Μελέτη αποδεικνύει ότι σε όλη την προεκλογική περίοδο στη Βρετανία τα ψέματα στις πολιτικές διαφημίσεις των κομμάτων ήταν ένα εξαιρετικά συχνό φαινόμενο
Η Μεγάλη Βρετανία οδηγήθηκε σήμερα στις κάλπες σε μια εκλογική αναμέτρηση που θα παίξει καθοριστικό ρόλο για το μέλλον της χώρας. Ωστόσο, από την στιγμή της προκήρυξης των εκλογών είχε ξεκινήσει μια μακρά προεκλογική περίοδος, στην οποία όλα τα κόμματα προσπάθησαν να πείσουν τους πολίτες για να κερδίσουν την ψήφο τους.
Οι πολιτικές διαφημίσεις κατέκλυσαν όλα τα μέσα ενημέρωσης
και τα κοινωνικά δίκτυα «βομβαρδίζοντας» τον κόσμο με τα μηνύματα. Κατά πόσο όμως
τα κόμματα χρησιμοποίησαν κάθε φορά την αλήθεια;
Η βρετανική οργάνωση Coalition for Reform in Political Advertising, η οποία αποτελείται
από μια ομάδα επαγγελματιών διαφημιστών, μελέτησε τις διαφημίσεις που
προβλήθηκαν από όλα τα κόμματα στην Βρετανία αυτή την προεκλογική περίοδο και
κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τουλάχιστον 31 διαφημίσεις όλων των κομμάτων
περιείχαν ψευδείς ισχυρισμούς.
Η οργάνωση που στοχεύει στο να κατοχυρωθεί νομικά η απαίτηση
ελέγχου των πολιτικών διαφημίσεων, αναφέρει ότι σε πολλές περιπτώσεις οι διαφημίσεις
περιείχαν ψεύδη ή παραπλανούσαν τον πολίτη.
Η δουλειά της οργάνωσης
Από την στιγμή της προκήρυξης των εκλογών μια ομάδα δέκα
εθελοντών από την οργάνωση παρακολουθούσε κάθε διαφημιστικό όλων των κομμάτων
σε οποιαδήποτε μορφή, από διαφήμιση στην τηλεόραση και το διαδίκτυο μέχρι
διαφημιστικά φυλλάδια.
Σε κάθε διαφήμιση έλεγξε κατά πόσο αντιστοιχούν στην
πραγματικότητα όσα υποστήριζε το εκάστοτε κόμμα. Τελικά, κατέληξε σε 31
χαρακτηριστικά παραδείγματα πολιτικών διαφημίσεων που καταπατούσαν τους βασικούς
κώδικες της διαφήμισης.
Μερικά από τα
παραδείγματα
Το Συντηρητικό Κόμμα του Μπόρις Τζόνσον είχε ανεβάσει ένα tweet με
βίντεο του υποψηφίου των Εργατικών, Κίρ Στάρμερ, στο οποίο είχαν αφαιρεθεί οι
απαντήσεις του για το Brexit,
κάτι που η ομάδα το χαρακτήρισε «παραπλανητικό».
Σε μια ανάρτηση των Φιλελεύθερων Δημοκρατών είχαν
παρουσιαστεί ένα γράφημα δημοσκόπησης στο οποίο το κόμμα παρουσιαζόταν στην
δεύτερη θέση μετά τους Συντηρητικούς και πάνω από τους Εργατικούς. Ωστόσο ποτέ
δεν δόθηκε καμία πληροφορία για το πότε έγινε αυτή η δημοσκόπηση, από ποια
εταιρεία και σε ποιο δείγμα πολιτών.
Το κόμμα του Brexit σε μια διαφήμισή του ανέφερε ότι πέντε εκατομμύρια ψηφοφόρων
των Εργατικών ψήφισαν η χώρα να φύγει από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην πραγματικότητα
δεν υπάρχει καμία μέτρηση όλα αυτά τα χρόνια που να δείχνει επακριβώς τι
ψήφισαν οι ψηφοφόροι κάθε κόμματος. Οι περισσότερες αναλύσεις υπολογίζουν τους Εργατικούς
που ψήφισαν» ναι» στο Brexit
γύρω στα τρία με τέσσερα εκατομμύρια.
Μια ανάρτηση του Εργατικού Κόμματος υποστήριζε ότι μια
συμφωνία εμπορίου με τον Ντόναλντ Τραμπ θα σήμαινε ότι θα δίνονται 500 εκατ.
λίρες την εβδομάδα σε μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες. Σύμφωνα με την έρευνα της
Οργάνωσης, ο αριθμός αυτός δεν έχει καμία πραγματική βάση και αποτελεί ένα
εξαιρετικά παρατραβηγμένο σενάριο. Το συγκεκριμένο tweet από τον
Τζέρεμι Κόρμπιν ήταν το πιο πολυδιαμοιρασμένο στην προεκλογική περίοδο με
17.000 retweet παρόλο
που ήταν κάτι που δεν αποδεικνυόταν.
