Το εμβληματικό φιλμ του Λικ Μπεσόν. Η ανήλικη Πόρτμαν, ο αποστασιοποιημένος Ζαν Ρενό και ο… τρελός Όλντμαν
Έχουν περάσει σχεδόν 30 χρόνια από την ημέρα
που ανέβηκε στις αίθουσες η ταινία «Leon», Το δημιούργημα του Λικ Μπεσόν έκανε
πρεμιέρα στις 14 Σεπτεμβρίου 1994 σε κινηματογράφους στη Γαλλία και σήμερα
θεωρείται ένα κλασικό φιλμ. To
«Leon» ή «The
Professional», όπως κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ, προκάλεσε
παγκόσμια αίσθηση τόσο για την παρουσία της ανήλικης Νάταλί Πόρτμαν όσο και τις
εκπληκτικές ερμηνείες των Ζαν Ρενό και Γκάρι Όλντμαν.
Μια ταινία μέσα
σε άλλη ταινία
Η ιδέα για το «Leon» γεννήθηκε στον Λικ Μπεσόν κατά τα γυρίσματα του
«La Femme
Nikita» το 1990. Ο Ρενό έπαιξε εκεί τον ρόλο ενός πράκτορα με το όνομα «Βίκτορ ο καθαριστής» ο οποίος πηγαίνει για να βοηθήσει τη Νικίτα.
Όπως έχει πει ο ίδιος ο Μπεσόν ο
χαρακτήρας του Ρενό τον συνάρπασε τόσο πολύ που άρχισε άμεσα να χτίζει μια
ολόκληρη ιστορία γύρω του. «Σκεφτόμουν ότι τώρα ο Ζαν μπορεί να παίξει τον Αμερικάνο
ξάδελφο του Βίκτορ. Αυτή τη φορά όμως θα είναι πιο ανθρώπινος» έχει πει ο Μπεσόν.
Εκείνη την εποχή είχε αναλάβει
και τη σκηνοθεσία του «Πέμπτου Στοιχείου». Το φορτωμένο πρόγραμμα του Μπρους
Γουίλις όμως καθυστέρησε τα γυρίσματα της συγκεκριμένης ταινίας και έτσι ο
Μπεσόν είχε τον χρόνο να υλοποιήσει το όραμα του.
Η Ματίλντα
Ο Μπεσόν εμπνεύστηκε το ρόλο της Ματίλντα
από την τότε σύζυγο του Μαϊβέν Λε Μπεσκό. Την είχε γνωρίζει όταν ήταν 12 ετών και
η σχέση τους ξεκίνησε όταν ήταν μόλις 15 ετών και ο ίδιος 32 (!).
Η Νάταλι Χέρσλαγκ ήταν μια από τις 2.000
υποψήφιες (ανάμεσα τους η Λιβ Τάιλερ και η Κριστίνα Ρίτσι) για τον ρόλο. Όταν
διάβασε το σενάριο έβαλε τα κλάματα και αποφάσισε να κάνει ό,τι περνά από το
χέρι της για να είναι η επιλογή του Μπεσόν. Αρχικά ο υπεύθυνος του καστ Τοντ
Θάλερ την έκοψε λόγω ηλικίας αλλά όταν ο Μπεσόν την είδε να ερμηνεύει βρήκε την
Ματίλντα του.
Οι γονείς του κοριτσιού όμως είχαν
άλλη άποψη. «Μου έλεγαν ότι δεν υπάρχει περίπτωση να παίξω σε αυτή την ταινία.
Μου τόνισε ότι είναι κάτι απολύτως ακατάλληλο για ένα παιδί της ηλικίας μου. Τους
απαντούσα ότι είναι το καλύτερο σενάριο που έχω διαβάσει ποτέ. Τους έλεγα ότι
αν δεν με αφήσουν να παίξω θα μου καταστρέψουν τη ζωή. Καβγάδιζα τόσο πολύ μαζί
τους για την ταινία», θα αποκαλύψει η ίδια.
Η επιμονή της 11χρονης τότε ηθοποιού
έκαμψε τις αντιστάσεις των γονιών της οι οποίοι όμως ήθελαν να είναι σίγουροι ότι
το παιδί θα προστατευτεί. Αρχικά αποφάσισαν να αλλάξει το όνομα της και να
χρησιμοποιήσει το Πόρτμαν, το επίθετο της γιαγιάς της. Το συμβόλαιο που
υπέγραψαν με την εταιρία παραγωγής εξασφάλιζε ότι στο φιλμ δεν θα υπάρχει
σεξουαλικός τόνος ανάμεσα στη Ματίλντα και τον Λεόν και «έκοψαν» μια σκηνή όπου
ο εκτελεστής μπαίνει κατά λάθος στο μπάνιο την ώρα που το κορίτσι κάνει ντους.
