Η χώρα συνέχισε να ακολουθεί το οικονομικό μοντέλο του δικτάτορα, η κοινωνική ανισότητα γιγαντώθηκε μέχρι που ο κόσμος αποφάσισε ότι δεν πάει άλλο
Εδώ και περίπου δύο εβδομάδες η Χιλή φλέγεται. Μαζικές
διαδηλώσεις, συγκρούσεις με την αστυνομία και απεργίες. Το ποτάμι της οργής
ξεχείλισε σε μια χώρα που η κοινωνική ανισότητα αποτελεί πλέον κανόνα. Το 25%
του ΑΕΠ βρίσκεται στα χέρια μιας μικρής ομάδας δισεκατομμυριούχων ενώ η
συντριπτική πλειοψηφία ζει υπό συνθήκες φτώχιας και αδυνατεί να τα βγάλει πέρα.
Για πολλά χρόνια ο κόσμος συσσώρευε οργή καθώς βίωνε την αδικία στην καθημερινότητα του. Όταν λοιπόν η κυβέρνηση του Σεμπαστιάν Πινιέρα ανακοίνωσε ότι θα αυξήσει (πάλι) το εισιτήριο του Μετρό στο Σαντιάγο η... βαλβίδα ασφαλείας έσπασε. Μέσα σε αυτά τα 30 πέσος (το εισιτήριο αυξήθηκε από 800 (0.98 ευρώ), σε 830 (1.02 ευρώ) ο κόσμος είδε όλη την κυβερνητική αναλγησία ετών. Είδε για πολλοστή φορά το φάντασμα του Αουγκούστο Πινοτσέτ να πλανάτε πάνω από την χώρα.
Ο δικτάτορας αποχώρησε οριστικά από την πολιτική σκηνή το
1998 και πέθανε τελικά το 2006 αλλά το οικονομικό του μοντέλο και η δομή της
διακυβέρνησης ζει και βασιλεύει στη Χιλή. Η χώρα ευημερεί σε αριθμούς αλλά
έχει φτωχούς πολίτες για τους οποίος δεν ενδιαφέρεται. Η πολιτική ελίτ είναι
"αδελφοποιημένη" με τους ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες και οι
αποφάσεις παίρνονται με γνώμονα το καλό τους.
Ιδιωτικοποιήσεις και
καρτέλ
Τα πάντα στη Χιλή έχουν ιδιωτικοποιηθεί. Χαρακτηριστικό
είναι πως παραμένει η μοναδική χώρα παγκοσμίως που ακόμα και το νερό βρίσκεται
στα χέρια ιδιωτών.
Με τη σιωπηρή υποστήριξη των εκάστοτε κυβερνήσεων οι
επιχειρήσεις λειτουργούν ως καρτέλ και αποφασίζουν για τις αυξήσεις σε τιμές
βασικών προϊόντων.
Την ώρα που οι μισθοί των πολιτικών είναι τεράστιοι (33
φορές μεγαλύτεροι από τον μέσο όρο) ενώ αστυνομία και στρατός απολαμβάνουν
μεγάλα προνόμια ο μέσος πολίτης αδυνατεί να αντεπεξέλθει. Το σύστημα υγείας
είναι τραγικό, κάτι που δεν ενδιαφέρει την ελίτ που έχει τα χρήματα να πάει στα
ιδιωτικά νοσοκομεία. Η εκπαίδευση είναι η πιο ακριβή στη Νότια Αμερική και από
τις ακριβότερες στον πλανήτη και οι συντάξεις πενιχρές. Ο κόσμος αναγκάζεται να
στραφεί στην ιδιωτική ασφάλιση αλλά το 50% των εργαζομένων δηλώνει ότι αδυνατεί
να καλύψει το ποσό που θα του εξασφαλίσει μια αξιοπρεπή σύνταξη.
Στα εργασιακά η κατάσταση είναι τραγική από όποια πλευρά και
αν τη δεις. Ο μέσος όρος εργασίας είναι 45 ώρες την εβδομάδα και τα δικαιώματα
ανύπαρκτα. Οι μισθοί είναι πολύ χαμηλοί και οι εργοδότες ουσιαστικά έχουν το
ελεύθερο να κάνουν ό,τι επιθυμούν. Το 30% δουλεύει με βραχυπρόθεσμες συμβάσεις
έως δέκα μηνών και οι εταιρίες προχωρούν σε απολύσεις με ελάχιστες αποζημιώσεις
χωρίς καμία επίπτωση.
