Ο αστικός μύθος για το εμβληματικό κομμάτι και η πραγματικότητα για το πώς δημιουργήθηκε
Αναμφισβήτητα ο Φιλ Κόλινς διεκδικεί το «βραβείο» του κορυφαίου σόλο ντεμπούτου στην ιστορία της μουσικής. Επιτυχημένος ήδη ως ντράμερ των Genesis ο Βρετανός αποφάσισε να διεκδικήσει μια θέση στην παγκόσμια μουσική βιομηχανία ως σόλο καλλιτέχνης. Στις 9 Ιανουαρίου 1981 κυκλοφόρησε το πρώτο του single. Αν μιλήσουμε με αρχιτεκτονικούς όρους ο Κόλινς ουσιαστικά ξεκίνησε σχεδιάζοντας έναν Παρθενώνα. Το πρώτο του κομμάτι ήταν το εμβληματικό «In the Air Tonight» το οποίο έως σήμερα αποτελεί σημείο αναφοράς. Αυτή είναι η ιστορία πίσω από το εκπληκτικό τραγούδι.
I can feel it coming...
Στα τέλη της δεκαετίας του '70 ο Κόλινς περνούσε μια πολύ δύσκολη φάση στη ζωή του. Ο γάμος του κατέρρεε και είχε αποστασιοποιηθεί από τους Genesis. Γράφοντας μόνος του στίχους και μουσική αποφάσισε να κυκλοφορήσει το πρώτο του σόλο άλμπουμ. Σε συνεργασία με τον παραγωγό και μουσικό μηχανικό Χιού Πάντγκαμ ετοίμασαν το υλικό για το άλμπουμ «Face Value».
Το «In the Air Tonight» ήταν το πρώτο σινγκλ που κυκλοφόρησε σε 45άρι δισκάκι το οποίο στην β' πλευρά είχε το κομμάτι «Τhe Roof is Leaking». Στο ντέμο το εκπληκτικό σόλο με τα ντραμς δεν υπήρχε. Σε μια ηχογράφηση όμως ο Κόλινς αποφάσισε να αυτοσχεδιάσει. Ο Πάνταγκαμ πήρε τον ήχο, τον επεξεργάστηκε με την τεχνική «gated reverb» και έτσι προέκυψε αυτό που ακούμε έως σήμερα. «Τελικά είναι ένας ήχος που χαρακτηρίζει όλη μου την καριέρα αλλά προέκυψε εντελώς τυχαία» θα πει ο Βρετανός καλλιτέχνης.
To σκοτεινό τραγούδι του Κόλινς έγινε άμεσα επιτυχία. Ανέβηκε στη δεύτερη θέση των βρετανικών τσαρτς (στην πρώτη βρισκόταν το Woman του Τζον Λένον ο οποίος είχε δολοφονηθεί έναν μήνα πριν) και έφτασε έως το νούμερο 19 του αμερικανικού billboard. «Ήταν μια έκπληξη για εμένα γιατί το κομμάτι είχε προκύψει τυχαία» θα πει ο ίδιος ο Κόλινς.
Το βίντεοκλιπ, το οποίο σκηνοθέτησε ο Στίουαρτ Όρμι, έδωσε μεγαλύτερη ώθηση στο τραγούδι και μπήκε στο καθημερινό πρόγραμμα του MTV, που ξεκίνησε να μεταδίδει τον Αύγουστο του 1981.
Το κομμάτι ακούστηκε σε μια ερωτική σκηνή με τον Τομ Κρουζ και την Ρεμπέκα Ντε Μορνέ στην ταινίας του 1983 «Risky Buisness». Εκεί όμως που πραγματικά εκτοξεύθηκε στην αμερικανική αγορά είναι όταν χρησιμοποιήθηκε στο πρώτο επεισόδιο του «Miami Vice». Σε μια εξαιρετικά σκηνοθετημένη σκηνή από τον Μάικλ Μαν το «In the Air Tonight» παίζει ενώ οι πρωταγωνιστές φεύγουν από έναν τόπο εγκλήματος και οδηγούν μέσα στη νύχτα.
Μέσα σε μικρό διάστημα από την κυκλοφορία του, το σινγκλ του Κόλινς ξεπέρασε το 1εκατ. πωλήσεις παγκοσμίως (τελικά έχει φτάσει περίπου τα 6εκατ.) και έβαλε τέλος σε κάθε αμφισβήτηση ότι ο Βρετανός μπορεί να σταθεί ως ανεξάρτητος καλλιτέχνης.
Well, if you told me you were drowning...
Με τους μυστηριώδεις στίχους και τη σκοτεινή του διάθεση το «In the Air Tonight» ερμηνεύτηκε ποικιλοτρόπως. Ήταν μια αντιπολεμική κραυγή, μια αναφορά σε ένα έγκλημα ή ένα αυτοβιογραφικό κομμάτι; Γύρω από το τραγούδι δημιουργήθηκε ένας αστικός μύθος. Σύμφωνα με την πιο δημοφιλή εκδοχή του ο Κόλινς έγραψε το «In the Air Tonight» αφού υπήρξε μάρτυρας ενός τραγικού γεγονότος.
