Ισαμπέλ Αλιέντε: Παράτησα τα παιδιά μου χωρίς να τους πω αντίο


Η Χιλιανή συγγραφέας σε μια προσωπική εξομολόγηση για το βάρος που κουβαλά πάντα στη ζωή της. Πώς για έναν έρωτα έσπασε το «μεγαλύτερο ταμπού της μητρότητας» όπως λέει η ίδια.

Σε ηλικία 36 ετών η διάσημη συγγραφέας Ισαμπέλ Αλιέντε αποφάσισε να παρατήσει την οικογένεια της για έναν έρωτα. Έσπασε το απόλυτο ταμπού της μητρότητας, όπως λέει η ίδια, καθώς άφησε πίσω τα παιδιά της χωρίς καν να πει αντίο. Στα 79 της πλέον η Χιλιανή έγραψε ένα κείμενο για εκείνη της την απόφαση και το πάθος που όπως λέει μπορεί να σε ορίσει και να σε καταστρέψει αλλά η ίδια επέλεξε να μην το αρνηθεί. Το κείμενο της Αλιέντε.

«Το πάθος αλλάζει καθώς μεγαλώνεις. Οι ορμόνες παίζουν μεγάλο ρόλο, όπως συμβαίνει και με τον καλό φωτισμό. Όμως επειδή είναι πιο ήρεμο δεν σημαίνει ότι δεν βρίσκεται εκεί. Το πάθος μας σπρώχνει μπροστά, διατηρεί τον ενθουσιασμό μας. Ως μια 77 ετών κυρία μου έφερε μια αγάπη που θα με ακολουθεί ως το τέλος αυτής της ζωής. Επί χρόνια προπονούμουν για να είμαι μια παθιασμένη ηλικιωμένη κυρία όπως άλλοι προπονούνται για να ανέβουν βουνά. Έτσι προσπαθώ να μην μετανιώνω αυτά που έκανα λόγω του πάθους.

Μου έδωσε την καριέρα μου, αγάπη και μια κατανόηση του εαυτού μου. Όμως, κάποιες φορές με έκανε απερίσκεπτη και υπήρξαν συνέπειες για τις οποίες πάλεψα να συγχωρήσω τον εαυτό μου.

Όταν κοιτάζω πίσω στον πρώτο μου γάμο μπορώ να δω γιατί ερωτεύτηκα. Ήμουν 16, αυτός ήταν φοιτητής μηχανολογίας, δύο χρόνια μεγαλύτερος. Ήταν αξιόπιστος και συνετός ενώ ο πατέρας μου μας είχε εγκαταλείψει όταν ήμουν δύο ετών. Ήξερα ότι αυτός ο άντρας ποτέ δεν θα έκανε κάτι τέτοιο. Ήταν η μοίρα μου, ο συνετός άντρας με τον οποίο θα έχτιζα μια ευτυχισμένη ζωή. Ο άντρας που θα κάλμαρε την οργή μου για τον κόσμο. Που θα χαλιναγωγούσε τις απερίσκεπτες τάσεις μου. Που θα με κρατούσε ασφαλή από τον εαυτό μου.

Ήταν ένα πολύ καλό άτομο. Ακόμα είναι. Ποτέ κανείς δεν σήκωσε τη φωνή του ή χτύπησε μια πόρτα στο σπίτι μας, τα νερά ήταν πάντα γαλήνια.

Ήταν ανοιχτόμυαλος για άντρα από τη Χιλή των '60s όπου η κουλτούρα της πατριαρχίας και του ανδρικού σωβινισμού δέσποζε. Ενώ είχαμε δύο παιδιά, μια κόρη την Πάουλα και έναν γιό τον Νίκο, ήμουν ελεύθερη να συνδυάσω τη μητρότητα με την καριέρα μου ως δημοσιογράφος και σεναριογράφος. Συν-ίδρυσα ένα φεμινιστικό περιοδικό και εργαζόμουν ως παρουσιάστρια στην τηλεόραση. Δεν ήταν το σύνηθες μονοπάτι για μια γυναίκα της Λατινικής Αμερικής όπου η μητρότητα ήταν το χαρακτηριστικό επίτευγμα.