Το συντηρητικό κόμμα Ellesmere Port and Neston Conservatives σε ένα βίντεο στο Facebook υποστηρίζει ότι αν εκλεγεί θα προσλάβει 50.000 νοσοκόμες
στα δημόσια νοσοκομεία. Διαβάζοντας κάποιος πιο προσεκτικά τις προγραμματικές τους
δηλώσεις στις 50.000 νοσοκόμες περιλαμβάνονται και 18.500 ήδη υπάρχουσες
νοσοκόμες που απλώς θα τις ενθαρρύνουν να παραμείνουν στη θέση τους ή θα
προσπαθήσουν να τις προσελκύσουν σε περίπτωση που φύγουν.
Οι διαφημίσεις εντοπίστηκαν τόσο στην τηλεόραση αλλά κατά
κύριο στο διαδίκτυο και τα social media με πληρωμένες ή μη καμπάνιες. Υπήρξαν μάλιστα και ανάλογες
περιπτώσεις σε τυπωμένα φυλλάδια.
Σύμφωνα με την οργάνωση, αυτά τα παραδείγματα παραπλανητικών
διαφημίσεων δεν είναι τα μόνα σε ολόκληρη την προεκλογική περίοδο καθώς είναι
πολύ πιθανό να υπάρχουν κι άλλα που απλώς δεν εντοπίστηκαν.
Οι συγκεκριμένες εκλογές στην Βρετανία παρουσιάζουν ένα
ακόμα ενδιαφέρον καθώς είναι οι πρώτες στη χώρα από τότε που οι πλατφόρμες των
κοινωνικών δικτύων έδωσαν πρόσβαση στις λίστες των πολιτικών διαφημίσεων που
προβάλλονται.
Σύμφωνα με αυτά τον τελευταίο μήνα δόθηκαν από τα κόμματα
δύο εκατομμύρια λίρες σε διαφημίσεις μόνο στο Facebook και το Instagram. Σε μια ανάλυση των
διαφημίσεων που προβλήθηκαν στο Facebook στις αρχές Δεκεμβρίου, η οργάνωση κατέληξε στα εξής
συμπεράσματα:
Το 88% των διαφημίσεων των Συντηρητικών, κάτι που
αντιστοιχεί σε 5.952 διαφημίσεις, περιείχαν ισχυρισμούς που είχαν αποδειχθεί ολικώς
ή μερικώς ψευδείς από οργανισμούς που ελέγχουν τις ψευδείς ειδήσεις. Μάλιστα,
οι περισσότερες από αυτές ήταν από τις προωθημένες. Ένα από τα χαρακτηριστικά
παραδείγματα είναι η διαφήμιση που υποστήριζε ότι το κόστος δημοσίων επενδύσεων
και κρατικοποιήσεων που υπόσχονται οι Εργατικοί ανέρχεται σε 1,2 τρις στερλίνες
κάτι που θα επιβάρυνε κάθε νοικοκυριό με 2.400 λίρες. Ο συγκεκριμένος
ισχυρισμός δεν αποδεικνύεται με κανένα τρόπο, ωστόσο προβλήθηκε σε 4.028
διαφημίσεις με χιλιάδες κοινοποιήσεις από τους πολίτες.
Στην Βρετανία οι διαφημίσεις ελέγχονται από την Υπηρεσία Advertising Standards Authority (ASA), η οποία ορίζει ότι
απαγορεύονται οι παραπλανητικές πληροφορίες και απαιτείται από τους διαφημιστές
να στηρίζουν τα λεγόμενά τους με αποδείξεις. Ωστόσο, οι όροι αυτοί ισχύουν μόνο
για τις εμπορικές διαφημίσεις καθώς οι πολιτικές δεν υπόκεινται στον έλεγχο της
ASA. Στην
πραγματικότητα ο εκλογικός νόμος σε κανένα σημείο δεν απαιτεί όσα αναφέρονται στις
πολιτικές διαφημίσεις να είναι αληθή ή να αποδεικνύονται.
Οι κάλπες στη Βρετανία θα κλείσουν σε λίγη ώρα. Μπορεί τα
αποτελέσματα των συγκεκριμένων εκλογών να μην επηρεάζουν άμεσα την χώρα μας,
ωστόσο οι υπόγειες τακτικές πολλών- αν όχι όλων- των κομμάτων στην προσπάθειά τους
να επικρατήσουν δεν είναι μόνο βρετανικό φαινόμενο. Το διαδίκτυο και τα
κοινωνικά δίκτυα έχουν πλέον επικρατήσει στη ζωή μας και όσοι το επιθυμούν
μπορούν να περάσουν με πολύ πιο άμεσο τρόπο σε σχέση με το παρελθόν τα μηνύματά
τους, αληθή ή ψευδή.