Ένας άνθρωπος είχε πέσει στο νερό και ζητούσε βοήθεια. Ο
τραγουδιστής ήταν πολύ μακριά για να τον βοηθήσει. Παρατήρησε όμως ότι κοντά σε
αυτόν που φώναζε απεγνωσμένα υπήρχε ένα άτομο το οποίο θα μπορούσε να επέμβει, αλλά δεν το έκανε. Τελικά ο άνθρωπος στο νερό πνίγηκε. Το περιστατικό ενέπνευσε
το «In
the Air Tonight»
και ο μύθος δεν τελειώνει εκεί. Ο Κόλινς κατάφερε να εντοπίσει το άτομο που δεν
βοήθησε και τον κάλεσε σε μια από τις συναυλίες του. Του έστειλε εισιτήρια για
την πρώτη σειρά κι ενώ ερμήνευε το κομμάτι του ένας προβολέας έπεσε πάνω στον «ένοχο» που δεν απέτρεψε τον πνιγμό. Κανείς δεν γνωρίζει από που ξεκίνησε αυτός ο
μύθος αλλά πιθανότατα προέκυψε από τον στίχο «Well if you told me you were drowning, I would not lend a hand» (λοιπόν αν μου έλεγες ότι
πνίγεσαι δεν θα σου έδινε το χέρι». Στον συγκεκριμένο αστικό μύθο αναφέρεται ο Eminem στο
τραγούδι του Stan αλλά και ένα επεισόδιο του «Family Guy episode».
It's all been a pack of lies...
Ως συνήθως η πραγματικότητα πίσω από το πώς δημιουργήθηκε το τραγούδι είναι πολύ διαφορετική και όχι τόσο εντυπωσιακή. Ο Κόλινς είχε ρωτηθεί για το ζήτημα και τόνισε: «Δεν ξέρω να σας πω τι ακριβώς αφορά το τραγούδι. Όταν το έγραψα βρισκόμουν στη διαδικασία του διαζυγίου. Είχα μια σύζυγο, παιδιά και γάτες και ξαφνικά δεν είχα τίποτα. Το μόνο που μπορώ να πω για το τραγούδι είναι ότι σίγουρα το έγραψα ενώ ήμουν οργισμένος. Είναι η οργισμένη πλευρά, η πικρή πλευρά ενός χωρισμού. Έτσι όλο αυτό το κάνει πιο κωμικό όταν ακούω αυτές τις ιστορίες που ξεκίνησαν πολλά χρόνια πριν. Κυρίως στην Αμερική έρχεται κάποιος και μου λέει: Είδες πραγματικά κάποιον να πνίγεται; Του απαντώ "όχι, λάθος". Όμως κάθε φορά που επιστρέφω στην Αμερική ο μύθος, με τη μέθοδο του χαλασμένου τηλεφώνου, εμπλουτίζεται όλο και περισσότερο. Είναι απογοητευτικό γιατί απ' όλα τα τραγούδια που έχω γράψει πιθανότατα το συγκεκριμένο είναι αυτό το οποίο πραγματικά δεν ξέρω τι ακριβώς αφορά».
Ο Κόλινς έγραψε τους στίχους όταν βρισκόταν σε διαμάχη με τη σύζυγο του Άντρεα Μπερτορέλι. Είχαν γνωριστεί όταν ήταν μόλις 11 ετών και συναντήθηκαν ξανά το 1974 σε συναυλία των Genesis. Παντρεύτηκαν το 1975 όταν ήταν και οι δύο 24 ετών. Το διαζύγιο τους ήταν επεισοδιακό με την Μπερτορέλι να κατηγορεί τον Κόλινς για εκρήξεις θυμού και κακή συμπεριφορά.
How could I ever forget...
Το «In the Air Tonight»
έχει μπει πλέον στην τέταρτη δεκαετία του και δικαίως θεωρείται ένα κλασικό
κομμάτι. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο Όζι Όσμπορν έχει πει πως «τα ντραμς στο
συγκεκριμένο τραγούδι είναι τα καλύτερα που έχω ακούσει ποτέ».
Οι εκπληκτικές εναλλαγές στον ρυθμό και οι σκοτεινοί στίχοι, του έχουν χαρίσει μια σπάνια διαχρονικότητα. Επιπλέον το γεγονός ότι το κομμάτι δεν αφορά κάτι συγκεκριμένο συμβάλει στο να το ερμηνεύει, ο κάθε ακροατής, ανάλογα με τα δικά του βιώματα. Αναλόγως τον «δέκτη» μπορεί να μιλά για έναν χωρισμό, ένα έγκλημα, ή έναν πόλεμο. Αυτή άλλωστε είναι και η μαγεία ενός έργου τέχνης, οι πολλαπλές ερμηνείες και... μεταφράσεις.
Κλείνουμε με μια διαφορετική... εκτέλεση του κομματιού. Αυτή που παρουσιάστηκε στην ταινία «Hangover» από τον Μάικ Τάισον.