Ο Πριγιάνθα Κουμάρα Ντιαϊγουαντάνα το πρωί της 3ης
Δεκεμβρίου πήγε στη δουλειά του, όπως έκανε και κάθε μέρα. Αυτή η φορά όμως ήταν
γι’ αυτόν η τελευταία. Πριν φτάσει το μεσημέρι ο Κουμάρα είχε πέσει νεκρός. Οι
εργαζόμενοί του τον είχαν ξυλοκοπήσει, τον είχαν λιντσάρει και τον είχαν
πυρπολήσει στη μέση του δρόμου.
Το αυτοκόλλητο
Ο Κουμάρα καταγόταν από την Σρι Λάνκα ωστόσο ζούσε στην πόλη
Σιαλκότ της επαρχίας Πουντζάπ από το 2010, όταν αυτός και τα δύο του αδέρφια πήγαν
στο Πακιστάν αναζητώντας καλύτερες ευκαιρίες εργασίας. Από τότε είχαν εργαστεί
σκληρά για να τα καταφέρουν. Πράγματι, ο 49χρονος πλέον εργαζόταν ως γενικός διευθυντής της κατασκευαστικής εταιρείας αθλητικών ειδών
Rajco Industries στο εργοστάσιο της
πόλης Σιαλκότ. Από την θέση αυτή είχε ζητήσει από τους υφιστάμενούς του να
αφαιρέσουν ένα αυτοκόλλητο από ένα μηχάνημα στο εργοστάσιο. Κατά άλλους ήταν μια αφίσα που είχε κολληθεί σε έναν τοίχο.
Σε κάθε περίπτωση το αυτοκόλλητο ή η αφίσα είχε τοποθετηθεί στο χώρο από τους
υποστηρικτές του κόμματος Tehreek-e-Labbaik Pakistan (TLP), ένα ακραίο ισλαμιστικό κόμμα, το
οποίο μάλιστα τον Απρίλιο του 2021 κηρύχθηκε παραστρατιωτική οργάνωση από την
κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ίμραν Καν. Ωστόσο, ο Καν λίγο αργότερα κατηγορήθηκε
για πολιτική… κωλοτούμπα καθώς έσπευσε να αναιρέσει τον χαρακτηρισμό μόλις έξι
μήνες μετά, όταν οι φανατικοί υποστηρικτές του TLP βγήκαν στους δρόμους
ζητώντας την απέλαση του Γάλλο πρέσβη εξαιτίας "βλάσφημων" εντύπων που κυκλοφορούσαν στη Γαλλία. Οι διαδηλώσεις ήταν άκρως αιματηρές με τους διαδηλωτές
του TLP να σκοτώνουν
έξι αστυνομικούς, ωστόσο ο Καν για να σταματήσει τη βία έκανε συμφωνία με το TLP και έβγαλε το κόμμα από τη λίστα των τρομοκρατών.
Ο Κουμάρα, μετανάστης ο ίδιος, προσπαθούσε να απέχει από τις
πολιτικές συζητήσεις και εντάσεις του Πακιστάν. Ο λόγος που ζήτησε να αφαιρεθεί
το εν λόγω αυτοκόλλητο εκείνη την ημέρα άλλωστε δεν ήταν πολιτικός. Περίμεναν
την επίσκεψη μια υψηλά ιστάμενης ομάδας αντιπροσώπων της εταιρείας και ολόκληρο
το εργοστάσιο έπρεπε να ανακαινιστεί και να καθαριστεί πολύ προσεκτικά, οπότε το αυτοκόλλητο/αφίσα έπρεπε
να φύγει. Οι εργαζόμενοί του αρνήθηκαν να αφαιρέσουν το αυτοκόλλητο, το οποίο
εκτός από το λογότυπο του TLP
περιείχε και μερικούς στίχους από το Κοράνι, και έτσι το αφαίρεσε ο ίδιος. Βλέποντας
την κίνησή του, μια ομάδα νεαρών εργαζόμενων και προφανώς πιστών του TLP εξοργίστηκαν και τον
κατηγόρησαν για βλασφημία, ενώ άρχισαν να λένε στους συναδέρφους τους ότι
πρέπει να τον σκοτώσουν.
Το Πακιστάν, μια βαθιά μουσουλμανική χώρα, έχει θεσπίσει
ιδιαίτερα αυστηρούς νόμους σχετικά με την θρησκεία και η κατηγορία για
βλασφημία τιμωρείται με θάνατο. Σύμφωνα με την Πακιστανή συγγραφέα, Φατίμα
Μπούτο, η οποία υπογράφει ένα σχετικό άρθρο
στον Guardian, στη
χώρα της μπορείς να κατηγορήσεις κάποιον για βλασφημία ακόμα και χωρίς να
διευκρινίσεις τι είπε και πώς ακριβώς διέπραξε αυτό το αμάρτημα- από φόβο μην
υποπέσεις κι εσύ σε βλασφημία επαναλαμβάνοντας τα λόγια του. Η κατηγορία πολλές
φορές αρκεί για να καταδικαστεί κάποιος. Έτσι, η κατηγορία της βλασφημίας χρησιμοποιείται
πολύ συχνά για να εκδικηθεί κάποιος τον «εχθρό» του ή κάποιον με τον οποίο έχει
περιουσιακές διαφορές.
