Το χρονικό της εκτέλεσης και της εξαφάνισης του Τζαμάλ
Κασόγκι όπως το διηγούνται η μνηστή του και δύο ερευνήτριες που άκουσαν το
φρικτό ηχητικό της δολοφονίας
Όταν ο Τζαμάλ Κασόγκι πέρασε την είσοδο της πρεσβείας της Σαουδικής
Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη ήταν χαμογελαστός και ήρεμος. Οι εικόνες από την
κάμερα ασφαλείας του κτιρίου ήταν όμως οι τελευταίες του διάσημου
δημοσιογράφου. Θεωρούσε ότι έμπαινε σε έναν απολύτως ασφαλή χώρο αλλά εκεί τον περίμεναν
οι εκτελεστές του κι ένα φρικτό τέλος.
Έναν χρόνο μετά την εκτέλεση, τον διαμελισμό και την
εξαφάνιση του Κασόγκι, το BBC επιχείρησε να ρίξει φως στο σενάριο τρόμου που εξελίχθηκε
μέσα στην πρεσβεία.
Για την υπόθεση μίλησε η μνηστή του Κασόγκι, Χατισέ Σενγκίζ, αλλά και οι ερευνήτριες Ελένα Κένεντι και Αγκνές Καγιαμάρ. Η Βρετανίδα και
Γαλλίδα είναι από τα ελάχιστα άτομα στα οποία δόθηκε πρόσβαση στο ακουστικό
υλικό της δολοφονίας του Κασόγκι. Η Καγιαμάρ εξουσιοδοτήθηκε από τον ΟΗΕ να ερευνήσει την
υπόθεση και ζήτησε τη συμβολή της Βρετανίδας που έχει μάλιστα τον τίτλο της
βαρόνης.
"Η φρίκη είναι να ακούς τον φόβο στη φωνή κάποιου, να
ακούς κάτι που συνέβη στην πραγματικότητα. Σε κάνει να ανατριχιάζεις" λέει
η Κένεντι που άκουσε ένα υλικό 45 λεπτών που καλύπτει το φάσμα πριν, κατά τη
διάρκεια και μετά τη δολοφονία.
"Τους ακούς να γελούν όταν περιμένουν. Είναι
ανατριχιαστικό. Περιμένουν και γνωρίζουν ότι αυτός ο άντρας θα έρθει, θα τον
δολοφονήσουν και θα τον διαμελίσουν" προσθέτει.
Η Καγιαμάρ από τη μεριά τους αναφέρει: "Αποκτήσαμε
πρόσβαση καθώς η Τουρκία ήθελε να μας βοηθήσει να αποδείξουμε ότι υπήρξε
σχεδιασμός και έγινε εκ προμελέτης.
"Δεν υπάρχει
λόγος να φοβάσαι"
Ο Κασόγκι βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη για λίγες
εβδομάδες όταν αποφάσισε να επισκεφθεί την πρεσβεία. Ήθελε να πάρει τα χαρτιά
του διαζυγίου του ώστε να μπορέσει να παντρευτεί και πάλι. Είχε ήδη
αρραβωνιαστεί με την Χατισέ Σενγκίζ και σχεδίαζαν να ζήσουν μόνιμα στην Πόλη.
"Στις 28 Σεπτεμβρίου πήγαμε στη νομαρχία αλλά μας είπαν
ότι χρειάζονταν τα χαρτιά του διαζυγίου του Τζαμάλ. Δεν μπορούσε να κάνει κάτι
άλλο. Έπρεπε να πάει στην πρεσβεία και να τα πάρει ώστε να παντρευτούμε
επίσημα. Δεν μπορούσε να επιστρέψει στην πατρίδα του. Πήγαμε μαζί και στην
πρώτη του επίσκεψη στην πρεσβεία και περίμενα απ' έξω. Βγήκε με ένα χαμόγελο
στο πρόσωπο του. Μου είπε ότι οι υπάλληλοι ήταν έκπληκτοι που τον είδαν και του
προσέφεραν τσάι. Δεν υπάρχει λόγος να φοβάσαι, μου τόνισε. Του έλειπε πολύ η χώρα
του και η οικεία ατμόσφαιρα στην πρεσβεία τον είχε κάνει να νιώσει πολύ καλά.
