Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τον νέο κοροναϊό


Είναι όντως τόσο επικίνδυνος και τόσο φονικός; Πόσο πιθανή είναι μια πανδημία από τον νέο κοροναΐό;



Όλος ο πλανήτης είναι αντιμέτωπος με μια πιθανή πανδημία ενός νέου κοροναϊού. Η ασθένεια που ξεκίνησε στην πόλη Ουαχάν της Κίνας, πρωτεύουσα της επαρχίας Χουμπέι, έχει εμφανιστεί σε διάφορα σημεία του κόσμου, ενώ έχει φτάσει και στην Ευρώπη όπου δύο κρούσματα καταγράφηκαν στην Γαλλία. Ποιος είναι όμως αυτός ο νέος κοροναϊός που έχει γίνει ο φόβος και ο τρόμος της παγκόσμιας κοινότητας και θα πρέπει όντως να ανησυχούμε;

- Τι είναι οι κοροναϊοί;

Οι κοροναϊοί ή κορονοϊοί είναι οικογένεια ιών, οι οποίοι έχουν πάρει το όνομά τους από τη χαρακτηριστική εμφάνισή τους στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο, όπου διακρίνονται εξογκώματα περιμετρικά του ιού σαν στέμμα, ή αλλιώς «κορόνα». Πρόκειται για αρκετά συχνούς ιούς, οι οποίοι προκαλούν συνήθως ήπια αναπνευστικά προβλήματα όπως βήχα και καταρροή, ωστόσο υπάρχουν και ορισμένοι πιο επικίνδυνοι, όπως ο SARS και ο MERS οι οποίοι είχαν εμφανιστεί πριν μερικά χρόνια προκαλώντας και τότε φόβο για πανδημία. Σε λίγες περιπτώσεις οι συνήθεις κοροναϊοί μπορούν να προκαλέσουν λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού, όπως πνευμονία και βρογχίτιδα.

Είναι κοινοί στα ζώα παγκοσμίως και μόνο λίγοι από αυτούς είναι γνωστό ότι μολύνουν τους ανθρώπους. Σπάνια κάποιος κοροναϊός μεταλλάσσεται και εξαπλώνεται από τα ζώα στους ανθρώπους, όπως συνέβη με τους ιούς SARS και MERS. Θεωρείται ότι οι περισσότεροι άνθρωποι θα μολυνθούν με πιο ήπιους κοροναϊούς τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους και θα εμφανίσουν ήπια έως μέτρια συμπτώματα.

-Ποιος είναι ο νέος κοροναϊός;

Η νέα μορφή του κοροναϊού ονομάστηκε «2019-nCoV» και είναι μέλος της ίδιας μεγάλης οικογένειας με τους προηγούμενους ιούς SARS και MERS. Εμφανίστηκε πρώτη φορά στην Κίνα το Δεκέμβριο του 2019 και πιστεύεται ότι μεταδόθηκε στον άνθρωπο από τα ζώα.



-Πώς ξεκίνησε ο ιός

Πηγή της εξάπλωσης του ιού θεωρείται ότι η είναι η υπαίθρια αγορά Χουανάν που βρίσκεται στην πόλη Ουχάν. Εκεί, πωλούνται κάθε είδους ζώα που προορίζονται για φαγητό: από πουλερικά, ψάρια και χοιρινό μέχρι και νυχτερίδες, φίδια, τρωκτικά, κοάλα ακόμα και μικροί λύκοι. Η κατάσταση στην αγορά απέχει πολύ από το να θεωρηθεί ότι τηρούνται οι στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής: νεκρά ζώα τοποθετούνται δίπλα σε ζωντανά χωρίς καμία προστασία και διαχωρισμό. Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλά από τα «εδέσματα» που πωλούνται στην συγκεκριμένη αγορά – νεκρά ή ζωντανά- είναι παράνομα, ωστόσο οι Αρχές φαίνεται να έκαναν τα στραβά μάτια ως τώρα. Η αγορά έκλεισε την 1η Ιανουαρίου και έχει απολυμανθεί ωστόσο πλέον είναι πολύ αργά.



Σύμφωνα με τα εργαστηριακά αποτελέσματα των εξετάσεων στις οποίες μελετήθηκε το φαρυγγικό επίχρισμα και το αίμα όσων ανθρώπων νόσησαν διαπιστώθηκε πως πιθανότατα ο ιός μεταλλάχθηκε και μεταδόθηκε για πρώτη φορά από τα ζώα στους ανθρώπους της συγκεκριμένης αγοράς.
Η επιστημονική μελέτη γύρω από τον νέο κοροναϊό που δόθηκε στη δημοσιότητα το Σάββατο 25/1, αναφέρει ότι η βασικότερη πηγή μόλυνσης ήταν οι νυχτερίδες, οι οποίες πωλούνταν στην συγκεκριμένη αγορά και χρησιμοποιούνται συνήθως ως συστατικό σε σούπες. Παράλληλα, ο ιός εντοπίστηκε και στις κόμπρες που πωλούνται στην αγορά και χρησιμοποιούνται στην κουζίνα της Κίνας.