Επιπλέον συχνά-πυκνά αποκαλύπτονται τεράστια σκάνδαλα με
πρωταγωνιστές πολιτικούς, στρατιωτικούς ή αστυνομικούς. Συγκεκριμένα πρόσφατα
ήρθε στο φως μια τεράστια υπόθεση διαφθοράς στα κορυφαία κλιμάκια της
αστυνομίας με 46εκατ. δολάρια να έχουν κάνει φτερά.
Για δεκαετίας ο κόσμος ζητάει από τους πολιτικούς να τον
ακούσουν αλλά αυτοί αδιαφορούν. Με το "μοντέλο Πινοτσέτ" οι αριθμοί
στην χώρα πάνε καλά και οι ισχυροί είναι ικανοποιημένοι, οπότε η πολιτικοί
ηγεσία δεν θεωρεί ότι υπάρχει ανάγκη για αλλαγή. Το δημοκρατικό έλλειμμα και η
κοινωνική ανισότητα γιγαντώνεται χρόνο με τον χρόνο και ο κόσμος νιώθει ότι τον
αγνοούν, τον εκμεταλλεύονται και τον χλευάζουν. Νιώθει ότι τον έχουν κλειδώσει
έξω από ένα πολυτελές γραφείο όπου μια ελίτ παίρνει αποφάσεις για αυτόν χωρίς ποτέ
να ακούσει τη φωνή του ή να κατανοεί τα προβλήματα του. Όλα αυτό το αίσθημα
αδικίας έφερε την μαζική κοινωνική έκρηξη.
Σε μια γνωστή παγκοσμίως τακτική η κυβέρνηση Πινιέρα μίλησε
αρχικά για "παιχνίδι μια ομάδας ταραχοποιών" και όταν το αφήγημα
κατέρρευσε έστειλε στους δρόμους τον στρατό. Όμως ακόμα και η άγρια καταστολή
με πάνω από 40 νεκρούς και περίπου 1000 τραυματίες δεν έφερε τα αποτελέσματα
που ήθελαν οι κυβερνώντες. Ο κόσμος συνέχισε να κατεβαίνει στους δρόμους
μαζικά.
Ο Πινιέρα (φωτό) θορυβήθηκε και
μίλησε για "συσσωρευμένες κοινωνικές αδικίες ετών". "Πήραμε το μήνυμα. Όλοι έχουμε αλλάξει
και με τη βοήθεια του Θεού θα πάρουμε έναν δρόμο προς μία καλύτερη Χιλή για
όλους" ανέφερε ο Χιλιανός πρόεδρος και προχώρησε σε σαρωτικό ανασχηματισμό.
Αντικατέστησε και τον ξάδελφο και στενό συνεργάτη του Αντρές Τσάντγουικ,
υποστηρικτή του καθεστώτος Πινοτσέτ που είχε χαρακτηρίσεις τους διαδηλωτές
"εγκληματίες".
Παρ' όλα αυτά ο κόσμος δεν πείθεται και συνεχίζει να
διαδηλώνει μαζικά. Ζητά την αλλαγή ολόκληρου του συστήματος. Απαιτεί από τον
πολιτικό κόσμο να αποκηρύξει την κληρονομιά του Πινοτσέτ και να σπάσει τα δεσμά
του με την οικονομική ελίτ. Κοινό αίτημα αποτελεί η αλλαγή του συντάγματος που
παραμένει άθικτο από την περίοδο της δικτατορίας.
Μετά από δεκαετίες πολιτικά υποστηριζόμενης κοινωνικής ανισότητας ο κόσμος στη Χιλή γνωρίζει πως μερικές αλλαγές σε πρόσωπα οι μικρές αυξήσεις στον βασικό μισθό δεν αρκούν. Απαιτούνται τομές και γενναίες μεταρρυθμίσεις ώστε το φάντασμα του Πινοτσέτ να εξαφανιστεί πάνω από την χώρα και οι πληγές της κοινωνική αδικίας να αρχίσουν να επουλώνονται.