Μια μοναδική ανακάλυψη ήρθε μέσα από τους πάγους της Σιβηρίας δίνοντας στους επιστήμονες εντυπωσιακά δεδομένα για τους πολυκύτταρους οργανισμούς
Τα βδελλοειδή τροχοφόρα είναι πολυκύτταροι οργανισμοί τόσο μικροί που μπορείς να τους δεις μόνο με μικροσκόπιο. Ωστόσο, παρά το μέγεθός τους είναι τόσο σκληροί και ανθεκτικοί που επιβιώνουν ακόμα και κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες, ακόμα και χωρίς τροφή, νερό και σε συνθήκες απόλυτες ξηρασίας, θερμότητας ή ψύξης. Τώρα όμως απέδειξαν ότι είναι ακόμα πιο σκληροί απ’ ό,τι θεωρούσαν οι επιστήμονες καθώς ένας από αυτούς τους οργανισμούς κατάφερε να ζήσει επί 24.000 χρόνια νεκρωμένος σε συνθήκες κατάψυξης κάτω από στρώματα πάγου στη Σιβηρία. Τώρα, βγαίνοντας από τους πάγους, αναγεννήθηκε και κλωνοποίησε τον εαυτό του.
Η ανακάλυψη
Ρώσοι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα γεωτρύπανο φτάνοντας σε
βάθος 3,5 μέτρων μέσα στον πάγο, για να συλλέξουν δείγματα από τον ποταμό
Αλαζέια στη ρωσική Αρκτική χωρίς ωστόσο να ξέρουν τι τους περιμένει! Μεταξύ όσων
συνέλεξαν ήταν και το βδελλοειδές τροχοφόρο, για το οποίο συμπέραναν με την
τεχνική της ραδιοχρονολόγησης ότι η ηλικία του κυμαίνεται μεταξύ 23.960-24.485
ετών.
Όταν ο πολυκύτταρος οργανισμός αποψύχθηκε σταδιακά από τους επιστήμονες,
άρχισε αμέσως να αυτοαναπαράγεται με το μηχανισμό της παρθενογένεσης σα να μην
είχαν περάσει 24.000 χρόνια από τότε που ήταν ζωντανός για τελευταία φορά!
Οι μέχρι τώρα μελέτες είχαν καταλήξει στην εκτίμηση ότι τα βδελλοειδή
τροχοφόρα, αν και εξαιρετικά ανθεκτικά, μπορούσαν να επιβιώσουν και να
αναγεννηθούν μέχρι και μετά από δέκα χρόνια σε κατάσταση ψύξης. Ωστόσο, η νέα
αυτή μελέτη των Ρώσων επιστημόνων, η οποία δημοσιεύτηκε στην επιστημονική
επιθεώρηση Current Biology, έρχεται να αλλάξει τα δεδομένα.
«Η έκθεσή μας είναι η πιο ισχυρή απόδειξη μέχρι σήμερα ότι
τα πολυκύτταρα ζώα μπορούν να αντέξουν δεκάδες χιλιάδες χρόνια σε συνθήκες
κρυπτοβίωσης, μια κατάσταση κατά την οποία ο μεταβολισμός τους σταματά σχεδόν τελείως»,
εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο ένας από τους συγγραφείς της έκθεσης, ο Στας Μαλάβιν,
ο οποίος εργάζεται στο Ινστιτούτο Φυσικοχημικών και Βιολογικών Προβλημάτων στο
Πούσινο της Ρωσίας.
Φυσικά όπως τόνισε χρειάζεται να γίνει περαιτέρω μελέτη
σχετικά με τους μηχανισμούς που χρησιμοποιούν τα βδελλοειδή τροχοφόρα, ώστε να
αντέξουν αυτή τη μακρά κατάσταση «ύπνωσης».
Οι επιστήμονες δεν είναι σίγουροι πώς οι συγκεκριμένοι και
άλλοι παρόμοιοι οργανισμοί μπορούν να προστατεύσουν τα κύτταρα και τα όργανά τους
από τους παγοκρυστάλλους που σχηματίζονται γύρω τους κατά τη διαδικασία της ψύξης.