Όπως αναφέρεται, ο νέος κοροναϊός που χτυπά τον άνθρωπο είναι κατά 96.2% ίδιος με αντίστοιχους κοροναϊούς που εντοπίζονται στις νυχτερίδες, οι οποίες με την σειρά τους μολύνουν κυρίως τα φίδια. Αν και ακόμα δεν είναι επιβεβαιωμένο πώς ξεκίνησε η μόλυνση των ανθρώπων, οι επιστήμονες θεωρούν πως είναι πιθανό ο «2019-nCoV» να προέκυψε από το συνδυασμό ξεχωριστών ιών που μολύνουν αυτά τα δύο είδη ζώων. Αυτό μπορεί να συνέβη στη φύση ή στην αγορά της Χουανάν, όπου τα ζώα διατηρούνταν κοντά το ένα στο άλλο.

- Ποια είναι τα συμπτώματα του νέου ιού;

Οι ασθενείς που μολύνονται από το νέο κοροναϊό παρουσιάζουν υψηλό πυρετό και βήχα, ενώ μερικοί έχουν και δύσπνοια κα φτάνουν ως την πνευμονία. Τα συμπτώματα μοιάζουν πολύ με αυτά του SARS και εμφανίζονται ανάμεσα στη δεύτερη μέρα και στη δεύτερη εβδομάδα μετά την έκθεση στον ιό.

- Πώς γίνεται η διάγνωση και η θεραπεία του;

Οι κινεζικές αρχές έχουν κάνει αποκωδικοποιήσει του γονιδιώματος του νέου κοροναϊού ενημερώνοντας τους επιστήμονες από όλο τον κόσμο, οι οποίοι επίσης μελετούν τον ιό. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει συγκεκριμένη αντιική θεραπεία για τη λοίμωξη κι έτσι οι ασθενείς λαμβάνουν φαρμακευτική θεραπεία για να κατευνάσουν τα συμπτώματα τους και αναμένεται να ανακάμψουν μόνοι τους μετά από ένα διάστημα. Συνίσταται η ανάπαυση και η λήψη πολλών υγρών.

Επιπλέον, δεν υπάρχει ακόμη εμβόλιο για το νέο κοροναϊό, ωστόσο έχει ήδη ξεκινήσει η προσπάθεια για την δημιουργία του. Από την άλλη, η αμερικανική φαρμακευτική εταιρεία Regeneron έκανε γνωστό ότι βρίσκεται στα αρχικά στάδια ανάπτυξης μιας αντιικής θεραπείας.

- Πώς εξαπλώθηκε στους ανθρώπους;

Σύμφωνα με την γενετική ανάλυση που έχουν κάνει οι επιστήμονες φαίνεται ότι ο ιός πιθανώς ανέπτυξε την ικανότητα να μεταφέρεται από τα ζώα στους ανθρώπους χάρη σε μια συγκεκριμένη μετάλλαξη στο γονίδιο μιας πρωτεΐνης. Κάποιοι επιστήμονες θεωρούν πως αν ο ιός εκκρίθηκε μαζί με τα κόπρανα των ζώων, τότε μέσω του αέρα θα εισπνεύστηκε από κάποιους ανθρώπους και θα τους μόλυνε.

-Πώς μεταδίδεται ο ιός;

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο βασικός τρόπος μετάδοσης του ιού είναι από τα ζώα στον άνθρωπο. Ωστόσο, είναι πολύ πιθανό ότι μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ο τρόπος για να γίνει αυτό είναι από τον αέρα με τα σταγονίδια του βήχα και του φταρνίσματος, με την προσωπική επαφή (π.χ. άγγιγμα χεριών), με το άγγιγμα μολυσμένων επιφανειών (π.χ. πόμολο πόρτας) και στη συνέχεια με το άγγιγμα του στόματος ή της μύτης, προτού κανείς πλύνει τα χέρια του, καθώς επίσης μέσω μολυσμένων κοπράνων. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολογίζει προς το παρόν ότι ο μέσος αριθμός νέων λοιμώξεων ανά μολυσμένο άτομο είναι 1,4 έως 2,5 ασθενείς την ώρα που στην εποχική γρίπη κάθε ασθενής κολλάει κατά μέσο όρο 1,3 άλλα άτομα.

