Η νεαρή αθλήτρια Μαίρη Κέιν μίλησε για τα όσα έζησε στο Project Oregon και
πως έφτασε στα όρια της αυτοκτονίας. Το σύστημα του Αλμπέρτο Σάλαζαρ, που
υποστήριξε η Nike, και η κουλτούρα του "νίκη με κάθε κόστος"
Στα 17 της η Αμερικανίδα αθλήτρια του στίβου, Μαίρη Κέιν,
ήταν αυτό που θα μπορούσε κάποιος να χαρακτηρίσει, το «φαινόμενο των ρεκόρ». Ήταν
η πιο γρήγορη αθλήτρια της γενιάς της και η νεότερη που κατάφερε ποτέ να μπει
σε εθνική ομάδα που θα συμμετείχε στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Στίβου. Το 2013,
υπογράφει με την Nike,
την καλύτερη ομάδα στίβου στον κόσμο, με «προπονητή», τον Αλμπέρτο Σαλαζάρ.
Τότε όλα άλλαξαν. Κατέρρευσαν. Η πτώση της ήταν τόσο εντυπωσιακή όσο και η άνοδος της. Η αθλήτρια μίλησε στους New York Times ξετυλίγοντας για πρώτη φορά το κουβάρι της δικής της ιστορίας.
Αντί να γίνει ένα σύμβολο για τις απεριόριστες δυνατότητες των
κοριτσιών στον αθλητισμό έγινε μία ακόμα αθλήτρια, που νικήθηκε από την
κουλτούρα «νίκη με κάθε κόστος». Κορίτσια
σαν την Κέιν τελικά καταστρέφονται και τα φώτα σβήνουν από πάνω τους. Σπάνια
μαθαίνουμε τι τους συνέβη.
"Ήμουν το γρηγορότερο κορίτσι στις ΗΠΑ. Έκανα πολλά
εθνικά ρεκόρ και ήμουν άριστη μαθήτρια. Στα 16 μου με πήρε τηλέφωνο ο Αλμπέρτο
Σάλαζαρ. Μου είπε ότι είμαι η εκπληκτικότερη αθλήτρια που έχει δει και μου
ζήτησε να μπω στο πρόγραμμα του. Ήταν το Nike Oregon Project και ήταν ένα όνειρο για εμένα.
Μπήκα στο πρόγραμμα για να γίνω κορυφαία αθλήτρια και τελικά
κακοποιήθηκα από ένα σύστημα που σχεδίασε ο Σάλαζαρ και χρηματοδοτούσε η Nike" λέει η Κέιν και
συνεχίζει:
"Το πρώτο πράγμα που μου είπαν είναι ότι για να γίνω
καλύτερη πρέπει να χάσω βάρος. Μου το επαναλάμβαναν συνεχώς ότι πρέπει να
γίνομαι συνέχεια πιο λεπτή. Σε ένα τόσο μεγάλο project δεν
υπήρχε ούτε ψυχολόγος ούτε διατροφολόγος. Ήταν απλά μια ομάδα φίλων του
Αλμπέρτο που σου έλεγαν τα ίδια.
Ο Αλμπέρτο με ζύγισε μπροστά σε όλη την ομάδα και με
ντρόπιαζε αν δεν είχε πετύχει τον στόχο απώλειας βάρους. Ήθελε να μου δώσει
αντισυλληπτικά και ουσίες για τον έλεγχο βάρους. Ήμουν σε τραγική κατάσταση.
Έχανα τους αγώνες πριν καν ξεκινήσουν καθώς σκεφτόμουν μόνο το βάρος μου.
Θα ήταν αφελές να μην αναγνωρίσω ότι το βάρος παίζει
τεράστιο ρόλο στον αθλητισμό. Όταν όμως κορίτσια σε αυτή την ηλικία πιέζονται
πέρα από τα όρια τους τα αποτελέσματα είναι καταστρεπτικά. Για τρία χρόνια
σταμάτησε η περίοδος μου και αυτό είχε επίπτωση στα κόκαλα μου. Πάθαινα πολύ
εύκολα κατάγματα, το έπαθα πέντε φορές.
Θυμάμαι ένα άρθρο στο περιοδικό Time παρουσίαζε εμένα και το πρόγραμμα.
Όμως δεν κάναμε τίποτα απ' όσα γράφονταν. Εγώ ένιωθα μόνη, φοβισμένη και
παγιδευμένη. Άρχισα να κόβω το σώμα μου και να έχω αυτοκτονικές τάσεις. Το
ήξεραν αλλά κανείς δεν είπε ή έκανε τίποτα.
Μετά από έναν αγώνα το 2015 το είπα στον Αλμπέρτο και μου
είπε απλά να πάω για ύπνο. Τότε κατάλαβα ότι σύστημα ήταν άρρωστο. Μίλησα με
τους γονείς μου και μου είπα να φύγω αμέσως".