Όμως δεν ήμουν μια τυπική γυναίκα της Λατινικής Αμερικής. Ήμουν φεμινίστρια και ποτέ δεν φοβόμουν να πάρω ρίσκα, ειδικά στο όνομα της δικαιοσύνης. Όταν η ζωή στη Χιλή έγινε πιο επικίνδυνη αρνήθηκα να σκύψω.

Το 1970 ο ξάδελφος του πατέρα μου, ο Σαλβαδόρ Αλίεντε, έγινε ο πρώτος σοσιαλιστής πρόεδρος της Χιλής. Τρία χρόνια μετά, μόλις είχε γίνει 31 ετών, έγινε ένα στρατιωτικό πραξικόπημα και πέθανε. Ποτέ δεν μάθαμε αν δολοφονήθηκε ή αυτοκτόνησε. Η Χιλή έγινε μια πολύ επικίνδυνη χώρα και εγώ ενεπλάκην στην βοήθεια απόκρυψης ή φυγάδευσης ατόμων. Οι φίλοι μου εξαφανίζονταν, άκουγα ιστορίες για βασανιστήρια σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ο άντρας μου με παρακάλεσε να μείνω στο σπίτι, να μην μπλέκομαι και να προσπαθήσω να είμαι αόρατη. Ήταν τρομοκρατημένος για την οικογένεια μας και είχε δίκιο. Όμως ήμουν παρορμητική και ξεροκέφαλη και η αδικία πυροδοτούσε το πάθος μου.

Τελικά μπήκα στη μαύρη λίστα του καθεστώτος και το 1975 έπρεπε να φύγω από την χώρα. Δραπέτευσα στη Βενεζουέλα. Έναν μήνα μετά ο σύζυγος μου έκλεισε την πόρτα του σπιτιού μας, με τα πάντα μέσα σε αυτό, και ήρθε να με βρει μαζί με τα παιδιά μας. Θα περνούσαν 15 χρόνια πριν μπορέσω να επιστρέψω στη Χιλή. Αμέσως βρήκε δουλειά στην κατασκευή ενός φράγματος σε μια άκρη της Βενεζουέλας, ενώ εγώ έμεινα στο Καράκας με τα παιδιά. Ερχόταν σπίτι κάθε πέντε ή έξι εβδομάδες για λίγες μέρες και μετά έφευγε ξανά. Εν τω μεταξύ εγώ δεν μπορούσα να βρω δουλειά, κανείς δεν με ήθελε στη Βενεζουέλα.

Αρχίσαμε να καταρρέουμε αθόρυβα. Αλλά δεν μπορούσα να κατηγορήσω πλήρως τις εξωτερικές συνθήκες. Και στο παρελθόν είχα νιώσει αποπνικτική τη σταθερότητα του γάμου μας, αλλά είχα καταφέρει να διώξω τα συναισθήματα. Ίσως επειδή είχα την καριέρα μου, ένα μέρος για να διοχετεύσω αυτό το πάθος το οποίο ο σύζυγός μου δεν μπορούσε να κατανοήσει. Τα χρόνια του στο βρετανικό οικοτροφείο τον είχαν κάνει μετρ της συναισθηματικής συγκράτησης. Ενώ ζούσα τη γλυκιά, ήρεμη ζωή μας, πάντα έπρεπε να καταπιέζω αυτήν την πλευρά του εαυτού μου. Και κανείς δεν μπορεί να καταπιέσει τον εαυτό του για πάντα.

Μετά βρήκα μια δουλειά, έγραφα μια παράσταση στο Καράκας. Εκεί ήταν που συνάντησα τον Ρομπέρτο. Ήταν ένας μουσικός από την Αργεντινή. Μπήκε μέσα στο θέατρο και έμοιαζε με ταυρομάχο. Είχε χωρίσει από τη σύζυγο του και έπρεπε να φύγει από την πατρίδα του περίπου  υπό τις ίδιες συνθήκες που εγώ άφησα τη δική μου. Μπορούσε να παίξει κάθε όργανο απλά ακούγοντας το και του άρεσαν τα ίδια βιβλία με εμένα. Η σχέση μας ξεκίνησε μέσα σε τρεις εβδομάδες από την ημέρα που συναντηθήκαμε και σύντομα ήμασταν τρελά ερωτευμένοι.

