Η τελευταία παράσταση του Τζιμ Μόρισον


Αλκοόλ, οργή και απογοήτευση. Όλα όσα συνέβησαν στο τελευταίο σόου του King Lizard. Τι έγραψε ο Ρέι Μανζάρεκ και τι λέει ο Ρόμπι Κρίγκερ

Κάπου στις προβλήτες της Νέας Ορλεάνης, την 12η Δεκεμβρίου 1970, το... mojo του Τζιμ Μόρισον τον εγκατέλειψε. Τρεκλίζοντας από το μεθύσι ανέβηκε στη σκηνή του Warehouse, ενός χώρου διαποτισμένου με την οσμή μούχλας του Μισισιπή και την ενέργεια της μαγείας juju. Είχε τη χαρακτηριστική μαγκιά που του έδινε το ποτό. Σύντομα όμως άρχισε να ξεχνά στους στίχους από τα κλασικά τραγούδια των Doors.

Φώναξε σκόρπια λόγια από το «St James Infirmary Blues» πάνω από κάθε μελωδία που έπαιζαν τα άλλα μέλη της μπάντας. Έκαναν μια προσπάθεια με το «Riders on the Storm» αλλά γρήγορα τα παράτησαν. Ο Μόρισον προσπάθησε να κερδίσει και πάλι το απογοητευμένο κοινό με ένα ανούσιο αστείο, δεν βρήκε ανταπόκριση. Περίπου στα μέσα του σόου όλη η ουσία του είχε απλά χαθεί.

«Το bayou (βάλτος) και το juju (μαγεία) συνωμότησαν για να σβήσουν την ψυχή του Τζιμ. Περίπου στα μέσα της συναυλίας η ενέργεια του, η ζωτική του δύναμη, το τσι του απλά τον εγκατέλειψαν. Έγινε ατμός» θα γράψει ο Ρέι Μανζάρεκ στην αυτοβιογραφία του.

Κάποια στιγμή ο Μόρισον κατέρρευσε πάνω στη σκηνή και αρνούνταν να σηκωθεί. Μετά το μπιζάρισμα από το κοινό επέστρεψε. Καθ' όλη τη διάρκεια του «Light My Fire» στηριζόταν στο μικρόφωνο και στο «The End» κάθισε στην πλατφόρμα που βρίσκονταν τα ντραμς μέχρι που ο Τζον Ντένσμορ τον σκούντηξε με το πόδι και του έδειξε το μικρόφωνο.

Ξαφνικά ξέσπασε με μια απίστευτη οργή, ίσως λόγω της δαιμονοποίησης του από το κατεστημένο, της επικείμενης φυλάκισής του, της έλλειψης αυτοκυριαρχίας ή της ανικανότητας του να μεταφράσει τα ιδανικά της αντικουλτούρας τον χίπιδων σε φλόγα και δημιουργική έκφραση. Πήρε τη βάση του μικροφώνου και άρχισε να την χτυπά με μανία στη σκηνή. Οι σκλήθρες πετούσαν. Η οργή του καταλάγιασε μόνο όταν ένας ηχολήπτης τον έπιασε από τον ώμο, ήταν ένα σημάδι ότι η παράσταση, η συναυλία, οι Doors είχαν τελειώσει.

Ο αυτοαποκαλούμενος Lizard King είχε αποβάλει το χρυσό του δέρμα και είχε πλέον  γίνει ένα άχρηστο περίβλημα. Ήταν το τελευταίο σόου που θα έδινε στη ζωή του.

«Ο Τζιμ μας οδηγούσε κάθε βράδυ σε διαφορετικό μέρος»

Αν ποτέ κάποιος χάθηκε στην προσπάθεια του να πετύχει κάτι αυτός ήταν ο Τζιμ Μόρισον. Στις πρώτες μέρες των Doors εμφανίστηκε ως ένα σχεδόν μυστικιστικό σύμβολο του σεξ για τη γενιά LSD. Ηγούταν μιας μπάντας που ήταν ικανή να ανακατέψει το ροκ, την τζαζ, τα μπλουζ και τους κλασικούς ήχους σε μια συγχρονισμένη παραισθησιογόνα σούπα. Ήταν η προσωποποίηση της αντικουλτούρας, ένας ποιητής συντονισμένος με αρχαίες γραφές και απόκρυφα πνεύματα της ερήμου. Ένας ξέφρενος επαναστάτης και ένα χαρισματικός ροκ σαμάνος με ζυγωματικά φτιαγμένα από τα χέρια του Δία.

