε το ερευνητικό δίκτυο Αραβικό
Βαρόμετρο του Πανεπιστημίου του Πρίνστον για λογαριασμό του BBC ολοένα και λιγότεροι
Άραβες δηλώνουν μουσουλμάνοι, ιδίως στις ηλικίες κάτω των 30 ετών, σε σχέση με
έξι μόλις χρόνια πριν.
Οι πόλεμοι, οι εμφύλιες συγκρούσεις, η ομοφοβία και ο
μισογυνισμός μεγάλης μερίδας των Ισλαμιστών και οι φρικαλεότητες των
τζιχαντιστών φαίνεται να έχουν παίξει καταλυτικό ρόλο στην απομάκρυνση ιδίως
των νέων από την θρησκεία των προγόνων τους.
Οι ερευνητές επέλεξαν δείγμα 25.000 ανθρώπων από δέκα
αραβικές χώρες και τα παλαιστινιακά εδάφη. Στην ερώτηση αν είναι θρησκευόμενοι
ή όχι το 13% του γενικού συνόλου απάντησε «όχι», ενώ το ποσοστό αυτό ανέβηκε
στο 18% για τις ηλικίες κάτω των 30 ετών.
Αντίστοιχα, στην ίδια έρευνα που είχε γίνει το 2012-2013 το
ποσοστό έφτανε μόλις το 8%.
Ακόμα, πάρα πολλοί δήλωσαν ότι έχουν χάσει την εμπιστοσύνη
τους σε θρησκευτικούς αρχηγούς και πολιτικά κόμματα.
Οι ερευνητές θεωρούν ότι βασικό ρόλο στην απομάκρυνση του
κόσμου από το Ισλάμ έπαιξαν οι ακραίες ιδεολογίες που έχουν επικρατήσει στις αραβικές
χώρες, ακόμα και σε επίπεδο εξουσίας με τη σαρία (ο ακραίος ισλαμικός νόμος) να
είναι το «σύνταγμα» πολλών από αυτών. Η άνοδος των τζιχαντιστών από την άλλη
και όλα όσα διέπραξαν την τελευταία δεκαετία έδωσε το «τελικό χτύπημα».
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον πάντως παρουσιάζει το γεγονός ότι το ποσοστό
«αθέων» είναι μεγαλύτερο στις χώρες που έζησαν την «Αραβική Άνοιξη» και κυρίως
σε Αίγυπτο, Λιβύη και Τυνησία.
Συγκεκριμένα, στην Τυνησία το ποσοστό που δεν δηλώνουν πλέον
μουσουλμάνοι ξεπερνά το 30% και φτάνει το 50% για τις ηλικίες 18-29 ετών. Στη
Λιβύη το ποσοστό φτάνει το 25%. Ακολουθούν Αλγερία, Λίβανος, Αίγυπτος και
Μαρόκο με το ποσοστό άθρησκων να φτάνει κοντά στο 15%.
Στον αντίποδα, η σπαρασσόμενη από τον εμφύλιο και την
ανθρωπιστική κρίση Υεμένη είναι η μοναδική χώρα, όπου το ποσοστό των μουσουλμάνων
έχει αυξηθεί και σχεδον διπλασιαστεί σε σχέση με το 2012 (Το 2012 άθεοι δήλωναν
το 13% και σήμερα το 7%). Στη συνέχεια, το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό
καταγράφεται στο Ιράκ όπου το ποσοστό των αθέων φτάνει το 8%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η έρευνα δεν συμπεριέλαβε τη Συρία
για λόγους ασφαλείας, αλλά ούτε τις περισσότερες χώρες του Περσικού Κόλπου
επειδή οι αρχές εκεί αρνήθηκαν πλήρη και ανενόχλητη πρόσβαση στους ερευνητές.
Ναι μεν, αλλά…
Αν και πολλοί από τους ερωτηθέντες αντιμετωπίζουν πλέον με
σκεπτικισμό τις απαγορεύσεις και την αυστηρότητα του Ισλάμ, δεν συμβαίνει το
ίδιο με τις διακρίσεις εις βάρος γυναικών και ομοφυλοφίλων καθώς και των «εγκλημάτων
τιμής».
Η πλειονότητα των ανθρώπων στις αραβικές χώρες φαίνεται να θεωρούν
ότι οι γυναίκες μπορούν να λάβουν υψηλά αξιώματα, όπως του προέδρου ή του
πρωθυπουργού, όμως μέσα στο σπίτι είναι απαράβατος όρος ότι ο άντρας πρέπει να
έχει τον πρώτο λόγο.
Ακόμα, τα «εγκλήματα τιμής» θεωρούνται ως απόλυτα λογικά από
πολλούς κατοίκους των αραβικών χωρών με την Αλγερία να καταγράφει το ποσοστό
του 27%!
Τέλος, η αποδοχή των ομοφυλοφίλων είναι «δύσκολη υπόθεση» στις
περισσότερες χώρες. Η πιο… προοδευτική χώρα σε αυτό το θέμα εμφανίζεται η
Αλγερία, όπου το 26% των ανθρώπων θα αποδεχόταν όσους έχουν διαφορετικές
σεξουαλικές προτιμήσεις. Στον αντίποδα, μόλις το 6% των Λιβανέζων απάντησαν το
ίδιο, όπου παραδόξως από την άλλη η πλειονότητα καταδίκασε τα «εγκλήματα τιμής»
με μόλις το 5% να τα αποδέχεται.
«Πολλοί άνθρωποι στη Μέση Ανατολή πιστεύουν ότι η
σεξουαλικότητα κάποιου μπορεί να αλλάξει και εύχονται όσοι είναι ομοφυλόφιλοι
να γίνουν… φυσιολογικοί», λέει η Νίλα Γκοσάλ, επικεφαλής ερευνών του
Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την LGBT+ κοινότητα.
Τι θα φέρει το μέλλον
Το σίγουρο είναι ότι υπάρχει μια τάση στον αραβικό κόσμο για
αλλαγή. Σίγουρο είναι ακόμα ότι είμαστε μόλις στην αρχή, αλλά και από τον
Μεσαίωνα δεν φτάσαμε στην Αναγέννηση μέσα σε μια μέρα.
Οι αγκυλώσεις, οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα είναι τα
πιο δύσκολα να ξεριζωθούν από μια κοινωνία. Όταν όμως όλο και πιο πολλοί
άνθρωποι αρχίζουν να χρησιμοποιούν την κριτική τους σκέψη και να απορρίπτουν
κάθε τι που καταπατά την ανθρώπινη αξιοπρέπεια μόνο αισιοδοξία μπορεί να μας
δημιουργήσει.
Ακόμα κι αν είμαστε στην αρχή.