Στη συμφωνία υπήρχε και ειδικός όρος
για τα τσιγάρα. Η Πόρτμαν θα κρατούσε τσιγάρο μόλις πέντε φορές κατά τη
διάρκεια όλων των γυρισμάτων και δεν θα εισέπνεε καπνό ποτέ. Επιπλέον επέβαλαν
στον Μπεσόν να προσθέσει στο σενάριο μια σκηνή όπου ο Λεόν μαλώνει τη Ματίλντα
για το τσιγάρο και της ζητά να το κόψει.
Ο ίδιος ο Ζαν Ρενό έχει δηλώσει ότι
συνειδητά παρουσίασε τον χαρακτήρα του σαν ένα άτομο συναισθηματικά αποστασιωποιημένο
και ίσως όχι τόσο έξυπνο. «Ένα άτομο που βρίσκεται κάπου μεταξύ παιδιού και
άντρα» θα πει. Δεν ήθελε σε καμία περίπτωση το κοινό να αποκτήσει την αίσθηση
ότι βλέπει την Ματίλντα σεξουαλικά.
Η κομμένη σκηνή
Ο Μπεσόν όμως γύρισε μια σκηνή περίπου
τεσσάρων λεπτών στην οποία η Ματίλντα ρωτάει τον Λεόν για το σεξ με τον «εκτελεστή»
να είναι φανερά αμήχανος. Η αποκαλούμενη «σκηνή του φορέματος» καθώς η Ματίλντα
φορά ένα φόρεμα που της πήρε ο Λεόν κόπηκε από την ταινία. Συμπεριλήφθηκε όμως στη
Director’s
Cut έκδοση που κυκλοφόρησε δεκαετίες αργότερα. Ο Ρενό έχει αποκαλύψει ότι δεν γνώριζαν για
την σκηνή και δεν είχαν κάνει πρόβες. «Η σχέση τους ήταν πολύ δυνατή και πολύ
περίεργη. Εκεί όμως μπορούμε να πούμε ότι ήταν η αρχή της διαστροφής», θα πει ο
Γάλλος ηθοποιός.
Διαστρορικό ήταν και το γεγονός ότι
μια χρονιά μετά το «Leon» οι αναγνώστες γνωστού περιοδικού την
ψήφισαν ως μια από τις πιο σέξι γυναίκες (!) της χρονιάς. Η Πόρτμαν ήταν 15 ετών
τότε και όπως έχει δηλώσει αυτή τη εικόνα της «Λολίτας» που προσπάθησαν να της «φορέσουν»
την έκανε για πολλά χρόνια να αποφεύγει ερωτικές σκηνές και ρόλους πολύ σέξι
γυναικών.
Μια ταινία Νέας Υόρκης
Μεγάλο μέρος του φιλμ γυρίστηκε στη
Γαλλία αλλά τα εξωτερικά πλάνα έγιναν στη Νέα Υόρκη. Ο Μπεσόν λέει ότι το «Leon» είναι μια ταινία της Νέας Υόρκης. «Για εμένα
η Νέα Υόρκη είναι μια πόλη όπου μπορείς να είσαι αόρατος. Μπορεί να δεις
κάποιον να είναι ξαπλωμένος στον δρόμο και κανείς να μην σταματάει. Αν δεν έχεις
τηλέφωνο και πιστωτική κάρτα κανείς δεν ξέρει πού είσαι» έχει πει.
Τα πλάνα από το κτίριο όπου έμενε ο
Λεόν και η οικογένεια της Ματίλντα είναι από το θρυλικό ξενοδοχείο Τσέλσι της Νέας Υόρκης
στο οποίο έχουν μείνει διάσημοι όπως ο Τσαρλς Μπουκόφσκι, η Τζάνις Τζόπλιν και
ο Λέοναρντ Κοέν ο οποίος έγραψε ένα εμβληματικό κομμάτι με το όνομα του (Chelsea Hotel).
Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων ένας νεαρός
που είχε μόλις κλέψει ένα κατάστημα έπεσε πάνω στα γυρίσματα της ταινίας.
