Οι ραβίνοι που τα παράτησαν όλα για να γίνουν στρατιώτες και
ανατρέπουν ακόμα και την κυβέρνηση του Ισραήλ
Μια ομάδα νεαρών αντρών συγκεντρώνεται. Φορούν το κλασικό
καπέλο κιπά και από τους κροτάφους τους αριστερά και δεξιά ξεπροβάλουν οι δυο
χαρακτηριστικές μπούκλες των Ορθόδοξων Εβραίων, των πιο «σκληροπυρηνικών»
θρησκευόμενων, αυτών που προορίζονται για τους μελλοντικούς ραβίνους. Στα χέρια
τους όμως δεν κρατούν τις ιερές γραφές, αλλά όπλα.
Είναι ένα ξεχωριστό τάγμα του ισραηλινού στρατού που οδεύει
αντίθετα στο νόμο και απαρτίζεται αποκλειστικά από νεαρούς στρατιώτες
υπερ-Ορθόδοξων Εβραίων. Στο Ισραήλ η στράτευση των νέων είναι υποχρεωτική για
άντρες και γυναίκες. Οι μόνοι που εξαιρούνται είναι οι νεαροί άντρες των
υπερ-Ορθόδοξων οικογενειών ή αλλιώς Χαρέντι. Αυτοί από τη στιγμή της γέννησής
τους μαθαίνουν απέξω την Tορά
(οι ιερές γραφές των Εβραίων, ο μωσαϊκός νόμος) και σχεδόν όλοι προορίζονταν να
γίνουν ραβίνοι, οι ιερείς του ιουδαϊσμού, η οποία αποτελεί την υψηλότερη τιμή
και καθήκον γι’ αυτούς τους νέους.
«Όμως, κάποιες φορές ένα παιδί δεν θέλει να γίνει ραβίνος,
θέλει να γίνει μαχητής», αναφέρει ο Ντάνιελ Ρόσενμπεργκ, ένας υπερ-Ορθόδοξος
νεαρός κρατώντας στα χέρια του ένα οπλοπολυβόλο που έχει μπει στον στρατό.
Η ζωή στα ειδικά τάγματα του στρατού στα οποία εντάσσονται
μόνο Χαρέντι διαφέρει αρκετά από το κλασικό στρατιωτικό πρόγραμμα. Πριν
ξεκινήσουν οι ασκήσεις το πρωί, πριν καν ανατείλει ο ήλιος, οι νεαροί Χαρέντι
προσεύχονται. Το φαγητό που τρώνε έχει προετοιμαστεί υπό τις αυστηρές
προϋποθέσεις του κοσέρ (οι εβραϊκοί θρησκευτικοί κανόνες για την διατροφή). Οι
ασκήσεις σταματούν τουλάχιστον δύο φορές μέσα στην ημέρα για να προσευχηθούν οι
στρατιώτες. Ακόμα μια ώστε ο ραβίνος να διδάξει τους νέους για τις ιερές
γραφές. Σε αντίθεση με τον υπόλοιπο στρατό, δεν υπάρχει πουθενά καμία γυναίκα.
Απόβλητοι από τις οικογένειές
τους
Η ένταξη των νεαρών Χαρέντι στο στρατό δεν είναι απλή
υπόθεση στο Ισραήλ. Οι νεαροί που επιλέγουν να γίνουν στρατιώτες αντί για
ραβίνοι πολλές φορές απορρίπτονται από τις ίδιες τις οικογένειές τους. Παρόλα
αυτά, τις τελευταίες δύο δεκαετίες όλο και περισσότεροι Χαρέντι επιλέγουν να ενταχθούν
εθελοντικά στον στρατό.
«Χρειάζεται πολύ θάρρος και δύναμη για να αποκοπείς από τα
πιστεύω της οικογένειάς σου και να κάνεις κάτι διαφορετικό. Οι νέοι αυτοί δεν
έχουν καμία ψυχολογική βοήθεια. Και τελικά, όταν βγαίνουν στο πεδίο των μαχών
είναι σαν άγρια ζώα. Αυτά τα παιδιά είναι μόνα τους και η ειρωνεία είναι ότι
αυτό τελικά τους δίνει δύναμη», αναφέρει στο The Guardian ο 21χρονος Ρόσενμπεργκ, ο οποίος
είναι αλεξιπτωτιστής.
Ο Ααρόν Γκρανότ, ένας πρώην δημοσιογράφος, έχει ιδρύσει την
οργάνωση Osey Chail και σε έντεκα διαμερίσματα φιλοξενεί 35 υπερ-Ορθόδοξους ή
πρώην πιστούς Εβραίους που έχουν αποκοπεί από την οικογένειά τους εξαιτίας της ένταξής
τους στο στρατό. Οι νέοι αυτοί έχουν χάσει κάθε επαφή με τις οικογένειές τους, πολλές
από τις οποίες έχουν πραγματοποιήσει την παραδοσιακή τελετή μοιρολογιών για τους
«νεκρούς» τους γιους, οι οποίοι όμως ζωντανοί ακόμα υπηρετούν στο στρατό.