Κάποτε συνελήφθη στο New Heaven το 1967 για έναν αυτοσχεδιασμό, ποιητικό αλλά και χυδαίο, ένα παραλήρημα επί σκηνής για τον αστυνομικό που τον είχε χτυπήσει στα παρασκήνια. Οι παραστάσεις του ήταν θρυλικά απρόβλεπτες. «Άγρια και τρελά. Κάθε είδους παράλογη μαλακία» έγραψε ο Μαντζάρεκ για όσα έκανε επί σκηνής. Ήταν ένας από τους πρώτους crowd-surfers της ροκ.

«Ήταν πάντα έτσι, από την αρχή. Έπρεπε απλά να το αποδεχθούμε και να το αντιμετωπίσουμε. Ήταν ένας από τους λόγους που ο κόσμος ήθελε να μας δει, ήθελαν να δουν τι θα συμβεί αυτή τη φορά. Ήταν κάπως τρελό αλλά δεν ήμασταν η μπάντα που θα δώσει το ίδιο σόου, με τον ίδιο τρόπο κάθε βράδυ. Ήταν πάντα διαφορετικά και ο Τζιμ πάντα μας οδηγούσε κάπου που δεν είχαμε πάει στο προηγούμενο σόου. Του άρεσε να παίζει με τον κόσμο. Μισούσε το γεγονός ότι πολλές πάντες έπαιζαν τα ίδια κομμάτια με τον ίδιο τρόπο κάθε βράδυ. Εμείς προερχόμασταν όλοι από την τζαζ και ξέραμε από αυτοσχεδιασμό. Έτσι κάθε βράδυ τα τραγούδια ήταν διαφορετικά και αυτό κρατούσε το ενδιαφέρον» λέει ο κιθαρίστας των Doors, Ρόμπι Κρίγκερ.


«Ο κόσμος ήθελε ένα σόου με τέρατα»

Δυστυχώς ο Μόρισον ήταν απρόβλεπτα χαμένος και εκτός σκηνής. Κολλημένος σχεδόν μόνιμα σε ένα μπουκάλι μπέρμπον Wild Turkey το οποίο χρησιμοποιούσε για να κατεβάσει κάθε είδος χαπιού. Πέρασε από το επίπεδο του ελεύθερου πνεύματος σε αυτό του βίαιου αλκοολικού καθώς οι Doors είχαν αρχίσει να επικοινωνούν με το κοινό τους. Η μπάντα ήταν εκεί για να παρουσιάσει ένα πάντρεμα μουσικών ειδών, μια μουσική οδύσσεια και το κοινό συνέρεε για κομμάτια όπως το “Light My Fire”, το “People Are Strange”, το “Hello, I Love You” αλλά και την τρελή συμπεριφορά του Τζιμ. «Δεν ήθελαν μια αιθέρια και έντονα ψυχική παράσταση. Ήθελαν ένα σόου τεράτων» γράφει ο Μανζάρεκ.

H εκρηκτική αυτή κατάσταση ξέσπασε τελικά στο Μαϊάμι την 1η Μαρτίου 1969. Η έμπνευση του ήρθε από μια πειραματική θεατρική ομάδα που ονομαζόταν Living Theatre. Στόχος τους ήταν να οδηγήσουν το κοινό τους σε σκέψεις κατά του κατεστημένου με επιθετικές παραστάσεις που συχνά εμπεριείχαν γυμνό. Ένα μεθυσμένος Μόρισον ξεκίνησε να προκαλεί τα 12.000 άτομα που είχαν συνωστιστεί στο Dinner Key Auditorium, το οποίο είχε χωρητικότητα 5.000.

Τους αποκάλεσε ηλίθιους και σκλάβους και τους φώναξε: Δεν ήρθατε να ακούσετε μουσική, ήρθατε στο τσίρκο. Παράλληλα τους ζητούσε ρίξουν τα στερεότυπα, να κάνουν έρωτα και να χειραφετηθούν. «Ένας παρανοϊκός προφήτης στην έρημο την αυγή της νέας εποχής» γράφει ο Μανζάρεκ.

