Η επιδημία του κοροναϊού έχει σκοτώσει πάνω από 3.000 ανθρώπους, ωστόσο την ίδια στιγμή έχει ωφελήσει το περιβάλλον μειώνοντας δραστικά την μόλυνση της ατμόσφαιρας στην Κίνα, μια χώρα η οποία καταγράφει μόνιμα τα μεγαλύτερα ποσοστά μόλυνσης
Ο κοροναϊός SARS-CoV-2 μέχρι αυτή τη στιγμή έχει κοστίσει τη ζωή σε
λίγο περισσότερους από 3.000 ανθρώπους σε όλον τον κόσμο, ενώ έχουν νοσήσει
σχεδόν 88.400 άνθρωποι. Το τίμημα σε ανθρώπινες ζωές συνεχώς αυξάνεται και η
επιδημία έχει επεκταθεί σε 67 χώρες. Το μεγαλύτερο κόστος σηκώνει η Κίνα, απ’ όπου
και ξεκίνησε ο νέος κοροναϊός, καθώς από όλους τους νεκρούς παγκοσμίως, οι 2.912 καταγράφονται στην ασιατική χώρα. Την ίδια στιγμή ωστόσο ο κοροναϊός φαίνεται
ότι κάνει… καλό στο περιβάλλον.
Ο κοροναϊός «χτυπά»
το διοξείδιο του αζώτου
Η Κίνα πολύ σύντομα μετά το ξέσπασμα της επιδημίας «απάντησε»
θέτοντας σε καραντίνα μια μεγάλη έκταση της χώρας και κατά κύριο λόγο την
επαρχία Χουμπέι όπου βρίσκεται η πόλη Ουχάν, το σημείο απ’ όπου ξεκίνησαν όλα. Πάνω
από 50 εκατ. άνθρωποι πρέπει να μένουν σπίτια τους μονίμως και να μετακινούνται
μόνο όταν είναι απαραίτητο, ενώ φυσικά απαγορεύονται τα ταξίδια εκτός της πόλης.
Την ίδια στιγμή πολλές μεγάλες βιομηχανικές μονάδες έχουν αναγκαστεί να
παραμείνουν κλειστές για περισσότερο από έναν μήνα. Ακόμα και σε περιοχές που
δεν βρίσκονται σε καραντίνα, οι Κινέζοι επιλέγουν να βγαίνουν από το σπίτι τους
όσο το δυνατόν λιγότερο σε μια προσπάθεια να μειώσουν τις πιθανότητες να προσβληθούν
από τον κοροναϊό.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μειωθούν δραστικά τα επίπεδα
μόλυνσης στην ατμόσφαιρα της Κίνας, τα οποία συνήθως είναι από τα πιο υψηλά
στον κόσμο. Σύμφωνα με εικόνες από τον δορυφόρο που έδωσε στη δημοσιότητα η NASA και
η ευρωπαϊκή ESA είναι φανερό ότι τα επίπεδα διοξειδίου του αζώτου, ενός
τοξικού αερίου που εκπέμπεται από οχήματα, εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής
ενέργειας και άλλες βιομηχανικές μονάδες και προκαλεί σοβαρά αναπνευστικά
προβλήματα, έχουν μειωθεί σημαντικά μετά τη μαζική καραντίνα.
Η μόλυνση που προκαλείται από τις εκπομπές διοξειδίου του
αζώτου είναι από τις βασικότερες αιτίες της κλιματικής αλλαγής και αυτή η
μείωση αν και πιθανότατα θα αναστραφεί μετά το πέρας της επιδημίας θεωρείται πολύ
σημαντική.
Οι επιστήμονες παρατήρησαν τα επίπεδα μόλυνσης στις περιοχές γύρω από την Ουχάν τις πρώτες
τρεις βδομάδες του Ιανουαρίου, όταν ακόμα η καραντίνα ήταν αρχικό στάδιο, αλλά
και ύστερα κατά το διάστημα 10-25 Φεβρουαρίου. Και τις δύο περιόδους τις συνέκριναν
με τις αντίστοιχες πριν από έναν χρόνο.
Η μείωση των επιπέδων του διοξειδίου του αζώτου ήταν εντυπωσιακή και οι επιστήμονες την αποδίδουν
κατά κύριο λόγο στην καραντίνα εξαιτίας του κοροναϊού.