Πάντως, ο υπουργός της Εθνικής Επιτροπής Υγείας Μα Σιαογουέι  μιλώντας σε συνέντευξη Τύπου  δήλωσε ότι τα στοιχεία που γνωρίζουν οι αρχές για τον ιό είναι περιορισμένα. Σύμφωνα με τον ίδιο, η περίοδος επώασης του κοροναϊού μπορεί να κυμαίνεται από μία έως 14 ημέρες και ότι ο ιός είναι μολυσματικός κατά την επώαση, το οποίο δεν ίσχυε με το Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο (SARS). Αυτό σημαίνει ότι ένας φορέας του ιού μπορεί να τον μεταδώσει χωρίς καν να έχει νοσήσει ακόμα.

- Είναι όντως τόσο επικίνδυνος;

Μέχρι στιγμή έχουν καταγραφεί κατά μέσο όρο 4 θάνατοι για κάθε 100 κρούσματα, ένα ποσοστό δηλαδή του 4%, το οποίο δεν είναι τόσο υψηλό όσο το αντίστοιχο των ατόμων που μολύνονται από τον SARS και τον MERS. Μάλιστα, τα περισσότερα θύματα ήταν άνω των 60 ετών και είχαν ταυτόχρονα και άλλα προβλήματα υγείας άσχετα με τον ιό. Μέχρι στιγμής έχει καταγραφεί ο θάνατος ενός νεαρού υγιούς ατόμου. Ωστόσο, ακόμη οι επιστήμονες θεωρούν ότι είναι νωρίς για να κρίνουμε με σιγουριά τη φονικότητα του νέου κοροναϊού. Αυτό που φοβούνται περισσότερο οι επιστήμονες είναι μια περαιτέρω μετάλλαξή του που θα τον κάνει πιο ανθεκτικό και πιο φονικό.

- Ποια είναι η σχέση του με τον SARS και τον MERS;

Οι δύο προηγούμενοι ιοί, οι οποίοι ανήκουν επίσης στην οικογένεια των κοροναϊών, ήταν πιο φονικοί και προκαλούσαν σοβαρά συμπτώματα. Ο νέο κοροναϊος αν και έχει δώσει σοβαρά συμπτώματα και έχει προκαλέσει τον θάνατο, στους περισσότερους ασθενείς δίνει πιο ήπια συμπτώματα.

Ο SARS είχε ξεκινήσει και πάλι από την Κίνα το 2003 πιθανότατα ξανά από νυχτερίδες και είχε μολύνει περισσότερους από 8.000 ανθρώπους οδηγώντας στον θάνατο 774, δηλαδή περίπου έναν στους δέκα ασθενείς. Από την άλλη, ο MERS εμφανίστηκε στη Σαουδική Αραβία το 2012 και θεωρείται ότι «πήδηξε» στους ανθρώπους από τις καμήλες, ήταν ακόμη πιο φονικός, καθώς σκότωσε έναν στους τρεις ανθρώπους που μόλυνε (το 34%).

- Πώς θα προκληθεί πανδημία από τον νέο κοροναϊό;

Η πρόκληση μιας πανδημίας απαιτεί την ύπαρξη τριών βασικών προϋποθέσεων. Αρχικά, θα πρέπει να μολύνει αποτελεσματικά τους ανθρώπους, στη συνέχεια να αναπαράγεται μέσα στο ανθρώπινο σώμα και τέλος να μεταδίδεται εύκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο. Μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να πληρούνται και οι τρεις αυτές προϋποθέσεις.

-Πού έχουν εντοπιστεί κρούσματά του;

Εκτός από την Κίνα, περιστατικά έχουν αναφερθεί σε άλλες χώρες της Ασίας, όπως η Ταϊλάνδη, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα, το Βιετνάμ και η Σιγκαπούρη. Επίσης, κρούσματα έχουν σημειωθεί στην Αυστραλία, στις ΗΠΑ, ενώ στην Ευρώπη έχουν καταγραφεί δύο μόνο κρούσματα στη Γαλλία.
Μέχρις στιγμής έχουν καταγραφεί παγκοσμίως περίπου 2.000 επιβεβαιωμένα κρούσματα, ενώ έχουν πεθάνει 56 άνθρωποι, όλοι στην Κίνα.

*Update: Τα ξημερώματα της Δευτέρας, οι νεότερες αναφορές από την Κίνα έκαναν λόγο για περισσότερους από 80 νεκρούς και 2.300 κρούσματα. Το ποσοστό θνησιμότητας καταγράφηκε στο 5%.