O αγώνας μποξ που προκάλεσε πογκρόμ κατά των μαύρων στις ΗΠΑ


Όταν ο μαύρος Τζακ Τζόνσον νίκησε τον λευκό Τζέιμς Τζέφρις όσοι θεωρούσαν ότι το χρώμα του δέρματος αποτελεί κριτήριο ανωτερότητας ζήτησαν εκδίκηση


Η γιορτή της Ημέρας της Ανεξαρτησίας το 1910 ήταν πολύ διαφορετική στις ΗΠΑ. Ένας αγώνας μποξ οδήγησε σε φυλετική σύρραξη με δεκάδες νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες. Ο λόγος; Ένας μαύρος μποξέρ... τόλμησε να νικήσει με νοκ άουτ έναν λευκό. Ο αγώνας είχε αναχθεί σε μια μάχη ανάμεσα στις δύο φυλές και οι λευκοί ταπεινωμένοι έψαξαν εκδίκηση.

Οι μονομάχοι

Στις 26 Δεκεμβρίου 1908 ο Τζακ Τζόνσον, γιός δύο πρώην σκλάβων, νίκησε στο Σίδνεϊ, τον Καναδό Τόμι Μπερνς και έγινε ο πρώτος μαύρος πρωταθλητής βαρέων βαρών. Η νίκη του Τζόνσον εξόργισε μεγάλο κομμάτι της λευκής κοινότητας των ΗΠΑ καθώς αποτελούσε χτύπημα για την ιδεολογία περί λευκής ανωτερότητας. Το γεγονός ότι ο Τζόνσον είχε παντρευτεί μια λευκή και ζούσε πολυτελώς τον είχε κάνει «τον πιο μισητό άνθρωπο στην Αμερική», όπως έγραφε ο Τύπος της εποχής.

Ο συγγραφέας Τζακ Λόντον με άρθρο του κάλεσε τον βετεράνο πρωταθλητή, Τζιμ Τζέφρις να φορέσει και πάλι τα γάντια του και να αναμετρηθεί με τον Τζόνσον. «Ο Τζέφρις πρέπει να αφήσει την φάρμα του και να εξαφανίσει αυτό το χαμόγελο από το πρόσωπο του Τζόνσον» έγραφε ο Λόντον.

Ο Τζέφρις είχε αποσυρθεί και η φυσική του κατάσταση ήταν κακή. Πείστηκε όμως όταν ο οργανωτής αγώνων, Τεξ Ρίκαρντ ανακοίνωσε ότι θα του έδινε 120.000 δολάρια αν κέρδιζε τον Τζόνσον. Ο Τύπος τον αποκαλούσε «Μεγάλη Λευκή Ελπίδα» και ο αγώνας μετατράπηκε σε μια φυλετική μονομαχία.

Ο αγώνας

Ο Τζόνσον αντιμετώπισε τον Τζέφρις στις 4 Ιουλίου 1910. Αποκλειστικά για τον συγκεκριμένο αγώνα φτιάχτηκε ρινγκ και εξέδρες στην έρημο, λίγο έξω από την πόλη Ρίνο στη Νεβάδα. Περίπου 20.000 θεατές έδωσαν το παρών. Ζητωκραύγαζαν για τον Τζέφρις και γιουχάιζαν τον Τζόνσον. «Συχνά άκουγες κάποια ρατσιστική προσβολή», αναφέρει δημοσιογράφος που παρακολούθησε τον αγώνα. «Ήξερα πολύ καλά ότι οι περισσότεροι στο κοινό ήταν εχθρικοί απέναντι μου. Αυτό όμως δεν με ενοχλούσε ούτε με ανησυχούσε. Ήμουν ήρεμος και χαλαρός», θα γράψει ο Τζόνσον στην αυτοβιογραφία του. Την ίδια ώρα με τον αγώνα στο Χάτσινσον του Κάνσας 1.200 μαύροι είχαν συγκεντρωθεί έξω από μια εκκλησία και προσεύχονταν για τον μαύρο μποξέρ. 

Ο αγώνας ξεκίνησε στις 14:30 και ο Τζέφρις αρνήθηκε να σφίξει το χέρι του αντιπάλου. Από την αρχή έγινε φανερό πως ο βετεράνος μποξέρ δεν είχε πλέον την ταχύτητα να ακολουθήσει τον Τζόνσον και αδυνατούσε να σπάσει την άμυνα του.