Προσπάθησα να πω στον σύζυγο μου είμαι ερωτευμένη με κάποιον άλλο. Αρνήθηκε να ακούσει σαν να θεωρούσε ότι αν το αγνοήσει θα εξαφανιστεί. Όμως δεν μπορούσα να σβήσω αυτή την καινούργια φωτιά. Με είχε καταπιεί. Όταν ο Ρομπέρτο μου είπε ότι θα πήγαινε στην Ισπανία για να έχει περισσότερες εργασιακές ευκαιρίες και μου ζήτησε να τον ακολουθήσω είπα ναι. Ήταν σαν μια εξωσωματική εμπειρία. Δεν είπα αντίο στα παιδιά. Ίσως ήξερα πως αν το έκανα δεν θα μπορούσα να φύγω. Επιπλέον είπα στον εαυτό μου: Η Πάουλα είναι 15, ο Νίκο είναι 12. Δεν αφήνω μωρά. Θα τα φέρω στην Ισπανία μόλις εγκατασταθώ πλήρως.


Η πρώτη εβδομάδα στην Ισπανία ήταν σαν μήνας του μέλιτος. Νοικιάσαμε ένα τραγικό διαμέρισμα στα προάστια της Μαδρίτης. Ήμασταν ερωτευμένοι και ελεύθεροι. Αλλά όταν δεν ήμασταν κλεισμένοι στην ιδιωτική μας φαντασίωση κανείς από τους δύο δεν μπορούσε να βρει δουλειά και δεν είχαμε καθόλου λεφτά. Το πάθος, το γνωρίζω τώρα, μπορεί να σε καταστρέψει όσο και να σε ορίσει.

Μετά η σύζυγος του Ρομπέρτο έφτασε στην Ισπανία με τα παιδιά τους. Όταν τα παιδιά μας επισκέφθηκαν τον παρακολούθησα, δεν ήταν συγκροτημένος ή καλοσυνάτος. Άρχισα να σκέφτομαι τα δικά μου παιδιά σε αυτό το περιβάλλον και πανικοβλήθηκα. Η πραγματικότητα ανέτελλε. Έγινα υστερική που ήμουν μακριά τους και ο Ρομπέρτο ήξερε ότι έπρεπε να με αφήσει να γυρίσω. Μέσα σε έξι εβδομάδες από την ημέρα που έφυγα, επέστρεψα στη Βενεζουέλα.

Ο σύζυγος μου με περιμένει στο αεροδρόμιο μαζί με τον σκύλο. "Όλα όσα συνέβησαν είναι δικό μου λάθος" είπε. "Δεν έδινα προσοχή. Δεν θα συζητήσουμε ξανά γι' αυτό το θέμα". Μου έδινε μια ευκαιρία να διορθώσω τα πράγματα. Η καλοσύνη με άφησε εμβρόντητη, είπα στον εαυτό μου ότι το οφείλω σε όλους να μείνω.

Η Πάουλα δεν μπορούσε να με κοιτάζει. Ο Νίκο είχε σταματήσει να τρώει από τότε που έφυγα και είχε σπάσει το χέρι του. Ήταν πολύ αδύνατος και λυπημένος. Ήταν τραγικό. Προσπάθησα να τους μιλήσω για ό,τι είχε γίνει, να εξηγήσω γιατί, αλλά δεν ήθελαν να ακούσουν. Τι θα καταλάβαιναν δύο παιδιά για τους λόγους που με οδήγησαν να φύγω; Ό,τι και να έλεγα το μόνο που θα άκουγαν ήταν: Αγάπησα κάποιον άλλο περισσότερο.

Ο Ρομπέρτο μου τηλεφώνησε και μου έγραψε επανειλημμένα. Άλλαξα το νούμερο μου και κατέστρεψα τα γράμματα. Ήμουν πληγωμένη αλλά ποτέ δεν του μίλησα. Ήξερα ότι θα ήταν εύκολο να με παρασύρει πίσω. Για το επόμενα εννέα χρόνια προσπάθησα να κάνω τον γάμο μου να δουλέψει. Έπιασα δουλειά σε ένα σχολείο και προσπάθησα να αποδείξω ότι μπορούσα να είμαι μια ευσυνείδητη μητέρα και σύζυγος, ότι μπορούσα να συμπεριφερθώ κατάλληλα.