«Είναι η πρώτη φορά που παρατηρούμε μια τόσο δραματική
μείωση σε μια τόσο μεγάλη περιοχή εξαιτίας ενός γεγονότος. Η πρώτη μείωση
παρατηρήθηκε στην Ουχάν και ύστερα εξαπλώθηκε και στην υπόλοιπη χώρα», σχολίασε
η Φέι Λιού, επιστήμονας της NASA.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Ιανουάριο, όταν και γιορτάζεται
η κινεζική Πρωτοχρονιά, παρατηρείται πάντοτε μια πτώση στα ποσοστά του διοξειδίου
του αζώτου μιας και πρόκειται για την μεγαλύτερη αργία στην χώρα και σχεδόν όλες
οι επιχειρήσεις και βιομηχανίες κλείνουν για δέκα περίπου ημέρες. Ωστόσο, την φετινή
χρονιά η μείωση ήταν μεγαλύτερη απ’ ό,τι συνήθως.
«Αυτή τη χρονιά, η μείωση ήταν πολύ πιο έντονη από τα περασμένα
χρόνια και έχει διαρκέσει περισσότερο. Δεν εκπλήσσομαι, γιατί πολλές πόλεις σε
όλη τη χώρα έχουν λάβει μέτρα για να μειώσουν την εξάπλωση του ιού».
Σύμφωνα με τους ερευνητές τα επίπεδα του διοξειδίου του
αζώτου έχουν μειωθεί φέτος κατά 30%, ενώ συνήθως την περίοδο της κινεζικής
Πρωτοχρονιάς σημειωνόταν μια μείωση της τάξης του 10%. Το πιο σημαντικό ωστόσο
είναι ότι δεν υπήρξε η κλασική ανάκαμψη στα νούμερα μετά το πέρας των εορτών.
Σύμφωνα με την Λιου, πτώση στα ποσοστά του διοξειδίου του
αζώτου είχε παρατηρηθεί ξανά σε αρκετές χώρες του κόσμου κατά τη διάρκεια της οικονομικής
κρίσης που ξεκίνησε το 2008, αλλά τότε η μείωση ήταν σταδιακή. Ακόμα μια φορά
που οι επιστήμονες είχαν παρατηρήσει σημαντική μείωση στα ποσοστά ήταν την
εποχή των Ολυμπιακών Αγώνων στο Πεκίνο το 2008, αλλά αυτά εκτοξεύτηκαν και πάλι
μετά τους αγώνες.
Επίδραση και στο
φαινόμενο του θερμοκηπίου
Την ίδια στιγμή, οι επιστήμονες ανακοίνωσαν πριν λίγο καιρό
ότι τα ποσοστά των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου έχουν μειωθεί
στην Κίνα, η οποία παράγει σταθερά τα μεγαλύτερα ποσοστά αυτών των αερίων
παγκοσμίως, περίπου κατά 25%.
Η καραντίνα βοήθησε ακόμα μια φορά να μειωθεί η κατανάλωση
ορυκτών καυσίμων, όπως ο άνθρακας, μετά το κλείσιμο βιομηχανιών και την μείωση
των μετακινήσεων, αλλά και την ελαχιστοποίηση της παραγωγής ατσαλιού, μια
εργασία που δημιουργεί το 27% των αερίων του θερμοκηπίου.
Η χρήση του άνθρακα και κατ’ επέκταση οι εκπομπές του διοξειδίου
του άνθρακα έχουν καταγράψει ιστορικό χαμηλό τετραετίας, σύμφωνα με τα
στατιστικά στοιχεία, ενώ αρνητικά ρεκόρ καταγράφει και η παραγωγή πετρελαίου
στα μεγαλύτερα διυλιστήρια της χώρας στην επαρχία Σαντόνγκ. Σε αυτά έπαιξε πολύ
σημαντικό ρόλο και η μείωση των πτήσεων εντός της Κίνας κατά 70%!
Η μείωση της παραγωγής άνθρακα και αργού πετρελαίου έχουν
οδηγήσει σε πτώση κατά 25% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στη χώρα,
ποσοστό που παγκοσμίως μεταφράζεται σε 6% μείωση, σε σύγκριση με την περσινή
αντίστοιχη περίοδο.