Στον πέμπτο γύρο ο Τζέφρις είχε σπασμένη μύτη και το ένα του μάτι ήταν πρησμένο. Προσπαθούσε να μείνει στον αγώνα αλλά στον 15ο γύρο κατέρρευσε. Οι βοηθοί προσπάθησαν να τον σηκώσουν αλλά όλα είχαν τελειώσει. Ο Τζόνσον είχε επικρατήσει στον επονομαζόμενο «αγώνα του αιώνα».

Φυλετική σύρραξη

Μόλις η είδηση της νίκης του Τζόνσον κυκλοφόρησε ένα κύμα ενθουσιασμού σάρωσε τη μαύρη κοινότητα και ένα ντροπής και οργής τη λευκή. Δεκάδες επεισόδια σημειώθηκαν σε όλη την χώρα. Λευκοί χτυπούσαν και λίντσαραν μαύρους που είχαν τολμήσει να πανηγυρίσουν. Στο Κολόμπους του Οχάιο περίπου 400 μαύροι βγήκαν στο δρόμο για να γιορτάσουν και δέχθηκαν επίθεση με αποτέλεσμα να υπάρξουν τραυματισμοί. Στο Χιούστον του Τέξας ένα λευκός έκοψε τον λαιμό ενός μαύρου μέσα σε ένα λεωφορείο γιατί πανηγύριζε για τη νίκη του Τζόνσον. Στο Σίβενπορτ της Λουιζιάνα τρεις μαύροι δολοφονήθηκαν και δεκάδες τραυματίστηκαν, ενώ επιθέσεις σημειώθηκαν σε πολλά σημεία της πολιτείας.

Στο Λιτλ Ροκ του Άρκανσο δολοφονήθηκαν δύο μαύροι και στον Μάουντ του Ιλινόι ένας.

Στη Νέα Υόρκη ομάδες λευκών πήγαν σε γειτονίες που έμεναν μαύροι και κατέστρεψαν καταστήματα. Σκότωσαν τουλάχιστον έναν άτομο και τραυμάτισαν τουλάχιστον εκατό. Μετά τον αρχικό αιφνιδιασμό οι μαύροι αντέδρασαν και ακολούθησε σύρραξη στην οποία τραυματίστηκαν και λευκοί.

Στο Νόρφολκ της Βιρτζίνια ομάδα 300 λευκών κυκλοφορούσε στους δρόμους της πόλης και χτυπούσε μαύρους. Στην Όμαχα της Νεμπράσκα δολοφονήθηκαν δύο μαύροι ενώ στον Πίτσμπεργκ της Πενσιλβάνια η αστυνομία επιτέθηκε σε ομάδα μαύρων που πανηγύριζε. Στο Ράουνταϊ της Βιρτζίνια δολοφονήθηκε ένας μαύρος και στην Ουβάλντα της Τζόρτζια τρεις. Στην Ουάσινγκτον σε συγκρούσεις μαύρων και λευκών δολοφονήθηκαν δύο λευκοί.

Στο Γουίλινγκ της Δυτικής Βιρτζίνια μια ομάδα λευκών έβγαλε έναν μαύρο από το αυτοκίνητο του, τον χτύπησαν και τον κρέμασαν. Τελικά δεκάδες τραυματίστηκαν σε συγκρούσεις στο Γουίλμινγκτον του Ντέλαγουερ.

Κανείς δεν μπορεί να πει με ακρίβεια πόσοι συνολικά ήταν οι νεκροί. Κάποιοι μιλούν για 19 και κάποια άλλοι για 26. Το δεδομένο είναι ότι η νίκη του Τζόνσον προκάλεσε εμφυλιακό κλίμα σε ολόκληρες της ΗΠΑ. Όσοι λευκοί πίστευαν ότι το χρώμα του δέρματος αποτελεί κριτήριο ανωτερότητας ένιωσαν ντροπή και επιχείρησαν να την ξεπλύνουν με αίμα. Πάνω από έναν αιώνα μετά  ακόμα υπάρχουν άνθρωποι με αυτές τις άρρωστες ιδέες και ο φυλετικός διαχωρισμός αποτελεί μια ζοφερή πραγματικότητα για την ισχυρότερη χώρα του πλανήτη.