Η ζωή συνεχίζεται κανονικά στη Σουηδία παρά τα 4.435 κρούσματα και τους 180 θανάτους από κοροναϊό. Η κυβέρνηση αρνείται να λάβει κάποιο αυστηρό μέτρο και οι πολίτες δεν μοιάζουν να προβληματίζονται. Γίνεται όμως να πετύχει το... πείραμα;
Η Ευρώπη βρίσκεται σε μια τεράστια καραντίνα. Οι δρόμοι
είναι άδειοι και οι πολίτες μένουν στα σπίτια τους προσπαθώντας να αποτρέψουν
την διασπορά του κοροναϊού. Ωστόσο, αυτό δεν αφορά ακριβώς… ολόκληρη την
Γηραιά Ήπειρο.
Στη Σουηδία η ζωή συνεχίζεται όπως πάντα. Τα παιδιά κάθε
πρωί πηγαίνουν στο σχολείο τους και οι ενήλικες στις εργασίες τους, ενώ τα καφέ
και τα εστιατόρια παραμένουν γεμάτα. Τα γυμναστήρια και τα καταστήματα
κατακλύζονται από κόσμο, ενώ κάποιος μπορεί να απολαύσει μια ταινία στον
κινηματογράφο της γειτονιάς του.
Στην πραγματικότητα η Σουηδία δεν έχει πάρει σχεδόν κανένα
μέτρο κατά του κοροναϊού πέρα από τις συστάσεις για την τήρηση της υγιεινής και
των αποστάσεων, την αποφυγή κυκλοφορίας σε όποιον αισθάνεται άρρωστος ή είναι
πάνω από 70 ετών και την απαγόρευση συγκεντρώσεων με περισσότερα από 50 άτομα. Οι
κυβερνώντες αρνούνται να χρησιμοποιήσουν τον όρο «ανοσία της αγέλης» σχετικά με
την τακτική τους και οι πολίτες μοιάζει να δείχνουν εμπιστοσύνη στα όσα
αποφασίζουν γι’ αυτούς οι κυβερνώντες. Η ηρεμία που αποπνέει η κυβέρνηση φαίνεται
ότι επιδρά χαλαρωτικά στους πολίτες, οι οποίοι συνήθως δεν τηρούν ούτε τις βασικές
συστάσεις που έχει κάνει η κυβέρνηση. Ωστόσο, όσο τα νούμερα των κρουσμάτων και
οι θάνατοι αυξάνονται, οι φωνές που αντιδρούν μεγαλώνουν κι αυτές.
Η Σουηδία δεν είναι αλώβητη από τον κοροναϊό. Ήδη έχουν
καταγραφεί 4.435 κρούσματα στη χώρα και 180 άνθρωποι έχουν πεθάνει, οι 34 το
τελευταίο εικοσιτετράωρο. Δεκαέξι ασθενείς έχουν αναρρώσει. Τα νούμερα δεν
μοιάζουν καθόλου αμελητέα, ωστόσο ο πρωθυπουργός της χώρας, Στέφαν Λεβέν, και
το ιατρικό του επιτελείο εκτιμούν ότι ακόμα δεν χρειάζεται να λάβουν κάποιο πιο
αυστηρό μέτρο. Ο Λεβέν μάλιστα πρόσφατα παρότρυνε τους πολίτες του να φερθούν
ως ενήλικες και να μην διασπείρουν πανικό και φήμες γύρω από τον κοροναϊό.
Η ζωή συνεχίζεται
Οι πολίτες μοιάζουν να συμμερίζονται την άποψη της κυβέρνησης
καθώς διαχρονικά έχουν απόλυτη εμπιστοσύνη σε όσα οι κυβερνώντες αποφασίζουν γι’
αυτούς.
«Έχω εμπιστοσύνη στους γιατρούς που δουλεύουν με την
κυβέρνηση και πιστεύω ότι ξέρουν τι κάνουν. Έτσι, υποθέτω ότι είμαστε προετοιμασμένοι όσο καλύτερα γίνεται. Αυτή η υστερία που προωθούν τα μίντια
είναι πολύ πιο επικίνδυνη από τον ιό», δηλώνει ο 50χρονος πωλητής Ρόμπερτ Άντερσον από την
Στοκχόλμη στον Guardian.