Του είπαν να επιστρέψει σε λίγες μέρες για να πάρει τα χαρτιά", τονίζει η
Σενγκίζ.
Οι Σαουδάαραβες είδαν στην επίσκεψη του Κασόγκι μια ευκαιρία
να τον ξεφορτωθούν. Όπως αποκάλυψαν οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίας αμέσως έγιναν τηλεφωνήματα στο Ριάντ. "Αυτό που είναι πολύ ενδιαφέρον σε αυτά τη
τηλεφωνήματα είναι ότι αναφέρονταν στον Κασόγκι σαν έναν άτομο που
καταζητούσαν. Κάποιος στο πανίσχυρο γραφείο επικοινωνίας της Σαουδικής Αραβίας
έδωσε εξουσιοδότηση για την αποστολή", αναφέρει η Καγιαμάρ και προσθέτει
ότι όλα συνηγορούν ότι η εντολή δόθηκε από τον Σαούντ αλ Καχτανί, σύμβουλο και άμεσο συνεργάτη του πρίγκιπα
Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. "Το όνομα του
έχει εμπλακεί και σε διάφορές παρόμοιες αποστολές κατά συγκεκριμένων
ατόμων", τονίζει. Στα κείμενα του ο Κασόγκι κατηγορούσε τον Καχτανί ότι
ξεκαθάριζε τη μαύρη λίστα που του είχε δώσει ο πρίγκιπας.
Από την 28η Σεπτεμβρίου και μετά υπήρξαν τουλάχιστον τέσσερα
τηλεφωνήματα από την πρεσβεία στο Ριάντ που αναφέρονταν στην υπόθεση. Ο
υπεύθυνος ασφαλείας του υπουργείου εξωτερικών τόνιζε ότι "έχει σχεδιαστεί η
αποστολή που αποτελεί εθνικό καθήκον".
"Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι ήταν μια σοβαρή,
οργανωμένη αποστολή που προήλθε από την κορυφή. Δεν ήταν μια αλλοπρόσαλλη,
αντισυμβατική επιχείρηση", λέει η Κένεντι.
"Πρώτη φορά θα
κόψω κάποιον στο πάτωμα"
Την 1η Οκτωβρίου 2018 τρεις Σουαδάραβες υπαξιωματικοί των
μυστικών υπηρεσιών έφτασαν στην Πόλη. Οι δύο εργάζονταν στον γραφείο του
πρίγκιπα Σαλμάν. "Επισκέφθηκαν την πρεσβεία και αποσαφήνισαν τι μπορεί να
γίνει και τι όχι" τονίζει η Καγιαμάρ. Στις 2 Οκτωβρίου εννέα Σαουδάραβες
έφτασαν με ιδιωτικό τζετ στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης. Μεταξύ τους ήταν
και ιατροδικαστής Σαλάχ αλ Τουμπαϊγκί. "Η επιχείρηση εκτελέστηκε από
κρατικούς υπαλλήλους και έδρασαν επίσημα. Δύο από αυτούς είχαν διπλωματικά
διαβατήρια", αναφέρει η Γαλλίδα ερευνήτρια.
Οι Σαουδάραβες εγκαταστάθηκαν σε ένα ξενοδοχείο δίπλα στην
πρεσβεία και λίγο πριν τις δέκα το πρωί η κάμερα ασφαλείας τούς κατέγραψε να
μπαίνουν σε αυτή. Τα στοιχεία και οι ηχογραφήσεις δείχνουν ότι ο Μάχερ
Αμπντουλαζίζ Μουτρέμπ ήταν ο υπεύθυνος της επιχείρησης.
Με την ομάδα μέσα στην πρεσβεία ο Κασόγκι δέχεται τηλεφώνημα
πως τα έγγραφα του είναι έτοιμα και μπορεί να τα παραλάβει. Καθώς περπατούσε
μαζί με την μνηστή του προς το κτίριο ο Μουτρέμπ και ο ιατροδικαστής είχαν μια
συζήτηση που παγώνει το αίμα.
