Πέντε νεαρά άτομα από τη Μόσχα καταθέτουν την άποψη τους για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Τι λένε για τον Πούτιν, για το κλίμα στη χώρα και τις κυρώσεις
Σε λίγες μέρες συμπληρώνεται ένας μήνας από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Μια επίθεση που ξεκίνησε με στοχευμένα χτυπήματα σε στρατιωτικούς στόχους και σύμφωνα με το ρωσικό πλάνο θα διαρκούσε λίγες μέρες. Τελικά η Ουκρανία δεν παραδόθηκε, ο πόλεμος συνεχίζεται και ο ουκρανικός λαός ζει έναν εφιάλτη. Οι δημοσκοπήσεις στη Ρωσία δείχνουν ότι η πλειονότητα υποστηρίζει την εισβολή αλλά σε ένα καθεστώς, το οποίο απαγορεύει ακόμα και τη λέξη «πόλεμος» για τα όσα συμβαίνουν, είναι αμφίβολη η αξιοπιστία τους.
Το δίκτυο Al Jazeera μίλησε με πέντε νεαρούς Ρώσους και ζήτησε την άποψη τους για την εισβολή αλλά και τις κυρώσεις. Το γεγονός ότι δεν πρόκειται για ένα δυτικό μέσο ενημέρωσης δίνει μια ιδιαίτερη βαρύτητα στο θέμα.
Άννα, 22 ετών, Μόσχα
«Είμαι καλά αλλά όλη η κατάσταση είναι δύσκολη. Κυριολεκτικά όλοι οι φίλοι μου και εγώ έχουμε σοκαριστεί. Κανείς μας δεν ήθελε αυτό τον πόλεμο και είμαστε αντίθετοι στις ενέργειες του Βλάντιμιρ Πούτιν. Δεν έχουμε όμως δικαίωμα να εκφράσουμε τη θέση μας. Στις διαδηλώσεις ο κόσμος συλλαμβάνεται για πολλές μέρες και επιβάλλονται πρόστιμα. Τώρα μια ρητορική κατά του πολέμου μπορεί να σε οδηγήσει μέχρι και 15 χρόνια στη φυλακή. Κάποιοι από τους φίλους μου φεύγουν από την χώρα και τους καταλαβαίνω.
Οι ρωσικές αρχές θέλουν να χαρακτηρίσουν το Meta (Facebook, Instagram, WhatsApp) εξτρεμιστικό. Όλες αυτές οι πλατφόρμες θα σταματήσουν να δουλεύουν στη Ρωσία αλλά ελπίζω ότι με ένα ιδιωτικό δίκτυο (VPN) θα μπορούμε να συνεχίσουμε να τις χρησιμοποιούμε.
Διέγραψα κάποια από τα μηνύματα του γιατί η αστυνομία βρίσκεται στα μέσα μαζικής μεταφοράς και τσεκάρει τα social media. Πρόσφατα μπήκαν στο διαμέρισμα μιας καλής μου φίλης και έκαναν έρευνα. Την έθεσαν σε κατ' οίκο περιορισμό για δύο μήνες. Τρόμαξα πάρα πολύ. Έβαζε σε όλη την πόλη αφίσες με το σύνθημα "Όχι στον πόλεμο". Η έρευνα συνεχίζεται αλλά τουλάχιστον είναι καλά. Γενική όλη η κατάσταση είναι τραγική. Γίνεται χειρότερη από το γεγονός ότι οι μεγαλύτερες γενιές πιστεύουν στην προπαγάνδα και θεωρούν ότι οι ενέργειες του Πούτιν είναι δικαιολογημένες. Είναι σουρεαλιστικό. Για ένα διάστημα σταμάτησα να μιλάω ακόμα και με τον πατέρα και τον παππού μου.