Από την άλλη, ο 30χρονος σύμβουλος επιχειρήσεων, Σάιμον
Στραντ, επίσης από την Στοκχόλμη δηλώνει αυτό που εκφράζει την γενικότερη
νοοτροπία που επικρατεί στην χώρα όπου υπάρχει πάντοτε πλήρη διαφάνεια στις κινήσεις
των κυβερνήσεων: «Δεν υπάρχει κάποιος λόγος για να μην πιστέψουμε ότι οι αρχές
δίνουν την απαραίτητη προσοχή».
Και η Ελληνίδα δημοσιογράφος Αλεξάνδρα Πασχαλίδου που ζει
στην Σουηδία αναφέρει: «Πρέπει να εξηγήσω, όμως, μια άλλη νοοτροπία με τους
πολιτικούς να δείχνουν πολύ μεγάλη εμπιστοσύνη στους πολίτες θεωρώντας πως ο
καθένας μας πρέπει να πάρει τη δική του ευθύνη. Να δείξει περισσότερη
αλληλεγγύη με τις ευπαθείς ομάδες και θεωρούν μάλιστα αρκετά λαϊκιστικά τα πολύ
σκληρά μέτρα που έχουν ληφθεί σε άλλες χώρες».
Βέβαια, την ίδια στιγμή, όπως αναφέρει η κ. Πασχαλίδου, οι
πολίτες μοιάζουν τόσο χαλαροί που δεν ακολουθούν ούτε τις βασικές συστάσεις για
χρήση μάσκας και γαντιών προστασίας.
Από την άλλη, η Σουηδή δημοσιογράφος Λίσα Μπιούρβαλντ με
άρθρο της στο Politico αναφέρει χαρακτηριστικά ότι τα μέτρα για την αποφυγή επαφής ή
συνωστισμού και εργασίας από το σπίτι είναι πρακτικά ο τρόπος που ζουν οι
Σουηδοί εδώ και πολλά χρόνια.
«Σχέσεις μέσω του Skype; Όχι σε αγκαλιές; Για τους Σουηδούς αυτό δεν
είναι κοινωνική απομόνωση. Αυτή είναι η ζωή!», αναφέρει χαρακτηριστικά για μια
χώρα όπου όπως λέει η ίδια οι διαχυτικότητες και η επίδειξη των συναισθημάτων
μεταξύ των ανθρώπων είναι άκρως απρεπείς.
Εξάλλου, όπως αναφέρει η Μπιούρβαλντ, η Σουηδία αν και γεωγραφικά είναι η τρίτη μεγαλύτερη χώρα στην Ευρώπη, ο πληθυσμός της μόλις που
ξεπερνά τα 10 εκατομμύρια, με συνέπεια κεντρικοί δρόμοι αλλά και μεγάλες πόλεις
συχνά να δείχνουν άδειες. Μάλιστα, η πλειοψηφία των σουηδικών νοικοκυριών είναι
νοικοκυριά ενός ατόμου χωρίς παιδιά. Σχεδόν απίθανο είναι να συναντήσει κανείς
ηλικιωμένους γονείς να μένουν μαζί με τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους, οπότε
η διασπορά σε ευπαθείς ομάδες ηλικιωμένων μειώνεται εκ των πραγμάτων δραστικά. Πράγματι, οι περισσότεροι
ηλικιωμένοι μένουν συνήθως σε σπίτια μόνοι τους, ενώ οι περισσότεροι λαμβάνουν και
βοήθεια στο σπίτι μέσα από ένα ολοκληρωμένο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας.
Εξίσου καθησυχαστικό είναι και το γεγονός ότι τα ποσοστά
παχυσαρκίας και καπνίσματος στη χώρα- δύο σημαντικοί παράγοντες που έχουν
συνδεθεί με τον θάνατο από τον κοροναϊό- είναι από τα χαμηλότερα στην Ευρώπη.
Η Σουηδία την ίδια στιγμή έχει αναπτύξει ένα εξελιγμένο σύστημα
πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, με εκτεταμένο δίκτυο κέντρων υγείας σε όλη τη
χώρα, όπου μπορούν να λάβουν βοήθεια και φροντίδα τα πιο ελαφριά περιστατικά
δημιουργώντας έτσι αποσυμφόρηση στα νοσοκομεία. Ανεπτυγμένη είναι επίσης και η
τηλεϊατρική. Οι ασθενείς επικοινωνούν με βιντεοκλήση με τον γιατρό τους και έτσι
ο ασθενής μένει σπίτι βοηθώντας στην αποτροπή της εξάπλωσης της νόσου.