"Του αναλύει πως κάνει τις νεκροψίες και τους ακούς να
γελούν. Λέει: Συχνά ακούω μουσική όταν κόβω τα πτώματα και κάποιες φορές έχω
έναν καφέ ή ένα τσιγάρο στο χέρι. Από τις ηχογραφήσεις είναι προφανές ότι ο
γιατρός ήξερε ακριβώς τι έπρεπε να κάνει. Λέει πως πρώτη φορά τη ζωή του θα
πρέπει να κόψει κάποιον σε κομμάτια στο πάτωμα και προσθέσει πως ακόμα και οι
χασάπηδες κρεμούν τα ζώα για να τα κόψουν. Στον γραφείο του πάνω ορόφου έχει
γίνει ήδη η προετοιμασία. Έχουν στρώσει πλαστικό ενώ έχουν δώσει ρεπό στο
προσωπικό που δεν ήταν απόλυτης εμπιστοσύνης. Συζητούν για το πότε θα φτάσει ο
Κασόγκι και ρωτούν αν ήρθε το ζώο που θα θυσιαστεί. Έτσι αναφέρονται σε
αυτόν" τονίζει η Κένεντι.
Η μνηστή του δημοσιογράφου θυμάται τις τελευταίες τους
στιγμές. Ήταν μεσημέρι 2 Οκτωβρίου: "Περπατούσαμε χέρι-χέρι και όταν
φτάσαμε μπροστά στην πρεσβεία. Μου έδωσε τα τηλέφωνα του και μου είπε: Θα σε δω
σε λίγο αγάπη μου, περίμενε με εδώ. Ήξερε ότι θα κρατήσουν τα τηλέφωνα στην
είσοδο και δεν ήθελε να έχουν πρόσβαση σε ιδιωτικές του πληροφορίες".
Τα ηχητικά αποκαλύπτουν πως μόλις πέρασε την είσοδο τον
περίμενε μια ομάδα ανθρώπων και του είπαν ότι υπάρχει ένταλμα σύλληψης του από
την Ιντερπόλ και πρέπει να επιστρέψει στη Σαουδική Αραβία. Του ζητούν να
στείλει μήνυμα στον γιο του ότι είναι καλά και ο Κασόγκι ακούγεται να αρνείται
να το κάνει.
"Υπάρχει ένα σημείο που μπορείς να ακούσεις τον Κασόγκι
να αλλάζει από ένας άντρας με αυτοπεποίθηση σε ένα άτομο που νιώθει φόβο. Ακούς
την ανησυχία του, τον τρόμο του και να έχει πλέον κατανοήσει ότι κάτι τρομερό
θα συμβεί. Υπάρχει κάτι απολύτως φρικτό στη φωνή που αλλάζει. Ακούγοντας τα
ηχητικά νιώθεις μέσα σου την αγριότητα", αναφέρει η Βρετανίδα βαρόνη.
Η συνάδελφος της δεν είναι σίγουρη ότι ο Κασόγκι είχε
κατανοήσει ποια ήταν ακριβώς τα σχέδια της ομάδας. "Δεν ξέρω αν σκεφτόταν
ότι θα τον σκοτώσουν. Σίγουρα όμως σκέφτεται ότι θα επιχειρήσουν να τον
απαγάγουν. Ρωτάει αν θα του κάνουν ένεση και του απαντούν, ναι. Ρωτάει δύο
φορές με αγωνία αν τον απαγάγουν και αναρωτιέται πώς μπορεί να συμβαίνει κάτι
τέτοιο μέσα σε μια πρεσβεία. Οι ήχοι που ακούγονται από εκεί και πέρα δείχνουν
ότι τον πνίγουν. Πιθανότατα με μια σακούλα στο κεφάλι. Έχουν κλείσει βίαια το
στόμα του, ίσως με το χέρι, ίσως με κάτι άλλο", τονίζει.
