Η αρχική χαρά και το θαύμα δίνει τη θέση της στην τραγωδία και σε έναν δεύτερο θάνατο. Το παράδειγμα μιας γυναίκας από την Τουρκία που διασώθηκε για να πεθάνει λίγο μετά...
Κάθε φορά που ένας άνθρωπος βγαίνει ζωντανός από τα ερείπια
των κτιρίων που έχουν ισοπεδωθεί στην Τουρκία και τη Συρία είναι ένα θαύμα. Ακόμα
και δέκα μέρες μετά μικρά θαύματα συνεχίζουν και συμβαίνουν. Άνθρωποι που
θάφτηκαν κυριολεκτικά ζωντανοί στα ερείπια αυτών που κάποτε αποκαλούσαν «σπίτια
τους» περιμένουν υπομονετικά τα σωτήρια χέρια των διασωστών να τους βγάλουν
ξανά στο φως.
Ένας από αυτούς τους ανθρώπους ήταν και η Ζεϊνέπ Καχραμάν. Την
ημέρα του σεισμού βρισκόταν μέσα στο σπίτι της στην πόλη Κιριχάν στα νότια της Τουρκίας,
το οποίο κατέρρευσε. Περίμενε για 104 ολόκληρες ώρες μέσα στα χαλάσματα, ώσπου
Γερμανοί διασώστες την ανέσυραν ζωντανή. Όσοι ήταν γύρω τη στιγμή της διάσωσης
ξέσπασαν σε κλάματα και οι διασώστες έκαναν λόγο για «θαύμα». Μια μέρα μετά η
Ζεϊνέπ ήταν νεκρή αφήνοντας την τελευταία της πνοή στο νοσοκομείο.
Δυστυχώς, δεν είναι σπάνιο άνθρωποι που διασώζονται από τα
συντρίμμια σε σχετικά καλή κατάσταση -δεδομένων των συνθηκών- να φεύγουν από τη
ζωή λίγο αργότερα. Η Ζεϊνέπ είναι ένα χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα. Τι μπορεί
όμως να προκαλέσει αυτή την τραγωδία μετά το αρχικό θαύμα;
Η διάσωση
«Τώρα πιστεύω στα θαύματα», δήλωσε ο Στίβεν Μπάγερ, ο
επικεφαλής της γερμανικής Διεθνούς Ομάδας Έρευνας και Διάσωσης που διέσωσε την
Ζεϊνέπ. «Μπορείς να δεις ότι ο κόσμος κλαίει και αγκαλιάζεται μεταξύ του. Είναι
μια τεράστια ανακούφιση που αυτή η γυναίκα μπόρεσε να βγει από τα χαλάσματα σε
τόσο καλή κατάσταση κάτω από αυτές της συνθήκες. Είναι ένα πραγματικό θαύμα»,
έλεγε ο Μπάγερ λίγο μετά την διάσωση της Ζεϊνέπ 104 ώρες μετά τον εγκλωβισμό
της.
Οι Γερμανοί διασώστες είχαν έρθει σε επαφή με τη γυναίκα,
ενώ βρισκόταν βαθιά θαμμένη στα χαλάσματα και την κράτησαν ενυδατωμένη μέσω
ενός λάστιχου. Κάποια στιγμή βοήθησαν την αδελφή της να κατέβει με μια σκάλα
και να προσεγγίσει το σημείο όπου ήταν καταπλακωμένη η Ζεϊνέπ για να της
μιλήσει και να την βοηθήσει ψυχολογικά.
Η εικόνα της Ζεϊνέπ ξαπλωμένη στο φορείο και με μαύρα γυαλιά
για να προστατευθεί από τον ξαφνικό ήλιο έκαναν τον γύρο του κόσμου ως μια
αχτίδα ελπίδας.
«Η γυναίκα είναι καλά στην υγεία της, δεδομένων των συνθηκών», ανέφερε ένα δελτίο Τύπου της ανθρωπιστικής οργάνωσης Διεθνής Έρευνα και Διάσωση Γερμανίας (ISAR Germany), η οποία και συμμετείχε στη διάσωσή της.
Μιλώντας στη Deutsche Welle, ο Μπαστιάν Χερμπστ, ένας από
τους γιατρούς της οργάνωσης που συμμετείχαν στην προσπάθεια ανάσυρσης της
Ζεϊνέπ από τα ερείπια και στη μεταφορά της για νοσηλεία δήλωσε πως η γυναίκα «γελούσε
στη διαδρομή προς το νοσοκομείο».
24 ώρες μετά
Η Ζεϊνέπ μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο για να της παρασχεθεί
όλη η απαραίτητη φροντίδα. Ωστόσο, μια μέρα μετά έφυγε από την ζωή.
«Μόλις πληροφορηθήκαμε από τον αδελφό και την αδελφή της
Ζεϊνέπ ότι δυστυχώς πέθανε στο νοσοκομείο. Μόλις ενημερώσαμε την ομάδα ότι
δυστυχώς κατέληξε και τώρα προσπαθούμε να το επεξεργαστούμε ως ομάδα», δήλωσε ο
Στίβεν Μπάγερ μετά την είδηση του θανάτου της.
Ο γιατρός της ομάδας, Μπαστιάν Χερμπστ, προσπάθησε να
εξηγήσει πώς γίνεται μια γυναίκα που βγήκε σε τόσο καλή κατάσταση από τα
ερείπια να πεθάνει λίγο μετά. Όπως τόνισε οι κίνδυνοι είναι πολύ μεγάλοι κατά το
πρώτο 48ωρο έπειτα από μια τόσο πολύπλοκη διάσωση.
Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι υπάρχουν… 120.000 διαφορετικές
αιτίες θανάτου για τη Ζεϊνέπ. Ίσως είχε υποστεί εσωτερικούς τραυματισμούς, τους
οποίους δεν μπορούσαν να διαγνώσουν έγκαιρα οι διασώστες. Ή ίσως υπέστη τον
λεγόμενο θάνατο «διάσωσης».
Η απειλή της υποθερμίας
Ο «θάνατος διάσωσης» έχει πολλαπλές αιτίες, τονίζει ο
Χερμπστ. Ένας από αυτούς είναι η υποθερμία. Ο παγετός στις περιοχές που επλήγησαν
από τον σεισμό προκαλεί τη συστολή των αιμοφόρων αγγείων των εγκλωβισμένων. Η
συστολή αυτή διασφαλίζει ότι χάνεται όσο το δυνατόν λιγότερη από την πολύτιμη
θερμοκρασία του σώματος μέσα από το δέρμα ή τα άκρα. Η θερμοκρασία του αίματος
πέφτει σε αυτά τα μέρη του σώματος, ενώ το θερμό αίμα στον κορμό διασφαλίζει
πως τα κρίσιμα για την επιβίωση όργανα συνεχίζουν να λειτουργούν.
Ο απεγκλωβισμός της Ζεϊνέπ ήταν περίπλοκος. «Χρειάστηκε να
τη μετακινήσουμε πολλές φορές για να μπορέσουμε να την απελευθερώσουμε», τόνισε
ο Χερμπστ. Σύμφωνα με τον ίδιο, η κίνηση αυτή ενδέχεται να έκανε τα αιμοφόρα
αγγεία της γυναίκας να διασταλούν, επιτρέποντας το ψυχρό αίμα να κινηθεί προς
τον κορμό της. Αυτό με τη σειρά του θα μπορούσε να προκαλέσει καρδιακές
αρρυθμίες και τον συνεπακόλουθο θάνατό της.
Νεφρική ανεπάρκεια
και κοιλιακή μαρμαρυγή
Άλλο ένα σενάριο είναι ότι θα μπορούσε να υποστεί νεφρική
ανεπάρκεια και καρδιακές αρρυθμίες.
Αν και ήταν σε θέση να κινήσει τα πέλματά της, «τα πόδια της
ήταν θαμμένα κάτω από πέτρες και ερείπια», δήλωσε ο Χερμπστ. Είναι πιθανό ότι
οι ιστοί των ποδιών της υπέστησαν βλάβη, κάνοντας το σώμα της να εκλύσει
μυοσφαιρίνη, μια πρωτεΐνη που είναι υπεύθυνη για τη μεταφορά του οξυγόνου στα
κύτταρα των μυών, όταν οι ιστοί τραυματίζονται.
Μόλις οι εγκλωβισμένοι απελευθερώνονται και το αίμα τους
μπορεί να κυλήσει και πάλι ελεύθερα, το σώμα μπορεί να πλημμυρίσει από
μυοσφαιρίνη, η οποία ωστόσο σε τόσο μεγάλες ποσότητες μπορεί να προκαλέσει
νεφρική ανεπάρκεια και συνεπακόλουθη αύξηση των επιπέδων καλίου. Οι υπερβολικές
ποσότητες καλίου στο σώμα μπορεί να οδηγήσουν με τη σειρά τους σε κοιλιακή
μαρμαρυγή (έναν τύπο αρρυθμιών που δεν επιτρέπει στην καρδιά να στείλει αίμα
στο υπόλοιπο σώμα), η οποία είναι εξαιρετικά επικίνδυνη για τους ανθρώπους με
υποκείμενα καρδιακά νοσήματα.
Η μείωση του στρες
οδηγεί στον θάνατο
«Το ξέρουμε από τους ναυαγούς: από τη στιγμή που βλέπουν την
ομάδα διάσωσης, δεν πρόκειται να αφεθούν ώστε να πνιγούν», εξήγησε ο Χερμπστ,
προσθέτοντας ότι οι ορμόνες του στρες μπορούν να συμβάλουν στη διατήρηση της
λειτουργίας των οργάνων. Όταν αυτές οι ορμόνες υποχωρούν μετά τη διάσωση, το
κυκλοφορικό σύστημα μπορεί να καταρρεύσει.
Επιπροσθέτως, Ζεϊνέπ είχε χάσει τον σύζυγο και τα παιδιά της
στον σεισμό.
«Ίσως το έμαθε και έχασε την επιθυμία της για ζωή», υπέθεσε
ο Χερμπστ. «Δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε».
Ο Πέτερ Κάουμπ από την πλευρά του τονίζει ωστόσο ότι οι
προσπάθειες των διασωστών δεν ήταν μάταιες.
«Το να μπορέσεις να πεθάνεις στα χέρια της οικογένειάς σου
και να μπορέσεις να ζήσεις τις τελευταίες σου στιγμές... κάθε δευτερόλεπτο
μετράει. Έπειτα από δέκα ώρες αφού αρχίσαμε τη διάσωση, είχε την πρώτη επαφή με
άνθρωπο και μπόρεσε να μιλήσει στον διερμηνέα και σε εμάς, έπειτα ακόμη και στη
οικογένειά της. Και στο τέλος η οικογένειά της κατάφερε να την κρατήσει στα
χέρια της», πρόσθεσε.