«Νόμιζα ότι με τον καιρό δεν θα επηρεάζομαι τόσο από τις ιστορίες
αυτών των παιδιών. Αλλά αυτό δεν συνέβη ποτέ. Ακόμα κλαίω κάθε φορά που ακούω τις
ιστορίες τους. Δεν μπορώ να καταλάβω πώς γίνονται τέτοια πράγματα», λέει ο
Γκρανότ, ο οποίος έχει γίνει πλέον η
πατρική φιγούρα που έχουν χάσει αυτά τα παιδιά.
Οι στρατιώτες Χαρέντι
ρίχνουν την κυβέρνηση
Σύμφωνα με τη νομοθεσία του Ισραήλ, οι Χαρέντι απαλλάσσονται
από την υποχρεωτική στράτευση ώστε να αφοσιωθούν στην μελέτη των ιερών κειμένων.
Ο νόμος της απαλλαγής θεσπίστηκε από την ίδρυση του ισραηλινού κράτους, όταν οι
400 φοιτητές yeshiva (το θρησκευτικό πανεπιστήμιο για την μελέτη του Ταλμούδ
και της Τορά) απαλλάχθηκαν από την στράτευση και λάμβαναν για την συντήρησή
τους ένα επίδομα από το κράτος.
Τα τελευταία χρόνια ο πληθυσμός των Χαρέντι ωστόσο έχει
αυξηθεί κατά πολύ και πλέον αποτελούν το 12% του πληθυσμού των εννέα
εκατομμυρίων της χώρας. Έτσι, οι φοιτητές yeshiva από 400 έγιναν πλέον δεκάδες
χιλιάδες και αυτοί συνεχίζουν να μην στρατεύονται ενώ ζουν χάρη στις κρατικές
παροχές επιβαρύνοντας όλο και περισσότερο το κράτος.
Το αυξημένο κόστος για την πληρωμή των Χαρέντι καθώς και η απουσία
τους από τον στρατό προκαλεί όλο και περισσότερες αντιδράσεις στο Ισραήλ. Τον
περασμένο Μάιο, ένας από τους εταίρους της κυβέρνησης και πρώην υπουργός
Άμυνας, ο Αβιγκντόρ Λίμπερμαν, αποφάσισε με το ακροδεξιό κόμμα του Yisrael
Beiteinu (Το Ισραήλ είναι το σπίτι μας) να μην στηρίξουν την κυβέρνηση
Νετανιάχου με αποτέλεσμα αυτή να χάσει την πλειοψηφία στη Βουλή. Μια από τις
βασικές διαφορές Λίμπερμαν-Νετανιάχου ήταν η άρνηση του δεύτερου να αναθεωρήσει
τον συγκεκριμένο νόμο για τους Χαρέντι και να σταματήσει την απαλλαγή τους από
την στράτευση. Κι αυτό γιατί ο Νετανιάχου δεν ήθελε να αντιπαρατεθεί με τα
ισχυρά θρησκευτικά κόμματα της χώρας. Ως αποτέλεσμα η χώρα οδηγήθηκε και πάλι
σε πρόωρες εκλογές που διεξάγονται σήμερα, 17 Σεπτεμβρίου, στο Ισραήλ και είναι
οι δεύτερες μέσα σε πέντε μήνες.
 |
| Λίμπερμαν και Νετανιάχου |
Τα τάγματα των
Χαρέντι
Αν και οι Χαρέντι μπορούν να ενταχθούν μεμονωμένα σε οποιοδήποτε τάγμα του ισραηλινού στρατού, υπάρχει και το τάγμα με αμιγώς νέους Χαρέντι, το Νέτζα
Γιεχούντα, το οποίο δημιουργήθηκε στο Ισραήλ το 1999. Ξεκίνησε «δειλά» από 30 στρατιώτες
Χαρέντι σε συνεργασία με τον επίσημο στρατό του Ισραήλ και σιγά σιγά
γιγαντώθηκε φτάνοντας σήμερα να έχει πάνω από 1.000 στρατιώτες. Κατά κύριο
λόγο, οι Χαρέντι του Νέτζα Γιεχούντα
δρουν στην Δυτική Όχθη ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που όλα αυτά τα χρόνια
έχουν κατηγορηθεί για υπέρμετρη χρήση βίας κατά των Παλαιστινίων. Έχουν υπάρξει
αναφορές για βίαιους ξυλοδαρμούς ανθρώπων που έχουν συλληφθεί και φορούν
χειροπέδες ή ακόμα και ηλεκτροπληξία κρατουμένων.