Η Ελένα Κένεντι πιστεύει ότι από εκεί και πέρα ανέλαβε ο
γιατρός ακολουθώντας τις οδηγίες του αρχηγού της ομάδας: "Ακούς τη φωνή,
που φαίνεται να είναι του Μουτρέμπ, να λέει: Αφήστε τον να κόψει. Τότε κάποιος φωνάζει: Τελείωσε. Κάποιος άλλος λέει: Βγάλτο, βγάλτο. Βάλε αυτό στο κεφάλι του. Τύλιξε
το. Το μόνο που μπορώ να συμπεράνω είναι ότι του έκοψαν το κεφάλι".
"Περίμενα και σκεφτόμουν τον γάμο μας. Δεν βγήκε όμως
ποτέ"
Η Σενγκίζ περίμενε μισή ώρα έξω από την πρεσβεία.
"Εκείνη την ώρα έκανα όνειρα για το μέλλον μου, για το πώς θα είναι ο
γάμος μας. Σχεδιάζαμε μια μικρή τελετή" λέει. Ενώ περιμένει, στις 15:00,
ένα αυτοκίνητο φεύγει από την πρεσβεία και πηγαίνει στην κατοικία του πρέσβη,
δύο τετράγωνα μακριά. Επιβαίνουν τρεις άντρες και έχουν μαζί τους βαλίτσες και
πλαστικές σακούλες. Αργότερα φεύγει κι άλλο αυτοκίνητο. Οι ερευνητές πιστεύουν
ότι έτσι βγήκε από το κτίριο το διαμελισμένο πτώμα του Κασόγκι το οποίο δεν
βρέθηκε ποτέ.
Σε μια κίνηση αντιπερισπασμού ένας άντρας που φορά τα ρούχα
και τα γυαλιά του Κασόγκι (αλλά διαφορετικά παπούτσια) βγαίνει από την
πρεσβεία. Μαζί του ένας νεαρός που φορά ζακέτα με κουκούλα και κρατά με
σακούλα. Πετά την σακούλα σε έναν κάδο.
Η Σενγκίζ έχει αρχίσει και ανησυχεί: "Περίμενα αρκετή
ώρα, περίμενα μετά τις 15:30. Κάποια στιγμή κατάλαβα ότι η πρεσβεία είχε κλείσει.
Έτρεξα προς τα εκεί και ρώτησα γιατί ο Τζαμάλ δεν βγήκε έξω. Ένας φρουρός μου
είπε ότι δεν καταλάβαινε τι έλεγα. Τηλεφώνησα σε έναν φίλο του Τζαμάλ".
Ήταν ο δρ. Γιασίν Ακτάι, μέλος του κυβερνώντος κόμματος.
"Δέχθηκα ένα τηλεφώνημα από άγνωστο αριθμό. Μου μίλησε μια φανερά ανήσυχη
κυρία που δεν γνώριζα. Μου είπε: Ο μνηστήρας μου Τζαμάλ Κασόγκι πήγε στην
πρεσβεία της Σαουδικής Αραβίας και δεν βγήκε. Μίλησα με τον αρχηγό των μυστικών
υπηρεσιών και ενημέρωσε και το γραφείο του προέδρου Ερντογάν" θυμάται ο Ακτάι.
Στις 18:30 τα μέλη της ομάδας που εκτέλεσαν την επιχείρηση
βρίσκονταν ήδη σε ιδιωτικό τζετ το οποίο πετούσε για το Ριάντ. Τέσσερις μέρες
μετά μια άλλη ομάδα φτάνει στην Πόλη. Επισήμως είχαν έρθει για να κάνουν
έρευνα για την εξαφάνιση. Οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες τονίζουν ότι ήταν μια
"ομάδα καθαρισμού" για να εξαφανίσουν κάθε στοιχείο. "Για δύο
εβδομάδες οι Σαουδάραβες δεν επέτρεπαν στις τουρκικές αρχές να μπουν στην
πρεσβεία. Όταν τελικά τους έδωσαν πρόσβαση δεν βρήκαν τίποτα. Ούτε καν DNA που να δείχνει ότι ο Κασόγκι βρισκόταν εκεί. Το συμπέρασμα ήταν ότι το μέρος είχε καθαριστεί επαγγελματικά"
αναφέρει η Καγιαμάρ.