Ο πανικός έρχεται
Ωστόσο, μια μεγάλη ομάδα επιστημόνων της χώρας δεν μοιάζει
να είναι ιδιαίτερα εφησυχασμένη παρά το «πετυχημένο» σουηδικό μοντέλο. Ήδη,
2.000 γιατροί, επιστήμονες και καθηγητές, μεταξύ των οποίων και ο διευθυντής
του οργανισμού των βραβείων Νόμπελ, έχουν υπογράψει ένα αίτημα με το οποίο
ζητούν από την κυβέρνηση να λάβει πιο αυστηρά μέτρα.
«Δεν κάνουμε αρκετά τεστ, δεν προσπαθούμε αρκετά να βρούμε αυτούς
που μπορεί να κόλλησαν όσοι αρρώστησαν, δεν κάνουμε καλή απομόνωση. Έχουμε αφήσει
τον ιό ελεύθερο», τονίζει η καθηγήτρια-ερευνήτρια στην ιολογική ανοσία του
Ινστιτούτου Καρολίνσκα, Σεσίλι Σόντερμπεργκ-Ναουκλέρ. «Μας οδηγούν στην
καταστροφή», τονίζει.
Από την άλλη, ο επικεφαλής του ιατρικού συμβουλίου της κυβέρνησης
(ο αντίστοιχος Τσιόδρας της Σουηδίας) Άντερς Τέγκνελ μοιάζει να έχει… κουραστεί
να απαντάει στις ερωτήσεις για το τι πιστεύει σχετικά με την αυξανόμενη
ανησυχία για τον κοροναϊό.
«Ναι, υπάρχει μια αύξηση των κρουσμάτων και των νεκρών αλλά
δεν είναι ακραία μέχρι στιγμής. Φυσικά, μπαίνουμε σε μια φάση της επιδημίας
κατά την οποία θα βλέπουμε όλο και περισσότερα κρούσματα, περισσότερους
ανθρώπους στις ΜΕΘ, αλλά αυτό συμβαίνει και στις άλλες χώρες. Πουθενά δεν έχουν
καταφέρει να μειώσουν δραστικά την εξάπλωση», δηλώνει. Μάλιστα, ο ίδιος εμφανίζεται
πολύ αρνητικός στην απόλυτη καραντίνα που έχουν επιβάλλει ακόμα και οι γείτονές
τους: Δανοί, Φινλανδοί και Νορβηγοί.
«Το πρόβλημα με αυτήν την προσέγγιση (κλείσιμο σχολείων,
εστιατορίων, καταστημάτων) είναι ότι εξαντλείς το σύστημα. Δεν μπορείς να
συνεχίζεις έτσι για μήνες, είναι αδύνατο», έχει υποστηρίξει επανειλημμένα.
Και πάλι όμως δεν πείθει την ομάδα των 2.000 επιστημόνων, στους
οποίους συνεχώς προστίθενται κι άλλοι: «Η κυβέρνηση νομίζει ότι μπορεί να το
σταματήσει, κι έτσι αποφάσισε να αφήσει τους ανθρώπους να πεθάνουν. Δεν θέλουν να
ακούσουν τα επιστημονικά δεδομένα που τους παρουσιάζονται. Εμπιστεύονται τυφλά την
Επιτροπή Δημόσιας Υγείας, αλλά τα στοιχεία που έχουν είναι αδύναμα, σχεδόν
ντροπιαστικά», υποστηρίζει η Σόντερμπεργκ-Ναουκλέρ.
«Βλέπουμε ρυθμούς εξάπλωσης διπλάσιους από την Ιταλία και η
Στοκχόλμη σύντομα δεν θα έχει κρεβάτια στις ΜΕΘ για τους ασθενείς κι αυτοί δεν
καταλαβαίνουν ότι θα είναι πια πολύ αργά για να δράσουν. Όλα αυτά είναι πολύ
επικίνδυνα», συμπληρώνει η επιστήμονας.
