«Θεέ μου, κάνε τους να πεθάνουν με φρικτό τρόπο»: Η αρχαιοελληνική επιγραφή από την Κόρινθο που αποκάλυψε κάτι μοναδικό

Η συγκεκριμένη επιγραφή και μια σειρά από άλλες αποδεικνύει την δύσκολη ζωή των κρατούμενων στις ρωμαϊκές φυλακές

«Θεέ μου, κάνε τους να πεθάνουν με φρικτό τρόπο».

Η όχι και τόσο… ευγενική ευχή δεν είναι κάτι σημερινό. Προέρχεται από μια επιγραφή που βρέθηκε χαραγμένη σε φυλακή της ρωμαϊκής εποχής στην αρχαία Κόρινθο και αποτελεί κάτι μοναδικό.

Ο Μάθιου Λάρσεν, αρχαιολόγος που μελετά τα ερείπια της Ρωμαϊκής Αγοράς στην αρχαία Κόρινθο, πιστεύει ότι εντόπισε την τοποθεσία μιας πρώην φυλακής, σύμφωνα με μια νέα μελέτη. Αν έχει δίκιο, η κατασκευή είναι μία από τις λίγες φυλακές που έχουν ανακαλυφθεί  και χρονολογούνται από την αρχαία ρωμαϊκή εποχή.

Σχέδια και επιγραφές σκαλισμένα στο δάπεδο των ερειπίων βοήθησαν τον Λάρσεν να καταλήξει σε αυτό το συμπέρασμα. Οι επιγραφές αποκαλύπτουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τη ζωή και την ψυχική κατάσταση των κρατουμένων, σκιαγραφώντας μια εικόνα ανδρών περιφρονημένων, βαριεστημένων ή ακόμη και ερωτευμένων!

Μέσα στα ερείπια της ρωμαϊκής φυλακής στην Κόρινθο

«Φυλακές θα πρέπει να υπήρχαν σχεδόν σε κάθε ρωμαϊκή πόλη, τουλάχιστον σε εκείνες που είχαν αγορά», εξήγησε ο Μάθιου Λάρσεν, αρχαιολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, στη μελέτη του, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Hesperia. «Ωστόσο, τα αρχαιολογικά ερείπια φυλακών έχουν αποδειχθεί εξαιρετικά δύσκολο να αναγνωριστούν. Υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία για το πώς θα έμοιαζε μια ρωμαϊκή φυλακή ή πού θα βρισκόταν».

Τώρα, ωστόσο, ο Λάρσεν πιστεύει ότι έχει εντοπίσει μια τέτοια φυλακή στην αρχαία Κόρινθο. Χρονολογείται πριν από περισσότερα από 1.600 χρόνια, από την εποχή που η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία έλεγχε την αρχαία πόλη.

Ο χώρος ανασκάφηκε για πρώτη φορά το 1901 και ο Λάρσεν μελέτησε αρχεία της εποχής για την έρευνά του. Η τεκμηρίωση έδειξε ότι πέτρινες πλάκες με χαραγμένες επιγραφές και σχέδια αποτελούσαν το δάπεδο ενός κτιρίου. Επιπλέον, τα ερείπια περιείχαν τα απομεινάρια κανατών που ονομάζονταν όλπες, λάμπες και μια μικρή τουαλέτα σε έναν θάλαμο.

Όλα αυτά, σύμφωνα με τον Λάρσεν, υποδηλώνουν ότι ο χώρος ήταν πράγματι φυλακή. Οι κανάτες και οι λάμπες θα παρείχαν νερό και φως στους κρατούμενους, ενώ η τουαλέτα μπορεί να χρησιμοποιούνταν από κρατούμενους ή φρουρούς.

Το δάπεδο περιέχει ρωγμές και δεν είναι σαφές εάν η φυλακή βρισκόταν κάποτε σε άλλη τοποθεσία και εάν το δάπεδο από αυτήν είχε επαναχρησιμοποιηθεί σε αυτό το σημείο.

Ο Λάρσεν διαπίστωσε ότι όλες οι επιγραφές ήταν γραμμένες εντός των ορίων των ρωγμών. Αυτό υποδηλώνει ότι όταν τοποθετήθηκε το δάπεδο, υπήρχαν ήδη ρωγμές εκεί και ότι οι κρατούμενοι έγραφαν τις παρακλήσεις τους μέσα στις ρωγμές, υποστηρίζοντας έτσι την ιδέα ότι αυτό το σημείο ήταν φυλακή.

Ωστόσο, οι ίδιες οι επιγραφές στο πάτωμα είναι αυτά που λένε την αληθινή, ζοφερή ιστορία του κτιρίου.

Η αποκρυπτογράφηση των επιγραφών

Παρόλο που δεν υπάρχουν αρχεία που να εξηγούν ποιοι ήταν οι κρατούμενοι στη ρωμαϊκή φυλακή της Κορίνθου ή γιατί κρατήθηκαν εκεί, τα γκράφιτι που βρέθηκαν μέσα στις εγκαταστάσεις καθιστούν σαφές ότι ήταν εξοργισμένοι για την κατάστασή τους.

«Έχεις την αίσθηση ότι βρίσκονται σε έναν πολύ σκοτεινό χώρο, ότι δεν μπορούν να τους ακούσουν», δήλωσε ο Λάρσεν στο Live Science.

Μία από τις επιγραφές αναφέρει: «Θεοφόρος, ανταπέδωσε την [τιμωρία που έδωσε] ο Μαρίνος, αυτός που μας έριξε εδώ μέσα και μας έκανε να περάσουμε τον χειμώνα». Μια άλλη αναφέρει: «Κύριε Θεέ και αγνή δικαιοσύνη, λύτρωσε από αυτό το μέρος τους δύο αδελφούς. Χριστέ, φύλαξε και τον Μπούδη και τον Ιωάννη».

«Είθε η τύχη όσων υποφέρουν σε αυτόν τον παράνομο τόπο να επικρατήσει. Κύριε, μη δείχνεις έλεος σε αυτόν που μας έριξε εδώ μέσα», αναφέρει μια άλλη.

Η πιο ανησυχητική, ωστόσο, είναι μια επιγραφή που αναφέρει: «Θεέ μου, κάνε να πεθάνουν με φρικτό τρόπο».

Παράλληλα με αυτές τις θυμωμένες επιγραφές υπήρχαν πιο ανάλαφρες, συμπεριλαμβανομένων πιθανών αναφορών σε αγαπημένα πρόσωπα και παιχνίδια που δείχνουν πώς μπορεί να περνούσαν τον χρόνο τους οι κρατούμενοι.

Μια άλλη επιγραφή μπορεί να αναφέρεται στις αγαπημένες των φυλακισμένων. «Η τύχη των όμορφων κοριτσιών που αγαπούν τους ανύπαντρους άνδρες υπερισχύει», αναφέρει.

Ενώ μπορεί να μην μάθουμε ποτέ ακριβώς ποιος σκάλισε αυτές τις επιγραφές στο πέτρινο δάπεδο — ή γιατί — αυτή η ανακάλυψη μας δίνει μια ματιά στην καθημερινή ζωή και τα συναισθήματα των ανθρώπων που ζούσαν στην αρχαία Κόρινθο πριν από 1.600 χρόνια.