Για χρόνια κουβαλούσα μαζί μου το στίγμα και βαθιά, βαθύτατη ντροπή. Μια ντροπή που ποτέ δεν βαρύνει έναν άντρα. Οι άντρες παρατούν τις οικογένειες τους πολύ συχνά. Αλλά αυτό που έκανα έμοιαζε ασυγχώρητο. Είναι ίσως το τελευταίο ταμπού της μητρότητας. Νομίζω ότι πάντα θα είναι μια από τις μεγάλες ανισορροπίες της ζωής. Ως μητέρα είσαι σε μια μόνιμα μάχη για να ισορροπήσεις τις ανάγκες σου με τις ανάγκες των παιδιών σου. Οι άντρες ακόμα κατέχουν μια ελευθερία την οποία οι γυναίκες δεν έχουν.

Έτσι ίσως ποτέ δεν θα είμαι απολύτως ελεύθερη από την ντροπή γι' αυτό που έκανα. Αλλά δεν μπορώ να το μετανιώσω απολύτως γιατί μέσω αυτού έμαθα πράγματα για τον εαυτό μου που βοήθησαν να χτίσω την υπόλοιπη ζωή μου. Ήξερα ότι είχα ανάγκη από περισσότερα, ότι είμαι σεξουαλική και θερμοκέφαλη και ζώντας μια ζωή στην οποία τα αρνούμουν θα με έπνιγε.

Μετά από 29 χρόνια γάμου τελικά χώρισα με τον σύζυγο μου. Λίγα χρόνια μετά θα άφηνα και πάλι τα παιδιά μου, ενήλικα αυτή τη φορά, για μια αγάπη. Ήταν ένας δικηγόρος που συνάντησα σε μια περιοδεία για ένα βιβλίο μου. Ζούσε στην Καλιφόρνια. Άφησα τη Βενεζουέλα για να είμαι μαζί και μείναμε παντρεμένοι 28 χρόνια πριν χωρίσουμε.

Τώρα στα 70-κάτι βρήκα αυτό που πιστεύω ότι θα είναι η τελευταία μου αγάπη, ο τρίτος μου σύζυγος ο Ρότζερ. Μια ακόμα παρόρμηση της καρδιάς αλλά και απόδειξη ότι τιθάσευσα τον απερίσκεπτο χαρακτήρα μου. Μου έκανε πρόταση γάμου την τρίτη μέρα της σχέσης μας και επέμεινα ότι πρέπει να είμαστε εραστές για πάνω από έναν χρόνο πριν του δώσω απάντηση.

Παρά αυτά που έκανα, τα παιδιά μου μεγάλωσαν όμορφα. Η Πάουλα έγινε ψυχολόγος και περήφανη φεμινίστρια και κατέληξε να με καταλάβει περισσότερο απ' ό,τι είχα καταλάβει εγώ τον εαυτό μου. Την χάσαμε από μια πάθηση στο συκώτι το 1992 και μου λείπει κάθε μέρα. Στον γιό μου δεν αρέσει να συζητάμε αυτό που συνέβη και το βάλαμε στην άκρη περίπου δέκα χρόνια πριν. Είπα: Αυτό είναι πάντα κάτι που κουβαλούσα. Θέλω να απολογηθώ για το πόσο πολύ σε πλήγωσα.

Μου απάντησε: Σ' ευχαριστώ που το λες αυτό. Το χρειαζόμουν.

Λοιπόν ναι, το πάθος μου σημαίνει ότι έκανα λάθη. Κάποιοι μπορεί να θεωρήσουν εγωιστικό το γεγονός ότι δεν επέλεξα να αρνηθώ αυτή την πλευρά του εαυτού μου. Θα μπορούσα να έχω θυσιάσει τον εαυτό μου για να είμαι το κοινωνικό πρότυπο της καλής μητέρας, η τέλεια κυρία. Όμως δεν είμαι κυρία δεν έχω τα υλικά γι' αυτό. Πάρα πολύ πάθος βλέπετε...».