Με ενθαρρύνει το γεγονός ότι ο κόσμος δείχνει να κατανοεί ότι ο ρωσικός λαός δεν επέλεξε αυτό τον πόλεμο. Ότι ξεκίνησε από έναν πρόεδρο που ζει σε μια δική του διαστρεβλωμένη πραγματικότητα. Αν δεν φυλακιστώ σύντομα για το γεγονός ότι μιλάω κατά του πολέμου θέλω να προσπαθήσω μαζί με άλλους ανθρώπους, με τους οποίους σκεφτόμαστε το ίδιο, να κάνουμε τα πάντα για να δώσουμε στη χώρα μας ελπίδα για ένα ειρηνικό μέλλον».
Γιάννα, 25 ετών,
Μόσχα.
«Όταν σκέφτομαι για τη σύγκρουση νιώθω αγχωμένη, λυπημένη και απογοητευμένη. Κυρίως γιατί δεν καταλαβαίνω πώς κάποιος μπορεί να κάνει αυτό το βήμα, να στέλνει κόσμο να πολεμήσει, να σκοτώσει άλλους. Είναι τρομακτικό.
Από την μια πλευρά επηρέασε τους πάντες, ψυχολογικά, οικονομικά και με πολλούς άλλους τρόπους. Από την άλλη κατανοώ ότι είναι πιθανό να πάθουμε κάτι κακό αν προσπαθήσουμε να το αλλάξουμε. Νιώθουμε ότι δεν έχουμε τον έλεγχο. Οι διαμαρτυρίες απαγορεύονται. Άνθρωποι συλλαμβάνονται μόνο γιατί περπατούν σε μια περιοχή που έχει προγραμματιστεί μια συγκέντρωση.
Τώρα βλέπουμε την κατάσταση να αλλάζει κάθε μέρα και προσπαθούμε να αποσαφηνίσουμε κάποια πράγματα όπως το πώς θα πληρώνουμε για αγαθά από το εξωτερικό αν η τράπεζα δεν δουλεύει. Τι θα κάνουμε με τα ξένα Πανεπιστήμια που πλέον δεν μας δέχονται. Δεν μπορούμε να μπούμε στο Zoom και άλλες εξειδικευμένες εφαρμογές. Οι τιμές σε πολλά καθημερινά προϊόντα έχουν διπλασιαστεί αλλά σε αρκετές περιπτώσεις δεν έχουμε εναλλακτική γιατί δεν υπάρχουν στη Ρωσία εργοστάσια που να τα παράγουν. Όλες οι διεθνείς εκδηλώσεις που θα γίνονταν εδώ έχουν ακυρωθεί. Όλη αυτή η κατάσταση με έχει επηρεάσει.
Βλέπουμε τα προϊόντα να εξαφανίζονται από τα ράφια. Ρύζι,
αλεύρι, ζάχαρη και κονσέρβες. Αυτό μάλλον συμβαίνει λόγω μαζικής υστερίας αλλά
ποτέ δεν είχα δει ξανά άδεια ράφια σε μαγαζιά του κέντρου. Δεν μπορούσα να βρω
φακούς επαφής γιατί είχαν τελειώσει στο κατάστημα που πηγαίνω. Φαίνεται ότι
θα κλείσει. Είδα υπαλλήλους να μαζεύουν τα πράγματα.
Πλέον δεν υπάρχουν μεγάλες ουρές στα ATM. Τις βλέπαμε μέχρι πριν λίγες μέρες. Τώρα δεν μπορούμε να βγάλουμε χρήματα από τα ΑΤΜ έως τον Σεπτέμβριο. Σκεφτόμουν να φύγω από τη Ρωσία αλλά υπάρχει το πρόβλημα των χρημάτων. Οι τιμές των εισιτηρίων έχουν δεκαπλασιαστεί και επιπλέον δεν έχω κάποιον να με περιμένει. Όπως βλέπουμε πλέον είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις τα παγκόσμια προβλήματα από τα καθημερινά. Για να πολεμήσουμε το άγχος προσπαθούμε να έρθουμε σε επαφή με φίλους και συγγενείς και να χαρούμε τον ανοιξιάτικο καιρό».