Με το κοινό να έχει οδηγηθεί σε παραλήρημα και να απειλεί να ρίξει τη σκηνή ο Μόρισον κρατώντας το βρεγμένο από σαμπάνια πουκάμισο του σαν κάπα ταυρομάχου του έλεγε ότι θα τους δείξει το πέος του. «Δεν φαινόταν τίποτα. Χλεύαζε και έπαιζε με το κοινό, τους έκανε να πιστέψουν ότι τους έδειξε το πέος του. Τους είχε υπνωτίσει δημιουργώντας μια θρησκευτική ψευδαίσθηση» υποστηρίζει ο Μανζάρεκ. Το κοινό επιχείρησε να εισβάλει στη σκηνή και ξεκίνησε μια μάχη με τους άντρες της ασφάλειας. Κάποιος έριξε από τη σκηνή τον Μόρισον που πέρασε μέσα από τον κόσμο.

Τέσσερις μέρες μετά, ενώ βρισκόταν για διακοπές στις Μπαχάμες, ενημερώθηκε ότι είχε εκδοθεί ένταλμα σύλληψης του. Τον κατηγορούσαν ότι μιμήθηκε να κάνει στοματικό στον κιθαρίστα, ότι έδειξε το πέος του, ότι ήταν μεθυσμένος και ότι έβρισε το κοινό. Για τις δύο πρώτες κατηγορίες δεν υπήρχε φωτογραφικό υλικό που να τις αποδεικνύει.

«Η υπόθεση στο Μαϊάμι ήταν τόσο μαλακία. Ο Τζιμ στην πραγματικότητα ποτέ δεν έκανε αυτό που είπαν ότι έκανε. Στην πραγματικότητα μετά το σόου πίναμε μπίρες με τους αστυνομικούς στα παρασκήνια. Κανείς δεν συνελήφθη, τίποτα μετά δεν συνέβη παρά μόνο μια εβδομάδα μετά. Κάποιος πολιτικός σκέφτηκε να το κάνει μεγάλο θέμα. Ο Τζιμ έβριζε και έκανε τα δικά του αλλά όλα τα υπόλοιπα ήταν ψέματα» λέει ο Κρίγκερ. 

 


Αυτό που θεωρητικά θα ήταν μια δήλωση ελευθερίας εγκλώβισε τελικά τους Doors σε αδιέξοδο. Οι ραδιοφωνικοί σταθμοί σταμάτησαν να παίζουν τα τραγούδια τους κάτι που παρεμπόδισε την επιτυχία του The Soft Parade, του τέταρτου άλμπουμ της μπάντας. Μετά το Μαϊάμι σκόπευαν να ξεκινήσουν το πρώτο τους μεγάλο τουρ δίνοντας παραστάσεις σε είκοσι πόλεις. Το ένα σόου μετά το άλλο ακυρωνόταν. Οι Doors μπήκαν στη μαύρη λίστα.

«Είχαν αυτή την Ένωση που ονόμαζαν Hall Managers Association και αποφάσισαν ότι οι Doors δεν μπορούν πλέον να παίζουν σε συναυλιακούς χώρους.  Τους ανήκαν όλοι οι μεγάλοι χώροι. Πήρε περίπου έναν χρόνο ώστε να χαλαρώσουν και να μπορέσουμε να παίξουμε σε κάποια μέρη. Ακόμα και τότε δεν ήταν εύκολο καθώς σε κάθε συναυλία περίπου 30 αστυνομικοί στέκονταν μπροστά στη σκηνή και περίμεναν να τα κάνουμε σκατά για να επέμβουν» λέει ο Κρίγκερ.

Όταν πλέον οι Doors ανέβηκαν και πάλι στη σκηνή ήταν σαν να έχουν υπογράψει έναν νέο όρο στα συμβόλαια τους. Η αστυνομία μπορούσε να διακόψει ανα πάσα στιγμή τα σόου και να συλλάβει μέλη της μπάντας ακόμα και αν απλά ο Μόρισον έβριζε. Στη μια άκρη της σκηνής στέκονταν πάντα δύο αστυνομικοί που είχαν έτοιμα εντάλματα και περίμεναν να κάνει κάποιο λάθος η μπάντα. Από την άλλη πλευρά ήταν παρόντες πάντα αστυνομικοί της δίωξης ναρκωτικών.