Για τις τελευταίες εξελίξεις με το θέμα ντόπινγκ η Κέιν
τονίζει: "Το θέμα είναι η Nike
να αποδεχθεί ότι υπάρχει ένα σύστημα που καταπιέζει νεαρά κορίτσι και
καταστρέφει τα σώματα τους. Αυτό πρέπει να αλλάξει και να γίνει αυτό πρέπει να
αλλάξει η Nike η οποία
ελέγχει τον πρωταθλητισμό στο στίβο. Με το να απολύσει ένα προπονητή ή να
κλείσει απλά ένα project η αλλαγή δεν θα έρθει"
Η Nike
τους τελευταίους μήνες βρίσκεται κάτω από πίεση λόγω των κατηγοριών για
ντοπάρισμα που αντιμετωπίζει ο προπονητής-σταρ και υπεύθυνο της ομάδας « Nike Oregon Project», Αλμπέρτο Σαλαζάρ.
Του έχει επιβληθεί ποινή απαγόρευσης οποιασδήποτε ενασχόλησης με το άθλημα για
τέσσερα χρόνια, ενώ και η ομάδα του διαλύθηκε. Τον Οκτώβριο, ο διευθύνων
σύμβουλος της Nike
παραιτήθηκε. Ο Σάλαζαρ αρνήθηκε τις κατηγορίες που του προσάπτει η Κέιν.
Υποστήριξε μάλιστα πως τον ένοιαζε μόνο η υγεία της και η ευημερία της. Τ
πρόβλημα είναι ότι η κουλτούρα που δημιούργησε ο Σάλαζαρ, εξακολουθεί να
υπάρχει.
"Πιστεύεις ότι
χωρίς το πρόγραμμα δεν είσαι τίποτα"
Από την ομάδα αυτή, του «Nike Oregon Project», πέρασε και η Κάρα Γκούτσερ, δρομέας μεγάλων αποστάσεων,
το 2011. Αντιμετώπισε το ίδιο περιβάλλον με την Κέιν. Υποχρεωτικό ζύγισμα σε
καθημερινή βάση και συνεχής πίεση για λιγότερα κιλά. Μικρές έως ανύπαρκτες
ποσότητες φαγητού.
"Όταν είσαι σε ένα τέτοιο προπονητικό πρόγραμμα σου
υπενθυμίζουν σε μόνιμη βάση πόσο τυχερή είσαι που βρίσκεσαι εκεί, πως ο καθένας
θα ήθελε να είναι στη θέση του και έτσι σου δημιουργείται αυτό το περίεργο
αίσθημα. Σκέφτεσαι ότι δεν μπορείς να φύγεις και ότι χωρίς το πρόγραμμα δεν
είσαι τίποτα. Όταν κάποιος του προτείνει κάτι που δεν θέλεις να κάνεις, είτε
είναι μείωση βάρους, είτε ουσίες αναρωτιέσαι: Αυτό είναι που χρειάζεται για να
πετύχω. Ίσως αυτό να είναι και δεν πρέπει να έχω δεύτερες σκέψεις. Η καριέρα
σου είναι τόσο σύντομη και είσαι απεγνωσμένη. Θέλεις να επενδύσεις στην καριέρα
σου αλλά δεν είσαι σίγουρη με ποιο κόστος" αναφέρει η Γκούτσερ.
Όπως αποκάλυψε μετά το γεύμα πεινούσε τόσο που κλεινόταν στο
δωμάτιο της και έτρωγε μπάρες ενέργειας. "Ήμουν τόσο νευρική μην ακούσει
κάποιος τον ήχο όταν άνοιγα τις μπάρες" τονίζει.
Το αντιμετώπισε και η Γκρέισι Γκόουλντ, στο καλλιτεχνικό
πατινάζ. Πολλά υποσχόμενη, με λαμπρό μέλλον για κατάκτηση χρυσού Ολυμπιακού
μεταλλίου, έζησε το ίδιο εφιάλτη. Ήταν υποχρεωμένη να αδυνατίζει συνεχώς, μέχρι
που ήρθε αντιμέτωπη με διατροφικές διαταραχές. Στο βαθμό που σκέφτηκε να βάλει
τέλος στην ζωή της.
Μεγάλο μέρος του προβλήματος βρίσκεται στο γεγονός ότι, τόσο
τα νέα κορίτσια, όσο και οι γυναίκες, αναγκάζονται να ακολουθούν τα αθλητικά
πρότυπα ανάπτυξης των αγοριών και των ανδρών. Μόνο, που τότε το σώμα τους
κινδυνεύει να καταρρεύσει. Ό,τι ακριβώς συνέβη στην Κέιν.
Μετά από μήνες εξαντλητικής δίαιτας, θυμού, απογοήτευσης,
εκνευρισμού και όλα αυτά τα συναισθήματα που προκαλούνται όταν κάποιος είναι
κάτω από διαρκή πίεση για επιθυμητά αποτελέσματα η Κέιν είχε βρεθεί σε
αδιέξοδο. Έφτασε από κορίτσι θαύμα μια γενιάς με πολλά υποσχόμενο Ολυμπιακό
μέλλον να κάνει σκέψεις για να βάλει τέλος στη ζωή της. Αν δεν αποχωρούσε από
το πρόγραμμα θα οδηγούταν στην οστεοπόρωση και κατά πάσα βεβαιότητα στη
στειρότητα.