Τον Μάρτιο, ένα στρατιωτικό δικαστήριο καταδίκασε τέσσερις
στρατιώτες του Νέτζα Γιεχούντα για την κακοποίηση δύο Παλαιστίνιων κρατουμένων.
Μάλιστα είχαν τραβήξει βίντεο με τα βασανιστήριά τους στα οποία γελούσαν και
έλεγαν ότι «κάνουμε πάρτι», ενώ χαστούκιζαν έναν κρατούμενο που είχε δεμένα
μάτια.
Την ίδια στιγμή, ο Γιεχούντα Μέσι-Ζαχάβ είναι ο δημιουργός
της οργάνωσης ZAKA, η
οποία έχει εθελοντικές ομάδες πολιτοφυλακής που έχουν ως σκοπό την βοήθεια της
αστυνομίας, της πυροσβεστικής ή των εθνικών κέντρων άμεσης βοήθειας όταν
υπάρχει ανάγκη. Ο ίδιος ως νεαρός ραβίνος την δεκαετία του ‘80 αντιμαχόταν την
κοσμική εξουσία. Ωστόσο το 1989 έγινε μάρτυρας μιας επίθεσης Παλαιστινίων στα
Ιεροσόλυμα που είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο 16 ανθρώπων. Τότε, αποφάσισε ότι θα
έπρεπε όλοι οι Ισραηλινοί να βοηθήσουν την κοινωνία και ίδρυσε τη ZAKA, την οποία απαρτίζουν
κατά κύριο λόγο υπερ-Ορθόδοξοι Εβραίοι.
«Ήταν κάτι που με επηρέασε βαθιά. Ο τρόπος σκέψης σου
αλλάζει όταν βλέπεις μια επίθεση. Καταλαβαίνεις ότι για να υπάρξει η πιθανότητα
να διατηρήσουμε ό,τι έχουμε ήδη πρέπει όλοι να δουλέψουν εθελοντικά και να
προσφέρουν ό,τι μπορούν», τονίζει.
Ο Γιεχούντα Μέσι-Ζαχάβ
είναι μάλιστα από τους λίγους ραβίνους που προωθούν την ένταξη των
Χαρέντι στο στρατό. Ο 22χρονος γιος του Ναθάνιελ μόλις τελείωσε την εκπαίδευσή
του ως αλεξιπτωτιστής σε τάγμα των Χαρέντι. Ο ίδιος είχε πάντα τη στήριξη της
οικογένειάς του, ωστόσο πολλοί συστρατιώτες του είχαν εκδιωχθεί από τους γονείς
τους λόγω της απόφασής τους να στρατευθούν, ενώ αντιμετώπιζαν και προβλήματα
ένταξης στον νέο «κοσμικό» τρόπο ζωής. Έτσι, ο Ναθάνιελ ανέλαβε να βοηθήσει
αυτούς τους νέους. Χάρη στον πατέρα του είχε έρθει σε επαφή από νωρίς και με το
κοσμικό κράτος και γνωρίζοντας και τις δύο πλευρές βοήθησε να συγκεραστούν οι
διαφορές καθώς συχνά οι μη θρησκευτικοί αξιωματούχοι δεν αντιλαμβάνονται από
πού προέρχονται αυτά τα παιδιά.
«Πολλές φορές οι κοσμικοί αξιωματούχοι δεν μπορούν να
αντιληφθούν ότι αυτά τα παιδιά για τα 18 χρόνια της ζωής τους κάθονται απλώς σε
μια καρέκλα και διαβάζουν την Τορά. Δεν έχουν τρέξει ούτε 100 μέτρα», λέει ο
Ναθάνιελ.
Ωστόσο, με το πέρασμα του χρόνου οι νεαροί Χαρέντι καλύπτουν
το έδαφος και γίνονται αξιόμαχοι στρατιώτες. Όμως, για τις οικογένειες του3 και
τον βαθιά θρησκευόμενο κύκλο τους συχνά θεωρούνται προδότες που παράτησαν την
πίστη τους.
«Όταν έφευγα από το στρατόπεδο στο Τελ Αβίβ οι άνθρωποι ήταν
πολύ ευγενικοί και ένιωθες περήφανος που φορούσες τα φτερά των αλεξιπτωτιστών
στο στήθος σου. Όμως, αν έπαιρνες το λεωφορείο και πήγαινες στις γειτονιές των
Χαρέντι η διαφορά ήταν εμφανής. Μπορούσες να νιώσεις τον θυμό», λέει ο
Ναθάνιελ.