Οι Doors εγκλωβισμένοι, ο Τζιμ με ένα βάρος

Παρά όλη αυτή τη δαιμονοποίηση οι Doors μπήκαν στο 1970 με αισιοδοξία. Μετά το πειραματικό, ορχηστρικό Soft Parade και την απρόβλεπτη συμπεριφορά του Μόρισον τα πράγματα έδειχναν να φτιάχνουν. Επέστρεψαν στο σκληρό ροκ με τον πέμπτο τους άλμπουμ Morrison Hotel και ο Τζιμ φάνηκε να μπορεί να κρατήσει τα πάθη του μακριά από τις ηχογραφήσεις και τις εμφανίσεις.

Το Morrison Hotel έκανε παγκόσμια επιτυχία. «Ξέραμε πως να κάνουμε δίσκους, δεν ήταν επιστήμη πυραύλων. Ήμασταν όλοι σε πολύ καλή κατάσταση μουσικά για να αφήσουμε πίσω το Soft Parade που μας πήρε πολύ καιρό να τελειώσουμε. Ήταν ένα καλό διάστημα» λέει ο Κρίγκερ.

Τον Αύγουστο του 1970 η μπάντα πήρε άδεια και ταξίδεψε για συναυλίες στη Βρετανία. «Ήταν πολύ ωραία. Το καλύτερο μέρος ήταν στην πτήση για το Λονδίνο, στην οποία καθόμουν δίπλα στον Τζίμι Χέντριξ. Πολύ ωραίος τύπος. Το σόου ήταν κάπως τρελό, έφτιαχναν μια ταινία για αυτό και έτσι είχαν πολύ έντονα φώτα. Αυτό δεν άρεσε στον Τζίμ. Είχε πάρει κιλά, είχε αφήσει μούσι και δεν έδειχνε καλά. Φαντάζομαι αυτός είναι και ο λόγος που επέμενε να κρατήσουν τα φώτα πολύ χαμηλά και ψηλά να υπάρχει ένα απαλός κόκκινος φωτισμός. Μην με ρωτάτε γιατί για το δεύτερο. Ο Τζιμ δεν κούνησε ούτε έναν μυ καθ' όλη τη διάρκεια της συναυλίας, ήταν λίγο βαρετό αλλά γενικότερα νομίζω ότι ήταν καλό σόου. Ήταν μια τρελή νύχτα. Θυμάμαι ότι χιλιάδες παιδιά βρίσκονται έξω από τον χώρο και δεν μπορούσαν να μπουν. Εξοργίστηκαν και έριξαν τον φράχτη. Οι αστυνομικοί άρχισαν να τους χτυπούν, η Τζόνι Μίτσελ έκλαιγε. Ήταν τρελή νύχτα» θυμάται ο Κρίγκερ.

Τον Οκτώβριο ο Μόρισον έχασε στην υπόθεση για τα όσα έγιναν στο Μαϊάμι. Έξι μήνες καταναγκαστική εργασία τον απειλούσε ενώ περίμενε την έκβαση της έφεσης που κατέθεσε. Ήταν αυτό το βάρος που κουβαλούσε μαζί του ο Μόρισον στη Νέα Ορλεάνη. Ένα βάρος που τον έκανε να πίνει πιο πολύ και του διέλυσε το ηθικό. Λίγο πριν την τελευταία καταστροφική συναυλία των Doors με τον Μόρισον ως frontman η μπάντα συζήτησε και αποφάσισε να σταματήσει το τουρ.

«Δεν ένιωθα καλά με αυτή την απόφαση αλλά φαινόταν ότι ήταν το σωστό για εκείνη τη στιγμή. Σίγουρα περίμεναν ότι κάποια στιγμή θα επιστρέψουμε αλλά δυστυχώς αυτό δεν συνέβη ποτέ» τονίζει ο Κρίγκερ.