Τατιάνα, 28 ετών,
κάτοικος Μόσχας πλέον στη Γερμανία
«Σωματικά είμαι ΟΚ. Ψυχολογικά είμαι λίγο διαλυμένη αλλά το παλεύω. Μετακόμισα στη Γερμανία τον περασμένο χρόνο για να πάρω τον μάστερ μου. Όμως ολόκληρη η οικογένεια μου είναι στη Ρωσία. Σχεδίαζα να πάω να τους δω αλλά πλέον δεν είναι δυνατόν. Πιθανότατα μπορώ να πάω στη Ρωσία αλλά δεν υπάρχει ούτε μια πιθανότητα να επιστρέψω και δεν το ρισκάρω. Έχω άδεια παραμονής τώρα αλλά λήγει τον Μάιο. Καθώς τα πάντα κλιμακώνονται τόσο γρήγορα, έχω άγχος για το αν θα έχω πρόβλημα με την ανανέωση της άδειας μου λόγω του ότι είμαι Ρωσίδα.
Οι ρωσικές κάρτες έχουν μπλοκαριστεί και η Ρωσία βγήκε από το σύστημα SWIFT. Ευτυχώς η οικογένεια μου μού έστειλε κάποια χρήματα και πρόλαβα να τα βγάλω πριν χάσω την πρόσβαση.
Ήδη στη Ρωσία βλέπουν διαφορές στις τιμές. Η αδελφή μου δυσκολεύεται να πάρει πράγματα για τον ανιψιό μου γιατί τα πάντα έχουν αυξηθεί. Ένας από τους γαμπρούς μου και ο πατέρας μου είναι πιθανό να χάσουν τις δουλειές τους καθώς οι εταιρίες τους συνεργάζονται πολύ με ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Πλέον όλες αυτές οι γραμμές επικοινωνίας έχουν κλείσει.
Έχουμε μακρινούς συγγενείς που ζουν στη νότια Ουκρανία. Η πόλη τους έχει επηρεαστεί άμεσα και ανησυχούμε γι' αυτούς. Τώρα είναι σχετικά ασφαλείς αλλά είναι μια μόνιμη πηγή ανησυχίας για την οικογένεια μου.
Όλοι έχουμε επηρεαστεί ψυχολογικά. Είμαι τρομαγμένη και αγχωμένη. Είχα ήδη κάποια θέματα και όλα αυτά που συμβαίνουν με έχουν επηρεάσει πολύ.
Είμαι κατά του πολέμου και οι περισσότεροι από τους φίλους και τους γνωστούς μου νιώθουν το ίδιο. Είναι περίπου στην ίδια ηλικία με εμένα και έχουν το ίδιο επίπεδο μόρφωσης. Όμως όταν μιλάμε για την οικογένειά μου δυστυχώς συγκρούομαι με τους γονείς μου. Είναι πολύ δύσκολο καθώς έχουμε εντελώς διαφορετικές απόψεις.
Δεν μπορώ να πω με σιγουριά γιατί πιστεύουν αυτό που
πιστεύουν. Ίσως είναι το σοβιετικό τους παρελθόν ή η κυβερνητική προπαγάνδα που
κυριαρχεί εδώ και τόσα χρόνια. Ίσως έχουν τόσο πολύ φόβο και άγχος που δεν
μπορούν να σκεφτούν ότι ο κόσμος είναι διαφορετικός απ' ό,τι πιστεύουν. Ό,τι και
να ισχύει για εμένα είναι πολύ δύσκολο. Το να βρίσκομαι μακριά τους βοηθά καθώς
έχουμε ως προτεραιότητα να μην επηρεαστεί η σχέση μας και πάνω απ' όλα να
νοιαζόμαστε ο ένας για τον άλλο. Κάποιες φορές δεν αντέχω και προσπαθώ να τους
πείσω. Δεν τα καταφέρνω. Απλά να αναφέρω ότι δεν υποστηρίζουν
πλήρως τον πόλεμο και θέλουν να σταματήσει. Όμως στα κεφάλια τους με κάποιο
τρόπο τον δικαιολογούν».