Ο όχλος
Από τις κατηγορίες περί βλασφημίας μερικών εργαζομένων κατά του
Κουμάρα δεν άργησε να σχηματιστεί ένας οργισμένος
όχλος που είχε ως στόχο τον άτυχο άντρα από την Σρι Λάνκα. Ένας συνάδερφός του
προσπάθησε να τον προστατέψει με το ίδιο του το σώμα, ωστόσο δεν μπόρεσε να
κρατήσει τους αγριεμένους άντρες για πολύ. Εκατοντάδες εργάτες του εργοστασίου
κυνήγησαν τον Κουμάρα, του έσκισαν τα ρούχα και τον ξυλοκόπησαν άγρια. Αφού του
έσπασαν σχεδόν κάθε κόκαλο στο σώμα του, τον έσυραν έξω στον δρόμο και τον
πυρπόλησαν.
Οι δολοφόνοι ήταν όλοι άντρες και νεαρά αγόρια που ενώ
σκότωναν τον Κουμάρα φώναζαν συνθήματα του TLP και τραβούσαν selfies
με τα κινητά τους, τις οποίες ανέβαζαν στους λογαριασμούς τους στα social media. Πολλοί από αυτούς πόζαραν
χαρούμενοι και χαμογελαστοί δίπλα από τον μαύρο καπνό που έβγαινε από την σορό
του Κουμάρα.
Σύμφωνα με την ιατροδικαστική έκθεση που έγινε στη συνέχεια, όλα του τα κόκαλα είχαν σπάσει, εκτός από το ένα του πόδι. Το σώμα του είχε εγκαύματα στο 99% της επιφάνειας του, ενώ όλα τα ζωτικά του όργανα – το συκώτι, το στομάχι και ένα από τα νεφρά του- είχαν καταστραφεί και η σπονδυλική του στήλη είχε σπάσει σε τρία σημεία.
Ο ίδιος ο πρωθυπουργός Ίμραν Καν έσπευσε να καταδικάσει την
επίθεση κατά του Κουμάρα.
«Η τρομακτική επίθεση των αυτόκλητων τιμωρών στο εργοστάσιο
του Σιαλκότ και η δολοφονία του μάνατζερ από την Σρι Λάνκα είναι μια μέρα
ντροπής για το Πακιστάν. Επιβλέπω τις έρευνες και μην έχετε καμία αμφιβολία ότι
οι ένοχοι θα τιμωρηθούν με την μεγαλύτερη αυστηρότητα του νόμου. Οι συλλήψεις
είναι σε εξέλιξη», έγραψε στο Twitter λίγο μετά το περιστατικό.
Ωστόσο, δεν είναι λίγοι που θεωρούν ότι η «κυβίστηση» του Καν
ήταν μια από τις αιτίες που οδήγησαν στην άγρια δολοφονία του Κουμάρα καθώς «έκλεισε
το μάτι» στους ακραίους του TLP,
οι οποίοι ένιωσαν παντοδύναμοι. Άλλωστε, ο υπουργός Άμυνας, Περβέζ Κατάκ, όταν
ρωτήθηκε σχετικά, αφού υποστήριξε ότι η επίθεση δεν έχει καμία σχέση με την
απόφαση της κυβέρνησης να βγάλει το κόμμα από τη λίστα των τρομοκρατικών
οργανώσεων είπε στους δημοσιογράφους: «Οι δολοφονίες συμβαίνουν επειδή οι
νεαροί άντρες είναι τόσο συναισθηματικοί και ευέξαπτοι. Όταν ήσασταν στο κολέγιο δεν
ήσασταν κι εσείς ευέξαπτοι;». Συμπλήρωσε ότι «αυτός ο ενθουσιασμός των νέων τους κάνει να κάνουν τα πάντα με πάθος»!
Σύμφωνα με την Φατίμα Μπούτο «κι αυτοί οι εξοργισμένοι νέοι
είναι με τη σειρά τους θύματα αυτού που φαντάζονταν ότι είναι η παγκοσμιοποίηση.
