Ρώσοι στρατιώτες παρακολουθούν τους Αρμένιους συμμάχους τους να καίνε τα σπίτια και να αδειάζουν τα μοναστήρια τους. Αυτό που φάνταζε κάποτε αδύνατο είναι πλέον πραγματικότητα. Η Ρωσία έχει «αδελφικές» σχέσεις με την Τουρκία και στηρίζει ιστορικούς αντιπάλους της
Οι εικόνες από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ συγκλονίζουν. Αρμένιοι καίνε τα σπίτια τους και αδειάζουν τα μοναστήρια. Εικόνες, μανουάλια, ακόμα και κεραμίδια φορτώνονται σε φορτηγά για να μεταφερθούν σε περιοχές που παραμένουν υπό αρμενική διοίκηση. Αυτή την τραγική διαδικασία παρακολουθούν αμήχανα στρατιώτες. Στις στολές και στα οχήματα τους υπάρχει η σημαία της Ρωσίας.
Οι στρατιώτες γνώριζαν ότι Αρμένιοι και Ρώσοι είναι αδελφικοί λαοί όμως τώρα οι εντολές είναι ξεκάθαρες. Δεν επεμβαίνουμε, εποπτεύουμε τη διαδικασία εκκένωσης και διαφυλάττουμε την επώδυνη για την Αρμενία συμφωνία κατάπαυσης του πυρός.
Σύμφωνα με αυτή το Αζερμπαϊτζάν θα διατηρήσει τις περιοχές του Αρτσάχ που κατέλαβε κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης, ενώ η Αρμενία υποχρεούται να αποσυρθεί από πολλές άλλες γειτονικές περιοχές μέσα στο επόμενο διάστημα.
Επιπλέον, η συμφωνία προβλέπει την ανάπτυξη περίπου 2.000 Ρώσων ως ειρηνευτική δύναμη στη γραμμή των συγκρούσεων, καθώς αποσύρονται οι αρμενικές δυνάμεις. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν, ωστόσο, στην ειρηνευτική δύναμη θα ενταχθούν και Τούρκοι για μια κοινή αποστολή.
Όταν ξεκίνησε εκ νέου η πολεμική σύρραξη στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, το Αζερμπαϊτζάν είχε από την πρώτη στιγμή την απόλυτη στήριξη της Τουρκίας. Το καθεστώς Ερντογάν έστειλε μισθοφόρους και εξοπλισμό. Η Αρμενία υπολόγιζε στη Ρωσία και τον Βλάντιμιρ Πούτιν. Θεωρούσαν δεδομένο ότι δεν θα επιτρέψει στους Αζέρους να κατακτήσουν εδάφη και να ισχυροποιήσουν την επιρροή τους στην περιοχή. Όμως ο Ρώσος ηγέτης έπαιξε τον ρόλο του Πόντιου Πιλάτου και αρκέστηκε να τονίζει την ανάγκη εκεχειρίας. Με τα στοιχεία για την τουρκική παρέμβαση να είναι αδιάσειστα και την κυβέρνηση της Αρμενίας να απευθύνει απεγνωσμένες εκκλήσεις για βοήθεια η ρωσική κυβέρνηση έδειχνε με τη στάση της να εγκρίνει τα όσα συνέβαιναν. Το σοκ ήρθε μετά από μια συνάντηση των υπουργών εξωτερικών Ρωσίας και Τουρκίας, Λαβρόφ και Τσαβούσογλου. Με τους μισθοφόρους του Ερντογάν να προελαύνουν οι δύο πολιτικοί δήλωσαν ότι κανείς τρίτος δεν πρέπει να παρέμβει (!) και επιβεβαίωσαν την πρόθεση τους να συντονίσουν στενά τις ενέργειες τους για την σταθεροποίηση της κατάστασης. Στην Αρμενία ακόμα και ο πιο φανατικός φιλορώσος κατάλαβε πως η Ρωσία στήριζε (για μια ακόμα φορά) την τουρκική πολιτική και ότι τα όσα λέγονταν περί μη παρέμβαση ήταν εμπαιγμός.
Η κατάρριψη που έριξε
τις μάσκες
Οι όποιες αμφιβολίες για την στάση της Ρωσίας εξαφανίστηκαν όταν στις 12 Νοεμβρίου οι Αζέροι (που πλέον ήταν ξεκάθαρο ότι θα επικρατήσουν) κατέρριψαν ένα αρμενικό ελικόπτερο. Η κατάρριψη έγινε με το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα Strela. Ο υπουργός άμυνας του Καραμπάχ, Μοβσές Χακομπιάν, ήταν αυτός που για πρώτη φορά είπε δημόσια την αλήθεια: οι σύμμαχοι Ρώσοι πωλούν οπλικά συστήματα και στο εχθρικό Αζερμπαϊτζάν. «Είναι κάτι που μας πονάει όλους γιατί εμείς και η Ρωσία είμαστε σύμμαχοι, στρατηγικοί σύμμαχοι. Ενώ σκέφτεται τα οικονομικά της συμφέροντα η Ρωσία πρέπει να λάβει υπόψιν και τα δικά μας συμφέροντα αλλά αυτό δεν συμβαίνει», τόνισε.
Ο πολιτικός κόσμος της Αρμενίας βρέθηκε σε αμηχανία. Οι μάσκες είχαν πέσει και η σιωπή της κυβέρνησης της χώρας έδειχνε σε πόσο δύσκολη θέση είχε βρεθεί. Η προστάτιδα Ρωσία, οι ορθόδοξοι αδελφοί που θα σταματούσαν τους ισλαμιστές έπαιζε τελικά διπλό παιχνίδι.