Κίρα, 20 ετών, Μόσχα
«Είναι αλήθεια ότι όλα τα αγαπημένα μου καταστήματα έχουν κλείσει και έχω στεναχωρηθεί λίγο γι' αυτό. Όμως έχω τις αγαπημένες μου ρωσικές μπουτίκ και η ανοιξιάτικη κολεξιόν θα είναι εξαιρετική. Μόλις είχα αγοράσει ένα iPhone, λίγες πριν τις αυξήσεις. Ήταν σχετικά φθηνό αλλά τώρα θέλω να αγοράσω AirPods και είναι πολύ ακριβά. Έκαναν 7.000 ρούβλια και τώρα κοστίζουν πάνω από 14.000.
Ο φίλος μου εργαζόταν σε έναν διεθνή εκδοτικό οίκο περιοδικών αλλά σταμάτησαν να δουλεύουν στη Ρωσία. Όσο για εμένα εργάζομαι στην αθλητική βιομηχανία. Είμαι σίγουρη ότι το παγκόσμιο πρωτάθλημα βόλεϊ που θα φιλοξενούσε η Ρωσία, δεν θα γίνει εδώ. Είναι σαν να σου κόβουν τα πόδια. Είναι σοκαριστικό. Πώς ζεις χωρίς τα πράγματα για τα οποία ζούσες ως τώρα;
Η κυβέρνηση μου έστειλε ένα email ενημερώνοντάς με ότι μέχρι τις 14 Μαρτίου έπρεπε να κατεβάσω όλα τα αρχεία μου από το Instagram. Μετά σταμάτησε να δουλεύει. Το TikTok δεν είναι διαθέσιμο. Έχουμε το VK (το ρωσικό Facebook) αλλά δεν είναι το ίδιο. Δεν μπορώ να δω καν το Telegram. Τις τελευταίες μέρες όλοι στο Instagram μιλούσαν γι' αυτό. Έστελναν λινκ και έλεγαν να κρατήσουμε εκεί επαφή.
Οι περισσότεροι από τους φίλους μου λένε ότι η κυβέρνηση μας είναι άθλια. Εγώ δεν στηρίζω αυτή τη άποψη αλλά πιστεύω ότι έχουμε ανάγκη από κάποιες αλλαγές. Έγιναν συγκεντρώσεις κατά του πολέμου αλλά οι μεγαλύτερες γενιές είναι με τον πρόεδρο μας. Ένας από τους φίλους μου είναι κατά της κυβέρνησης, ενώ η γιαγιά του την υποστηρίζει και ξέρω ότι προκλήθηκε καβγάς μεταξύ τους.
Τα συναισθήματα μου για την απόφαση του προέδρου μας είναι ανάμεικτά. Θέλω ειρήνη αλλά η γιαγιά μου πιστεύει ότι ο στρατός πρέπει να προστατέψει τους Ρώσους στην ανατολική Ουκρανία. Η γειτόνισσα μου είναι από τη δυτική Ουκρανία. Υποστηρίζει τον πρόεδρο μας παρότι ολόκληρη η οικογένεια της είναι ακόμα εκεί. Όταν το ακούω από Ουκρανούς αρχίζω να αμφισβητώ ότι η στρατηγική του προέδρου μας είναι λανθασμένη. Ίσως ο Πούτιν και οι άνθρωποι του γνωρίζουν περισσότερα και είναι πράγματι δικαιολογημένοι. Το ελπίζω και ελπίζω ότι θα σταματήσουν σύντομα.
Η κατάσταση στην οικονομία μας δεν είναι καλή σήμερα. Ο πρόεδρος μας πρέπει να ενδιαφερθεί για εμάς, για τους ανθρώπους του. Τι θα γίνει με το μέλλον μας; Δεν θέλω να ζω εδώ σε απομόνωση. Δεν καταλαβαίνω γιατί οι Ρώσοι δεν έχουν το δικαίωμα να τρώνε στα McDonald’s. Φυσικά ίσως αυτό να είναι ένα περίεργο παράδειγμα αλλά ακόμα και εμείς που είμαστε κατά του πολέμου το έχουμε υποστεί».