Οι άντρες αυτοί άφησαν τα χωριά τους για να πάνε στην πόλη πιστεύοντας ότι θα
βρουν ευκαιρίες και λεφτά. Ωστόσο, δεν βρήκαν τίποτα από αυτά που περίμεναν
παρά μόνο την «λαμπερή αθλιότητα» της αστικής ζωής. Χωρίς να νοιάζεται κανείς
γι’ αυτούς τους άντρες, παλεύουν χωρίς να έχουν κανένα μέλλον και καμία
προοπτική μπροστά τους. Είναι οι παράπλευρες απώλειες των αντικρουόμενων
δυνάμεων, πολιτικών και οικονομικών, που εκμεταλλεύονται τα όνειρά τους για
ελευθερία και οικονομική ασφάλεια και τους χρησιμοποιούν ως φθηνά εργατικά
χέρια. Το γεγονός ότι κανείς δεν τους ‘βλέπει’ είναι η πηγή μιας
ανατριχιαστικής οργής, που συχνά γίνεται δολοφονική. Δεν δείχνει έλεος για
κανέναν, ούτε για τους νέους, ούτε για τους γέρους, μολύνοντας τους πάντες το
ίδιο», γράφει η Φατίμα Μπούτο.
Πρόσφατα στο Πακιστάν έγινε viral ένα βίντεο
που έδειχνε ένα αδέσποτο σκυλί στο Ισλαμαμπάντ. Παρόλο που το ίδιο ήταν φανερά
τρομαγμένο και προσπαθούσε να απομακρυνθεί από τους ανθρώπους, στο βίντεο
ακούγεται ένα μικρό κορίτσι να λέει με την παιδική του φωνή: «Θέλω να το κόψω
κομματάκια».
Η επίθεση και το λιντσάρισμα κατά του
Κουμάρα ωστόσο δεν είναι τα μοναδικά που σημειώνονται στο Πακιστάν και συνδέονται
με υποτιθέμενες περιπτώσεις βλασφημίας. Λίγες μέρες πριν από τη δολοφονία του
Κουμάρα, ο όχλος πυρπόλησε ένα αστυνομικό τμήμα και περιπολικά στην επαρχία Khyber Pakhtunkhwa επειδή οι αρχές
αρνήθηκαν να παραδώσουν στο πλήθος ένα άτομο που είχε κατηγορηθεί για
βλασφημία.
Ο Χουσεΐν Χακάνι, καθηγητής στο Ινστιτούτο Χάντσον και πρώην
πρέσβης στις ΗΠΑ, αναφέρει ότι το Πακιστάν θρέφει και ενθαρρύνει εμμέσως εξτρεμιστές
Ισλαμιστές για πολλά χρόνια: «Ο κρατικός μηχανισμός στηρίζει όσους διαπράττουν
βίαιες επιθέσεις και εγκλήματα στο όνομα της θρησκείας αντί να προστατεύει τα
θύματα. Μόλις πριν λίγο καιρό, η κυβέρνηση έκανε συμφωνία με το TLP, το οποίο όμως ήταν
υπεύθυνο για τη δολοφονία αστυνομικών κατά τη διάρκεια των βίαιων διαδηλώσεων».
«Η άνοδος του TLP έκανε φυσιολογικό τους φόνους για τις περιπτώσεις βλασφημίας.
Αυτά που κάποτε ήταν σποραδικά γεγονότα, τώρα γίνονται πραγματική επιδημία»,
συμπληρώνει.
Παρόμοια είναι η κατάσταση και στην γειτονική Ινδία. Ειδικά από
τότε που στην κυβέρνηση ανέβηκε το δεξιό κόμμα Bharatiya Janata Party (BJP) του Ναρέντα Μόντι πριν από επτά
χρόνια, οι περιπτώσεις λιντσαρίσματος είναι εκατοντάδες και όλες εξίσου
σοκαριστικές. Μόνο που εκεί στο στόχαστρο βρίσκονται οι Μουσουλμάνοι. Πρόσφατα στην
πόλη Γκουργκάον σχηματίστηκαν ομάδες ινδουιστών με μοναδικό σκοπό να εμποδίσουν
τους Μουσουλμάνους να κάνουν τις καθημερινές τους προσευχές. Με τα
μουσουλμανικά τεμένη να λιγοστεύουν όλο και περισσότερο, οι Μουσουλμάνοι
αναγκάζονται να προσεύχονται έξω και όταν γίνονται αντιληπτοί ινδουιστές
φονταμενταλιστές ορμούν φωνάζοντας ότι «δεν θα υπάρξει μουσουλμανική προσευχή
εδώ».
«Αυτό που μετράει σήμερα, η ερώτηση που αναδύεται από τον ορίζοντα
είναι η ανάγκη για την αναδιανομή του πλούτου. Η ανθρωπότητα πρέπει να
απαντήσει σε αυτήν την ερώτηση διαφορετικά θα διαλυθεί σε κομμάτια», έγραψε ο πολιτικός
φιλόσοφος Φραντζ Φάνον.