Παράλληλα και η δημοσιογράφος Αλεξάνδρα Πασχαλίδου σημειώνει
χαρακτηριστικά πως «ο αριθμός των θυμάτων είναι μέχρι στιγμής 146 νεκροί (μέχρι τις 30/3) από
τον κοροναϊό και πάνω από 4000 έχουν τον ιό αλλά πρέπει να πω πως αυτά δεν
είναι αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία. Εγώ μόνο στο δικό μου κύκλο ξέρω πάνω από
10 άτομα που έχουν κοροναϊό και έχουν καλέσει επανειλημμένα σε νοσοκομεία και
γιατρούς. Τους λένε απλά, “μείνετε στα σπίτια σας, μη τυχόν έρθετε εδώ πέρα και
κολλήσετε κόσμο. Να μας καλέσετε μόνο όταν δεν θα μπορείτε πια να αναπνέετε“.
Οι Αρχές μάς προτείνουν απλά να αποφύγουμε τα ταξίδια το Πάσχα».
Ο Τέγκνελ πάντως εμμένει στη θέση του: «Δεν υπάρχει καμία
απόδειξη ότι αν κάνουμε περισσότερα σε αυτό το στάδιο θα υπήρχε κάποια διαφορά.
Είναι καλύτερο να πάρουμε αυστηρά μέτρα μόνο για πολύ συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα
και να τα διατηρήσουμε όσο το δυνατόν λιγότερο», υποστηρίζει και συνεχίζει: «Πιστεύουμε
ότι έχουμε λάβει τα πιο σημαντικά μέτρα. Φυσικά, ίσως χρειαστεί να κάνουμε
περισσότερα, αλλά δεν είμαστε ακόμα σε αυτό το στάδιο».
Το σουηδικό σύστημα
υγείας
Αν και το σύστημα της πρωτοβάθμιας υγείας- πριν ο ασθενής
χρειαστεί να εισαχθεί στο νοσοκομείο- μοιάζει άκρως εξελιγμένο φαίνεται ότι δεν
ισχύει το ίδιο και για τις αντοχές του στις πιο δύσκολες περιπτώσεις.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2018 στο επιστημονικό
περιοδικό του Ιατρικού Συλλόγου της Σουηδίας, «Läkartidningen», οι θέσεις
νοσηλείας στην Σουηδία ήταν 2,4 ανά 1.000 κατοίκους. Πρόκειται για τις λιγότερες
που υπάρχουν σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αντίστοιχα στην Ελλάδα σύμφωνα με
τα τελευταία στοιχεία του ΟΟΣΑ (2015) υπάρχουν 4,3 θέσεις ανά 1.000 κατοίκους.
Ανάλογη είναι η εικόνα και για τις θέσεις στις Μονάδες
Εντατικής Νοσηλείας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του 2012 από το επιστημονικό
περιοδικό Intensive Care Medicine, η Σουηδία διαθέτει 5,8 κλίνες ανά 100.000
κατοίκους, ενώ η Ελλάδα 6 κλίνες. Μάλιστα κι εδώ η Σουηδία – μαζί με την
Πορτογαλία- καταγράφουν την χειρότερη θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τέλος, σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει η ιστοσελίδα CIA
World Factbook οι γιατροί που αντιστοιχούν σε 1.000 κατοίκους στην Σουηδία
είναι 5,4, ενώ στην Ελλάδα 4,6. Ωστόσο, είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψιν πως
στην Σουηδία οι περισσότεροι γιατροί εργάζονται είτε στα προσωπικά τους ιατρεία
είτε με μερική απασχόληση.
Ρεαλιστική και ψύχραιμη αντιμετώπιση ή ένα παράτολμο πείραμα
που βάζει την οικονομία πάνω από τους ανθρώπους. Η απάντηση θα δοθεί μόνο σε
βάθος χρόνου και είναι άγνωστο ποια θα είναι. Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι
αν μια χώρα θα μπορούσε να δοκιμάσει το πείραμα περί «ανοσίας της αγέλης» μέσω της
μόλυνσης αυτή θα ήταν η Σουηδία χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι το τίμημα σε
ανθρώπινες ζωές δεν θα είναι μεγάλο. Όσο γράφονταν αυτές οι γραμμές, η Σουηδία ανακοίνωσε
34 επιπλέον θανάτους από κοροναϊό με τα θύματα να φτάνουν πλέον τα 180 ένας αριθμός που αντιστοιχεί σε 180 ξεχωριστούς ανθρώπους.