«Οι ελιές ξεραίνονται, οι αγελάδες πεθαίνουν, δεν μπορούμε να ζήσουμε»


Η κλιματική αλλαγή αλλά και τα εκατοντάδες φράγματα που έχει κατασκευάσει η Τουρκία έχουν καταστρέψει τις καλλιέργειες και την κτηνοτροφία σε μεγάλες περιοχές του Ιράκ και της Συρίας. Και είναι μόνο η αρχή...

Ο Μουχάμεντ Φοουάντ είναι κτηνοτρόφος στην επαρχία Ανμπάρ του Ιράκ. Είναι συνηθισμένος σε μεγάλες θερμοκρασίες και μεγάλα διαστήματα ανομβρίας. Δεν ήταν όμως προετοιμασμένος για τις συνθήκες του καλοκαιριού του 2021 και όσα βιώνει το τελευταίο διάστημα. «Ξαφνικά μέσα σε έναν βράδυ οι αγελάδες μου πέθαναν. Ήταν καλά και ξαφνικά την επόμενη μέρα τις βρήκα νεκρές. Φέραμε κτηνίατρο αλλά δεν μπορούσε να μας βοηθήσει» λέει.

Ο Φοουάντ αναγκάστηκε να απολύσει το προσωπικό του, να πουλήσει το σπίτι του και για να αποπληρώσει τα χρέη του δουλεύει πλέον σε οικοδομικά έργα στην πόλη Χιτ.

Η χωρίς προηγούμενο ανομβρία που προκλήθηκε από την κλιματική αλλαγή οδηγεί στην καταστροφή μερικές από τα αρχαιότερες καλλιέργειες στο Ιράκ και τη Συρία. Καλλιέργειες που βασίζονταν κυρίως στο νερό που έφερναν στις περιοχές ο Τίγρης και ο Ευφράτης.

Η στάθμη των νερών των δύο ποταμών έχει πέσει σε επίπεδο ρεκόρ και πλέον επηρεάζει τη ζωή  12εκατ. ατόμων. Αναλυτές τονίζουν ότι αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση θα προκύψουν τεράστια προβλήματα στην τροφική αλυσίδα και τον τρόπο ζωής όλης της περιοχής.

Στη Συρία καταγράφηκε η μεγαλύτερη περίοδος ανομβρίας των τελευταίων 70 ετών και στο Ιράκ το καλοκαίρι του 2021 ήταν το δεύτερο πιο άνυδρο των τελευταίων 40 ετών.

«Ακούμε ιστορίες ανθρώπων που είναι σε απόγνωση. Πλέον ξοδεύουν τόσα πολλά χρήματα σε πόσιμο νερό που απλά σκοπεύουν να μετακομίσουν σε άλλες περιοχές καθώς δεν μπορούν να ζήσουν πια εδώ» λέμε η δικηγόρος Σαμά Χαντίντ που βρίσκεται στην περιοχή και συνομιλεί με κατοίκους.

Τα έξοδα για πόσιμο νερό σε αυτές της περιοχές του Ιράκ έχουν φτάσει έως και 80 δολάρια τον μήνα, ποσό απαγορευτικό για τις φτωχές οικογένειες που ζουν από τις καλλιέργειες και την κτηνοτροφία. Στη Συρία δύο υδροηλεκτρικά φράγματα είναι στο όριο να τεθούν εκτός λειτουργίας καθώς τα επίπεδα του νερού είναι πολύ χαμηλά.

Τα φράγματα της Τουρκίας

Πέραν όμως των κλιματικών συνθηκών την περιοχή επηρεάζει και ένας άλλο πολύ σοβαρός παράγοντας. Η Τουρκία έχει κατασκευάσει μια σειρά φραγμάτων που συγκρατούν τα νερά του Τίγρη και του Ευφράτη πριν περάσουν στη Συρία και το Ιράκ. «Είναι αλήθεια ότι και η Τουρκία έχει χτυπηθεί από την κλιματική κρίση. Αντιμετωπίζει ανομβρία. Όμως είναι αναγκαίο να απελευθερώσει περισσότερο νερό στα ποτάμια γιατί εκατομμύρια άνθρωποι βασίζονται σε αυτά» λέει η Χαντίντ.