Κάτια, 21 ετών, Μόσχα
«Οι περισσότερες από τις κυρώσεις μού φαίνονται παράξενες. Οι επικεφαλής της κυβέρνησης ξεκίνησαν αυτή τη φρίκη αλλά οι απαγορεύσεις και οι ποινές έχουν επιβληθεί στους απλούς ανθρώπους. Το να κλείνεις καταστήματα και να αποσύρεις προϊόντα είναι κάτι παράλογο. Γιατί να πάρεις κάτι χωρίς σημασία από τον απλό κόσμο; Είμαστε ήδη βαθιά στα σκατά. Ολόκληρος ο κόσμος μας μισεί, αυτό και μόνο είναι αρκετό.
Όσο για εμένα προσωπικά, έχασα την ευκαιρία να μετακομίσω σε δικό μου διαμέρισμα. Θα το έκανα σύντομα αλλά οι εργασίες ανακαίνισης έγιναν πολύ ακριβές. Έτσι θα πρέπει να μείνω για μεγάλο διάστημα σε ένα μέρος που δεν είμαι και πολύ άνετα.
Μπορώ να "ζήσω" χωρίς πρόσβαση στα social media. Όμως πολλοί Ρώσοι στερήθηκαν όχι μόνο ένα διασκεδαστικό περιεχόμενο αλλά σημαντικές και αληθινές πληροφορίες για το τι πραγματικά συμβαίνει. Πληροφορίες που δεν μπορείς να τις λάβεις από το κουτί ζόμπι (τηλεόραση). Μας λένε κατάφωρα ψέματα εκεί.
Εκεί που ζω ο κόσμος εκφράζει τις απόψεις του σε συγκεντρώσεις, κοινωνικά δίκτυα και στον φιλικό του κύκλο. Συνήθως οι πληροφορίες για συγκεντρώσεις κυκλοφορούν κάτω από μυστικότητα. Όλοι όμως όσοι θέλουν να συμμετάσχουν μπορούν να βρουν εύκολα αυτές τις πληροφορίες. Για παράδειγμα μέσω συγκεκριμένων διαδικτυακών κοινοτήτων. Ποστάρουν μόνο έναν αριθμό, ο οποίος είναι ουσιαστικά μια ημερομηνία, και όλοι καταλαβαίνουν τα πάντα.
Όμως εγώ δεν νιώθω ασφαλής να εκφράσω την άποψη μου, ειδικά όταν μιλάω στο διαδίκτυο ή το τηλέφωνο. Δεν πηγαίνω σε συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας. Η ιδέα ότι θα πεθάνω ή ότι θα με κλείσουν μέσα για ολόκληρη τη ζωή μου είναι πολύ τρομακτική. Επιπλέον βλέπω ότι παρά τα τόσα χρόνια μεγάλων διαμαρτυριών ο κόσμος δεν έχει καταφέρει τίποτα. Η κυβέρνηση δεν έχει ανάγκη από τον λαό.
Η πλειονότητα των ανθρώπων στη Ρωσια είναι κατά του πολέμου. Πολλοί το φωνάζουν ανοιχτά αλλά αυτό δεν τελειώνει καλά. Πραγματικά θέλουμε να βοηθήσουμε αλλά δεν είμαστε ικανοί να λύσουμε ούτε τα προβλήματα στη δική μας χώρα και τώρα μας ζητούν να σταματήσουμε τον πόλεμο σε μια άλλη. Πιστέψτε ακόμα κάνουμε προσπάθειες. Γράφουμε στο διαδίκτυο, υπογράφουμε διαμαρτυρίες, στέλνουμε χρήματα, συμμετέχουμε σε συγκεντρώσεις αλλά μέχρι τώρα αυτό δεν έχει φέρει κανέναν αποτέλεσμα. Η κυβέρνηση μόνο μας χτυπά με κλομπ.
Αν θέλετε να εξοργιστείτε με κάποιον τουλάχιστον φωνάξτε ότι ο Πούτιν και η κουστωδία του είναι μαλάκες, όχι οι απλοί άνθρωποι. Τι σχέση έχουμε με αυτό;».