"Ο Τζαμάλ δεν το άξιζε αυτό. Άξιζε κάτι πολύ καλύτερο.
Ο τρόπος που τον σκότωσαν, σκότωσε και όλη μου την ελπίδα στη ζωή. Δεν είναι μόνο
μια προσωπική τραγωδία αλλά τραγωδία για όλη την ανθρωπότητα. Για όλους όσοι σκέφτονται
σαν τον Τζαμάλ και υψώνουν το ανάστημα τους" λέει δακρυσμένη η Χατισέ
Σενγκίζ.
Πληρώνει άρα μπορεί
και να σκοτώνει
Η Σαουδική Αραβία δίκασε έντεκα άτομα για την υπόθεση.
Μεταξύ τους ήταν και ο Μουτρέμπ, ο υπεύθυνος της επιχείρησης. Το χέρι της
δικαιοσύνης όμως δεν έφτασε πιο ψηλά. Ούτε καν στον Σαούντ αλ Καχτανι που απλά
απομακρύνθηκε από σύμβουλος του πρίγκιπα. Τα στοιχεία και οι έρευνες που έκαναν
οι Τούρκοι, οι Αμερικάνοι και ο ΟΗΕ έδειξαν ότι η εντολή ήρθε από την κορυφή
της πυραμίδας. Ο Κασόγκι ήταν για πολλά χρόνια μια ενοχλητική φωνή για τον
πρίγκιπα και το καθεστώς. Έπρεπε λοιπόν να σιγήσει.
Πριν λίγες μέρες ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν (φωτό) μίλησε για πρώτη
φορά για την υπόθεση. Τόνισε ότι νιώθει υπεύθυνος γιατί όπως ανέφερε "συνέβη στη βάρδιά μου.
Παίρνω όλη την ευθύνη, γιατί συνέβη στη δική μου βάρδια". Όταν τον ρώτησε
πως είναι δυνατόν να μην γνώριζε τίποτα για μια δολοφονία που έγινε σε πρεσβεία
της χώρας από κρατικούς υπαλλήλους ανέφερε πως "έχουμε 20 εκατ. ανθρώπους,
έχουμε τρία εκατ. κυβερνητικούς υπαλλήλους".
Είναι δεδομένο ότι μια τέτοια επιχείρηση δεν θα μπορούσε να προχωρήσει χωρίς την άδεια του πρίγκιπα. Είναι επίσης σίγουρο ότι δεν πρόκειται ποτέ να λογοδοτήσει ούτε για την εξαφάνιση του Κασόγκι αλλά ούτε για τα άλλα εγκλήματα του καθεστώτος. Με την τεράστια οικονομική της επιφάνεια η Σαουδική Αραβία έχει ουσιαστικά εξαγοράσει το "δικαίωμα" της να εξαφανίζει ανθρώπους, να καταπατά ανθρώπινα δικαιώματα και να μένει ατιμώρητη. Την ωμή αλήθεια είχε πει άλλωστε και ο πρόεδρος Τραμπ που όταν ρωτήθηκε για το αν σκέφτεται να σταματήσει τη συνεργασία με τη Σαουδική Αραβία λόγω της δολοφονίας του Κασόγκι είχε πει: "Η Σαουδική Αραβία μέσα σε ένα συγκεκριμένο διάστημα έχει ξοδέψει 400 με 450δισ. για να αγοράσει εξοπλισμό από εμάς. Είναι ένας μεγάλος αγοραστής των προϊόντων μας και αυτό σημαίνει κάτι για εμένα. Δημιουργούν πολλές δουλειές. Δεν είμαι ένας βλάκας που θα πει ότι δεν θέλω να κάνω δουλειές μαζί τους. Αν δεν κάνουν δουλειές μαζί ξέρετε τι θα κάνουν; Θα στραφούν στους Ρώσους ή τους Κινέζους".