Ο Κασίμ Αλί Αϊζντό, ένας αγρότης στην περιοχή Σιντζάρ του Ιράκ λέει πως πλέον είναι αδύνατο να καλλιεργήσει λαχανικά. «Οι μελιτζάνες δεν μεγαλώνουν. Η καλλιέργεια πεπονιών καταστράφηκε. Τα τριαντάφυλλα έχουν χτυπηθεί από έντομα. Πλέον βλέπουμε έντομα ακόμα και στα φασόλια, δεν το είχα δει ποτέ στη ζωή μου» τονίζει προσθέτει: «Πλέον ξεραίνονται ακόμα και οι ελιές. Δεν αντέχουν τη ζέστη».

Οι τουρκικές αρχές υποστηρίζουν ότι ελευθερώνουν την ποσότητα του νερού που έχει συμφωνηθεί με τις άλλες πλευρές. «Ελευθερώνουμε 500 κυβικά μέτρα νερού το δευτερόλεπτο όπως αναφέρει η συμφωνία» τονίζουν.

Η γειτονική μας χώρα έχει κατασκευάσει στα ανατολικά της σύνορα πάνω από 500 φράγματα. Το μεγαλύτερο από αυτά, το Ιλισού (φωτό) κοντά στην πόλη Χασανκεΐφ, τέθηκε σε λειτουργία το 2019 και μείωσε σημαντικά τη ροή του Τίγρη προς τη Συρία και το Ιράκ. Η πόλη του νοτίου Ιράκ, Μπάσρα βίωσε άμεσα τα αποτελέσματα της πτώσης της στάθμης του Τίγρη.

Μέσα στο 2021 αξιωματούχοι του Ιράκ επισκέφθηκαν την Τουρκία για να πιέσουν ώστε να απελευθερωθεί μεγαλύτερη ποσότητα νερού. Οι συζητήσεις συνεχίζονται έως σήμερα. Οι Κούρδοι όμως που ζουν στις περιοχές κοντά στα ανατολικά σύνορα της Τουρκίας κατηγορούν την χώρα ότι χρησιμοποιεί το νερό σαν όπλο στο πλαίσιο της γενικότερης σύγκρουσης.

Η τουρκική πλευρά διαψεύδει κάτι τέτοιο και τονίζει ότι τα φράγματα κατασκευάζονται στα πλαίσια της ανάπτυξης της χώρας και της βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου των πολιτών της. Σύμφωνα με τον Ντουρσούν Γιλντίζ, τον πρόεδρο της τουρκικής υδροηλεκτρικής ένωσης το πρόβλημα είναι ότι οι συμφωνίες που έχουν γίνει για το νερό είναι ουσιαστικά ασαφείς και έχουν γίνει ελάχιστες προσπάθειες να βελτιωθούν τα δίκτυα κατανομής. «Οι περιοχές αυτές στο Ιράκ και τη Συρία είχα πάντα πρόβλημα με την έλλειψη νερού. Τώρα, με την κλιματική κρίση, είναι πολύ πιθανό τα πράγματα να γίνουν πολύ χειρότερα» τονίζει ο Γιλντίζ.

Το δεδομένο είναι ότι κάποιες χώρες ήδη βιώνουν σε απόλυτο βαθμό τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Τεράστιες περιοχές μετατρέπονται σε ερήμους στις οποίες δεν θα μπορεί να επιβιώσει ο άνθρωπος. Πληθυσμοί μετατοπίζονται αναγκαστικά, καλλιεργήσιμες εκτάσεις χάνονται, ποτάμια στερεύουν και ίσως μελλοντικά η... προφητεία για πολέμους με θέμα το νερό να επαληθευθεί.