Κανείς δεν ασχολείται
με όσους δεν πέτυχαν
"Η Αμερική λατρεύει μια καλή ιστορία για ένα παιδί-θαύμα
και ο χώρος είναι έτοιμος να εκμεταλλευτεί μια τέτοια ιστορία, ειδικά όταν
πρόκειται για κορίτσι. Όταν έχεις αυτών των ειδών τα κορίτσια που ακολουθούν
τις οδηγίες και διακρίνονται θα δεις ότι υπάρχει ένα σύστημα που είναι
χαρούμενο να τις ενσωματώσει. Ένα σύστημα γεμάτο καταπίεση" λέει η Λόρεν
Φλέσμαν που ήταν σε project της Nike
έως το 2012.
Συνήθως δεν μαθαίνουμε τίποτα για τα θύματα αυτού του
συστήματος. Για τα κορίτσια που μπήκαν στο σύστημα και το πάλεψαν μέχρι που το
σώμα τους δεν άντεξε και εγκατέλειψαν τον αθλητισμό. Είναι πιο εύκολο να
εστιάσεις στα λαμπερά νέα αστέρια και να ξεχάσεις αυτούς που ξεθώριασαν. Ο
κόσμος αποκτά εμμονή με τα νέα αστέρια, τους ταλαντούχους αθλητές αλλά δεν τους
προστατεύει. Αν αποτύχουν να υλοποιήσουν όλα όσα προσδοκούν από αυτούς απλά
τους εγκαταλείπουν.
Η Μαιρη Κέιν στα 23 της αποφάσισε να βγει μπροστά και να
μιλήσει ώστε η ιστορία της να μην ξεχαστεί
και ο κόσμος να μάθει για τα παιδιά που εμπιστεύονται ένα πρόγραμμα και μια
ομάδα επαγγελματιών και αυτοί τους προδίδουν.
H απάντηση της Nike
Μετά τα όσα είπε η Κέιν η Nike εξέδωσε ανακοίνωση για το θέμα στην
οποία αναφέρει: "Πρόκειται για βαθιά ανησυχητικές καταγγελίες οι οποίες
όμως δεν είχαν υποβληθεί ξανά πριν από τη Μαίρη ή τους γονείς της. Η Μαίρη επιζητούσε
να επανενταχθεί στο Oregon Project
και στην ομάδα του Αλμπέρτο μόλις τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους και δεν είχε
εγείρει αυτές τις ανησυχίες ως μέρος αυτής της διαδικασίας. Λαμβάνουμε εξαιρετικά
σοβαρά τους ισχυρισμούς της και θα ξεκινήσουμε μια άμεση έρευνα για να
ακούσουμε και άλλους πρώην αθλητές του Project Oregon. Στη Nike επιδιώκουμε να τοποθετούμε πάντα
τον αθλητή στο επίκεντρο σε ό,τι κάνουμε και οι ισχυρισμοί αυτοί είναι εντελώς
ασυμβίβαστοι με τις αξίες μας"
"Η Nike να προστατέψει τους αθλητές"
Ως απάντηση στη δήλωση της Nike η αθλήτρια ανέφερε: "Για πολλά
χρόνια το μόνου που ήθελα ήταν η αποδοχή του Αλμπέρτο Σαλαζάρ. Τον αγαπούσα,
ήταν σαν πατέρας για εμένα ή ακόμα και σαν θεός.
Την περασμένη άνοιξη του είπε ότι θέλω να δουλέψω ξανά μαζί
του, μόνο μαζί τους, γιατί όταν επιτρέπουμε στους ανθρώπους να μας σπάζουν
συναισθηματικά επιζητούμε την αποδοχή τους περισσότερο από τίποτα άλλο.
Ήμουν το θύμα καταπιεστικού συστήματος, ενός καταπιεστικού
άντρα. Με βασάνιζε μόνιμα η σύγκρουση του να θέλω να ελευθερωθώ από αυτόν και
του να θέλω τα πράγματα να επιστρέψουν όπως ήταν όταν ήμουν η ευνοούμενη του.
Τον περασμένο μήνα αφού εμφανίστηκε η αναφορά για το ντόπινγκ που οδήγησε στην τιμωρία του, ένιωσα απελευθέρωση. Με βοήθησε να κατανοήσω ότι το σύστημα δεν ήταν ΟΚ. Για αυτό αποφάσισα να μιλήσω τώρα.
Οι άνθρωποι δεν πρέπει ποτέ να φοβούνται να βγουν μπροστά
και να μιλήσουν. Ελπίζω αυτή η έρευνα της Nike να εστιάσει στην κουλτούρα που δημιούργησε τον Αλμπέρτο. Η Nike έχει την ευκαιρία να
κάνει αλλαγές και να προστατέψει τους αθλητές που βγαίνουν μπροστά και
μιλούν".