«Μας χαμογελούν και
πωλούν όπλα στους Αζέρους»
Ο κόσμος στην Αρμενία όμως δεν σιωπά και αμφισβητεί πλέον ανοιχτά τη συμμαχία με τους Ρώσους. Την 1η Δεκεμβρίου η αρμενική Βουλή καλείται να ψηφίσει για το αν η χώρα θα μπει στην Ευρωασιατική Ένωση η οποία δημιουργείται από τη Ρωσία ως αντίπαλο δέος στην Ευρωπαϊκή. «Αν η Ρωσία πουλάει όπλα στο Αζερμπαϊτζάν πώς μπορεί να είναι σύμμαχος μας; Δεν μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο» τονίζει ο πολιτικός αναλυτής Αρά Παπιάν.
«Ενώ μας χαμογελάει η Ρωσία πουλάει όπλα στους εχθρούς και φτάσαμε εδώ που φτάσαμε. Αυτό είναι ένα σημάδι που λέει ότι πρέπει να σκεφτούμε πολύ σοβαρά αν θα πρέπει να μπούμε στην Ένωση της Ρωσίας» λέει η καθηγήτρια Άννα Μαρκοσιάν. Πολλοί είναι εκείνοι που ζητούν την παραίτηση της κυβέρνησης Πασινιάν και μιλούν για ανεπανάληπτη εθνική ταπείνωση.
Εδώ και χρόνια είναι ξεκάθαρο με κάθε τρόπο ότι ο Βλάντιμιρ Πούτιν έχει χαράξει μια πολιτική η οποία εκπορεύεται μόνο από τα οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα της Ρωσίας και δεν ευνοεί τους ιστορικούς συμμάχους της. Η Αρμενία δεν θεωρείται σημαντικός πολιτικός παίκτης από τους Ρώσους ούτε οικονομικός παράγοντας. Οι οικονομικές συμφωνίες με το πλούσιο σε κοιτάσματα Αζερμπαϊτζάν και οι πωλήσεις όπλων και εξοπλισμών έχουν γύρει την πλάστιγγα υπέρ του έστω και αν ιστορικά και θρησκευτικά οι Ρώσοι και οι Αζέροι θεωρούνταν αντίπαλοι.
Πούτιν: Ευχάριστο και
ασφαλές να δουλεύεις με τον Ερντογάν
Αυτό που επίσης πριν από μια δεκαετία θεωρούταν αδύνατο αυτή τη στιγμή συμβαίνει στον απόλυτο βαθμό. Ρωσία και Τουρκία έχουν ίσως τις καλύτερες σχέσεις που είχαν ιστορικά. Πολλές φορές ο Ερντογάν ξεπέρασε τα όρια αλλά ο Πούτιν τον στήριξε σιωπηρά. Δεν αντέδρασε στην εισβολή στη Συρία και την επίθεση στους Κούρδους, δεν πήρε σαφή θέση στις τουρκικές παραβιάσεις σε Κύπρο και Ελλάδα και τελικά συνθηκολόγησε στη Λιβύη όπου αρχικά φάνηκε να τηρεί σκληρότερη στάση. Στην περίπτωση της Αρμενίας όμως το θέμα ξεφεύγει από τα πολιτικά όρια. Πολλοί θεωρούσαν ότι οι τζιχαντιστές μισθοφόροι στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και η εκδίωξη του ορθόδοξου πληθυσμού θα αποτελέσουν κόκκινη γραμμή για τη Ρωσία αλλά έπεσαν έξω.
Όπως τονίζουν αναλυτές ο Πούτιν βλέπει στον Ερντογάν έναν δούρειο ίππο μέσα στο ΝΑΤΟ ο οποίος μπορεί να αποσταθεροποιήσει τη συμμαχία προς όφελος των Ρώσων. Χαρακτηριστικές αλλά και αποκαλυπτικές είναι οι δηλώσεις του Βλάντιμιρ Πούτιν στις 22 Οκτωβρίου 2020 όπου μεταξύ άλλων τόνισε για τον... φίλο του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν
«Παρόλο που η στάση του προέδρου Ερντογάν φαίνεται σκληρή. ξέρω ότι ωστόσο είναι ένας ευέλικτος άνθρωπος και είναι δυνατόν να βρεθεί κοινό έδαφος μαζί του. Γνωρίζω ότι το εμπόριο μας (με την Τουρκία) υπερβαίνει τα 20 δισεκατομμύρια δολάρια και ότι η Τουρκία ενδιαφέρεται πραγματικά να συνεχίσει αυτήν τη συνεργασία. Γνωρίζω ότι ο πρόεδρος Ερντογάν ακολουθεί μια ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική παρόλες τις πιέσεις», δήλωσε ο Πούτιν. «Ο Ερντογάν είπε ότι θα εφαρμόσουμε το TurkStream και το κάναμε, όπως σε πολλούς άλλους τομείς, όπως για παράδειγμα τη συνεργασία στον τομέα της άμυνας. Η Τουρκία αποφάσισε ότι χρειάζεται ένα σύγχρονο σύστημα αεροπορικής άμυνας και το S-400 είναι το καλύτερο σύστημα στον κόσμο, ο θρίαμβος της ρωσικής βιομηχανίας. Το αγόρασε, όπως είπε. Δεν είναι μόνο ευχάριστο να δουλεύεις με έναν τέτοιο συνεργάτη. Είναι επίσης ασφαλές».