Οι οργανισμοί θα έπρεπε κανονικά να διαλύονται, ωστόσο αυτό δεν συμβαίνει. Κάποια
άγνωστη, περίεργη διαδικασία θα πρέπει να λαμβάνει χώρα καθώς αυτά παγώνουν
ώστε να προστατεύονται, την οποία οι επιστήμονες σκοπεύουν να την ανακαλύψουν.
Η σημασία της ανακάλυψης
«Το συμπέρασμα είναι ότι οι πολυκύτταροι οργανισμοί μπορούν
να παγώσουν και να αποθηκευτούν για χιλιάδες χρόνια και μετά να επιστρέψουν στη
ζωή, ένα όνειρο για πολλούς συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας», αναφέρει ο
Μαλάβιν. «Φυσικά, όσο πιο περίπλοκος ο οργανισμός, τόσο πιο δύσκολο είναι να
διατηρηθεί ζωντανός όσο είναι παγωμένος και μέχρι στιγμής για τα θηλαστικά αυτό
είναι αδύνατο. Ωστόσο, προχωρώντας από έναν μονοκύτταρο οργανισμό σε έναν
οργανισμό με εσωτερικά όργανα και μυαλό – έστω και μικροσκοπικό- αυτό είναι ένα
πολύ μεγάλο βήμα μπροστά», συμπληρώνει.
Τα βδελλοειδή τροχοφόρα, μήκους περίπου μισού χιλιοστού,
ζουν σε μέρη με γλυκά νερά σε όλον τον κόσμο. Είναι γνωστά για τις αντοχές τους
και είναι ένα από τα πιο ανθεκτικά ζώα απέναντι στη ραδιενέργεια.
«Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτόν τον οργανισμό ως μοντέλο
για να μελετήσουμε την επιβίωση στην ψύξη και την ξήρανση σε αυτήν την ομάδα
ζώων και να την συγκρίνουμε με άλλα ανθεκτικά ζώα, όπως είναι τα νηματώδη, τα
βραδύπορα και άλλα», πρόσθεσε ο Μαλάβιν.
Η μελέτη προέρχεται από το εργαστήριο Soil Cryology Lab, το
οποίο μελετά μικροσκοπικούς οργανισμούς που εντοπίζονται παγωμένοι στο έδαφος
και στους πάγους της Σιβηρίας. Οι ερευνητές έχουν συλλέξει στο παρελθόν
μονοκύτταρα μικρόβια, τα οποία επανήλθαν δριμύτερα από το ψύχος, ενώ στους πολυκύτταρους
οργανισμούς έχει αναφερθεί η περίπτωση ενός νηματώδους σκουληκιού, ηλικίας 30.000 ετών,
που επέστρεψε στη ζωή. Ανάλογα ύστερα από χιλιάδες χρόνια κάτω από πάγους
μπόρεσαν να αναγεννηθούν βρύα και ορισμένα άλλα ήδη φυτών. Τα τροχοφόρα τώρα προστίθενται
στον κατάλογο των οργανισμών που φαίνεται ότι μπορούν να επιβιώνουν χιλιάδες
χρόνια καταψυγμένα ή ακόμα και επ’ αόριστον, σύμφωνα με τον Μαλάβιν.
Οι ερευνητές δηλώνουν αποφασισμένοι να συνεχίσουν να
εξερευνούν τους πάγους της Αρκτικής αναζητώντας και άλλους οργανισμούς που
είναι ικανοί να επιβιώνουν στον πάγο. Απώτερος σκοπός τους είναι να μάθουν
περισσότερα για τους βιολογικούς μηχανισμούς που επιτρέπουν σε αυτούς τους οργανισμούς
να επιβιώνουν. Ελπίζουν ότι αυτά τα στοιχεία από τα μικροσκοπικά αυτά ζώα θα τους
προσφέρουν σημαντικές γνώσεις για το πώς να διατηρηθούν τα κύτταρα, οι ιστοί
και τα όργανα άλλων ζώων, ακόμα και του ανθρώπου, σε συνθήκες κρυοσυντήρησης.