Το Παρίσι

Και όμως κάποιους μήνες πριν ο Μόρισον είχε δείξει ενθαρρυντικά σημάδια. Η μπάντα είχε κυκλοφορήσει το έκτο της άλμπουμ, το «L.A. Woman» στο οποίο υπήρχαν μερικά από τα θρυλικότερα κομμάτια της όπως το «Riders on the Storm».

Ο Μόρισον έδειχνε σημάδια συνειδητοποίησης και επιθυμίας να αλλάξει. Πήγαινε στις ηχογραφήσεις νηφάλιος και έδινε τον καλύτερο εαυτό του και παραδεχόταν ότι πρέπει να αντιμετωπίσει τον αλκοολισμό του όταν τα άλλα μέλη του το τόνιζαν.

Υπήρχε μια αισιοδοξία για ένα καλύτερο μέλλον μέχρι τη στιγμή που ολοκληρώθηκε η ηχογράφηση του άλμπουμ. Τότε ο Μόρισον αποφάσισε να μετακομίσει στο Παρίσι με τη σύντροφο του Πάμελ Κόουλσον. «Όταν τελείωσε το άλμπουμ και κυκλοφόρησε φαινόταν  να τα πηγαίνει πολύ καλά. Ποτέ δεν περιμέναμε ότι ο Τζιμ θα πεθάνει εκεί πέρα, ήταν τραγικό» αναφέρει ο κιθαρίστας των Doors

Ο Μόρισον δεν κατάφερε να αντιμετωπίσει τους εθισμούς του και την 1η Ιουλίου 1971 βρέθηκε νεκρός από καρδιακή ανακοπή μέσα στην μπανιέρα του στο διαμέρισμα που έμενε στο Παρίσι,. Ήταν μόλις 27.

«Εκείνη την εποχή δεν είχαμε αποτοξινώσεις και τέτοια πράγματα. Προσπαθούσαμε να πείσουμε τον Τζιμ να σταματήσει το ποτό και τα ναρκωτικά αλλά ποτέ δεν το πετύχαμε. Ελπίζαμε ότι όταν πάει στο Παρίσι, σε ένα εντελώς διαφορετικό κλίμα, ίσως θα καθάριζε τον εαυτό του. Αυτό μας είχε πει και ο ίδιος αλλά είναι πολύ δύσκολο να το κάνεις μόνος σου. Δυστυχώς συνέβη το αντίθετο. Αν ο Τζιμ επέστρεφε από το Παρίσι είμαι σίγουρος ότι θα παίζαμε και πάλι αλλά δεν θα το μάθουμε ποτέ» λέει ο Κρίγκερ.

Αποκαλύπτει πως πρόσφατα ανακάλυψαν μια κινηματογράφηση ενός από τα τελευταία σόου με τον Μόρισον: «Βρήκαμε αυτή την κασέτα και ελπίζουμε ότι μπορούμε να την χρησιμοποιήσουμε. Ίσως δεν είναι τόσο καλό σόου αλλά είναι ένα ιστορικό γεγονός». Κάποιες φήμες αναφέρουν ότι υπάρχει ηχογράφηση της τελευταίας παράστασης στο Warehouse και ότι ο Μανζάρεκ επιχείρησε να την αγοράσει από τον ιδιοκτήτη της αλλά δεν τα κατάφερε. 

Αν και είναι δεδομένο ότι το σόου στη Νέα Ορλεάνη ήταν μια από τις χειρότερες ζωντανές εμφανίσεις των Doors έχει αποκτήσει τεράστια σημασία με την πάροδο του χρόνου. Αντιπροσωπεύει τα όνειρα της δεκαετίας του '60 που έχασαν τη δύναμη τους από ένα κατεστημένο που ένιωθε να απειλείται. Τον θυμό και την ανάγκη για εξέγερση στο όνομα των προσωπικών ελευθεριών. Μπορεί να ήταν ένα μεθυσμένο ξέσπασμα αλλά όταν ο Μόρισον έσπασε τη σκηνή του Warehouse, σε μια αυθεντική επίδειξη οργής και απογοήτευσης, άνοιξε το δρόμο για τον μηδενισμό της πανκ και έδωσε λευκή επιταγή στην επαναστατική ροκ. Μπορεί να ακουγόταν σαν τραύλισμα αλλά άναψε μια εντελώς νέα φωτιά.