Πίστεψε ότι οι ηθοποιοί με τις στολές είναι πραγματικοί αστυνομικοί και
παραδόθηκε σε αυτούς. Ειδοποιήθηκαν οι πραγματικές αρχές για να τον παραλάβουν.
Το σόου του Όλντμαν
Η ερμηνεία του Γκάρι Όλντμαν είναι ένα
από τα στοιχεία που κάνει τόσο ξεχωριστό το φιλμ. Ο ηθοποιός έχει πει ότι στο «Leon» έδωσε ό,τι είχε και αποκαλύπτει ότι στην
κλασική σκηνή όπου φωνάζει «Bring
me Everyone»
ήθελε να κάνει ένα αστείο στον Μπεσόν. «Είχαμε κάνει κάποιες λήψεις όπου είχα
απαντήσει σε κανονικό τόνο. Ξαφνικά έκανα τον ηχολήπτη να πετάξει τα ακουστικά.
Φώναξα όσο πιο δυνατά μπορούσα. Απλά ήθελα να κάνω τον Λικ Μπεσόν να γελάσει
αλλά τελικά ήταν η λήψη που κράτησαν. Μέχρι σήμερα άνθρωποι με πλησιάζουν και
μου λένε αυτή την ατάκα» έχει αποκαλύψει ο ηθοποιός που έχει τονίσει επίσης ότι
στο συγκεκριμένο φιλμ αυτοσχεδίασε πάρα πολύ όπως για παράδειγμα στη σκηνή με
τον Μπετόβεν η οποία είναι δικής του έμπνευσης. Ο Μάικλ Μπανταλούκο (ο ηθοποιός
που ενσάρκωσε τον πατέρα τη Ματίλντα στην ταινία) έχει δηλώσει πως στην σκηνή
που ο Όλντμαν τον πλησιάσει και τον μυρίζει πραγματικά τρόμαξε.
Το τραγούδι, το φυτό και η Μέριλιν
Ο συνθέτης Έρικ Σέρα έγραψε το τραγούδι «The
Experience of
Love» όμως οι παραγωγοί αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν
το «Shape of My
Heart» του Sting. Τελικά το τραγούδι του Σέρα δεν πήγε χαμένο
καθώς χρησιμοποιήθηκε στην ταινία Τζέιμς Μποντ του 1995 με τίτλο «Golden Eye». Το πλήρες όνομα της Πόρτμαν στην ταινία
ήταν Ματίλντα Λάντο, ενώ σύμφωνα με το σενάριο η ιστορία εξελίσσεται σε μια
γειτονιά του Μανχάταν. Όσο για το φυτό του Λεόν το οποίο κληρονομεί η Ματίλντα
είναι εσωτερικού χώρου και ονομάζεται αγλαόνημα. Τέλος η Πόρτμαν έχει
αποκαλύψει ότι εμπνεύστηκε τη σκηνή όπου υποδύεται την Μέριλιν Μονρόε από την
ταινία Wayne’s World. Εκείνη την εποχή δεν είχε δει κανένα φιλμ της
Μονρόε. To «Leon» κόστισε 16 εκατ. και έβγαλε 46,1.
Θα γίνει «Leon 2»;
Για χρόνια κυκλοφορούσε η φήμη ότι ο
Μπεσόν ετοιμάζει το δεύτερο «Leon». Ο ίδιος όμως
θα δηλώσει: «Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσοι μου το ζητούν. Όπου και να πάω
μου το λένε. Αν κίνητρο μου ήταν τα χρήματα θα το είχα κάνει εδώ και πάρα πολύ
καιρό. Δεν νιώθω όμως έτσι. Η Νάταλι έχει μεγαλώσει πλέον, είναι μητέρα. Είναι
πολύ αργά. Αν είχα μια καλή ιδέα για σίκουελ φυσικά θα το έκανα αλλά ποτέ δεν σκέφτηκα κάτι αρκετά δυνατό. Δεν θέλω να κάνω σίκουελ για τα λεφτά, θέλω να
το κάνω γιατί αξίζει. Θέλω να είναι όσο καλό ήταν και το αρχικό ή ακόμα καλύτερο».
*Ακολουθεί το τραγούδι της βρετανικής
μπάντας Alt+J το οποίο κυκλοφόρησε το 2012 και είναι εμπνευσμένο
από την ταινία.