Συνολικά, οι αλλαγές που έχει φέρει ο κοροναϊός στην
κινεζική κοινωνία υπολογίζεται σύμφωνα με επίσημα στοιχεία ότι έχει προκαλέσει
κατακόρυφη πτώση κατά 40% στην βιομηχανική παραγωγή όλης της χώρας. Εργοστάσια,
γραφεία, καταστήματα και σχολεία έκλεισαν για την κινεζική Πρωτοχρονιά αλλά από
τότε δεν άνοιξαν ξανά με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την κινεζική οικονομία.
Μακροπρόθεσμη
επίδραση (;)
Οι επιστήμονες ωστόσο διαφωνούν σχετικά με το αν αυτή η
μείωση θα έχει συνέχεια μετά το πέρας της επιδημίας και της καραντίνας.
Από την μια, ο Ντόμινικ Μοράν, καθηγητής οικονομικών με ειδίκευση
στον πρωτογενή τομέα παραγωγής στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, είχε δηλώσει
στον Independent ότι η
πτώση στις εκπομπές βλαβερών χημικών ουσιών θα έχει αθροιστικά θετική επίπτωση
στο περιβάλλον, ενώ εκτιμά ότι η μείωση στη χρήση των αεροπορικών πτήσεων πιθανότατα
θα αλλάξει τις συνήθειες των ανθρώπων για πολύ καιρό.
«Κάποιοι λένε ότι όλα θα επανέλθουν στα συνηθισμένα επίπεδα
μετά την επιδημία. Αλλά το 20% της παγκόσμιας οικονομίας βρίσκεται σε ύφεση και
μια στις πέντε πτήσεις παγκοσμίως ακυρώνονται. Αμφιβάλλω αν αυτά θα επανέλθουν
αργότερα», τονίζει.
Σύμφωνα με τον ίδιο, ο φόβος των ανθρώπων που βρίσκονται σε
καραντίνα θα τους δώσει τον χρόνο για να σκεφτούν και να αλλάξουν την
συμπεριφορά τους.
Από την άλλη ωστόσο ο Τζόερι Ροτζέλι, ένας επιστήμονας με
ειδίκευση στην μελέτη της κλιματικής αλλαγής του Ινστιτούτου Γκράχαμ, υποστηρίζει
ότι οι αλλαγές αυτές δεν θα έχουν καμία μακροχρόνια επίδραση.
«Αυτή η μείωση στις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα δεν
θα είναι μόνιμη. Συνολικά δεν θα επηρεάσει τις συνολικές μας εκπομπές
παγκοσμίως. Αν υπάρχει κάποια θετική πλευρά σε αυτήν την επιδημία είναι ότι
μπορεί να αποτελέσει μια αφύπνιση για την κοινωνία μας. Απέχουμε όμως πολύ από
τον μπορέσουμε να ελέγξουμε τον κόσμο όσο καλά νομίζουμε», τονίζει.
Όπως τονίζει οι εκπομπές μπορούν να μειωθούν πραγματικά αν
σταματήσουμε να ζητάμε ασυλλόγιστα προϊόντα για κατανάλωση ή αν καταναλώνουμε
πιο έξυπνα και αν σχεδιάσουμε έτσι τις πόλεις μας ώστε να χρειάζεται να
μετακινούμαστε λιγότερο.
Με τον Ροτζέλι συμφωνεί σε ένα μεγάλο βαθμό και η Κατερίνα
Μπραντμάγιαρ του think tank Green Alliance.
«Στην Κίνα η περισσότερη ενέργεια καταναλώνεται από τις βιομηχανίες,
ωστόσο αυτές ακολουθούν την ζήτηση των καταναλωτών είτε αυτοί είναι ιδιώτες
είτε οργανώσεις είτε κυβερνήσεις εκτός και εντός της χώρας. Αυτό μας υπενθυμίζει
ότι για να μειώσουμε μόνιμα τις βλαβερές εκπομπές απαιτείται οργανωμένη
επένδυση στην καθαρή ενέργεια, προϊόντα και υπηρεσίες αλλά και διασφάλιση ότι η
ζήτηση για ενέργεια και υλικά θα μειωθεί», τονίζει.