Σε απόγνωση όσοι αναζητούν σπίτι στα μεγάλα αστικά κέντρα και κυρίως στην Αθήνα. Μείζον θέμα για την κοινωνία αλλά οχι και για τον πολιτικό κόσμο
Αποτελεί κυρίαρχο θέμα συζήτησης σε κάθε παρέα, σε κάθε γραφείο, σε κάθε σπίτι. Όπου κι αν βρεθείς ακούς ιστορίες καθημερινής τρέλας με επίκεντρο τα ενοίκια. Ιστορίες που αγγίζουν ή ξεπερνούν τα όρια της παράνοιας αλλά δυστυχώς είναι απολύτως πραγματικές.
Ιδιοκτήτες τηλεφωνούν ξαφνικά και μιλώντας για «αναπροσαρμογή» απαιτούν αδιανόητες αυξήσεις. Ενοικιαστές εκδιώκονται με τη δικαιολογία της ιδιοκατοίκησης για να γίνει τελικά το σπίτι Airbnb. Μεσίτες ζητούν εξωπραγματικά ποσά για να «κλείσουν» ένα διαμέρισμα.
Καθημερινά συναντάς ανθρώπους σε απόγνωση που αναζητούν αυτό το οποίο στα μεγάλα αστικά κέντρα μοιάζει αδύνατο, ένα σπίτι σε σχετικά καλή κατάσταση με λογική τιμή. Όποιος έχει βγει στην αγορά έχει να πει και μια ιστορία που θυμίζει σκετσάκι του ΑΜΑΝ. Παρατημένα ημιυπόγεια 35τ.μ. ενοικιάζονται 400 ευρώ. Σπίτια του 1960 στα οποία δεν έχει επενδυθεί ούτε μισό ευρώ με 650 ευρώ. Μικροσκοπικές γκαρσονιέρες με 600 ευρώ γιατί «είναι δίπλα στο μετρό» και νεότευκτα δυάρια με 850.
Πλέον μπαίνοντας σε ιστοσελίδες με αγγελίες ενοικίασης αναρωτιέσαι αν αυτά που ανεβαίνουν είναι τρολάρισμα καθώς οι απαιτήσεις προκαλούν ίλιγγο. Στο μεγάλα αστικά κέντρα η αγορά έχει μπει πλέον στη λογική «τόσα ζητάω και σε όποιον αρέσει» και τίποτα δεν προμηνύει αλλαγή.
Πώς φτάσαμε όμως ως εδώ; Πώς σε μια χώρα με μισθούς 650 ευρώ οι εξωφρενικές απαιτήσεις έγιναν νόρμα και γιατί ο πολιτικός κόσμος δεν βοά και δεν αναζητά ήδη λύσεις για το τεράστιο οικιστικό πρόβλημα που έχει προκύψει;
Η... εκδίκηση των
ιδιοκτητών
Η σημερινή κατάσταση μοιάζει κάτι σαν «εκδίκηση» των ιδιοκτητών ακινήτων για τα όσα βίωσαν την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Εκεί πράγματι δεν προστατεύτηκαν από το κράτος και έγιναν σάκος του μποξ. Η επιβολή του ΕΝΦΙΑ, η κατάρρευση στις τιμές των ενοικίων και τα συχνά «κανόνια» από τους ενοικιαστές αποτέλεσαν εκρηκτικό μείγμα.
Ως μια χώρα των άκρων όμως την τελευταία τετραετία οι θέσεις αντιστράφηκαν πλήρως και στον ρόλο του απροστάτευτου μπήκαν οι ενοικιαστές. Η εμφάνιση του, ανεξέλεγκτου αρχικά, Airbnb ήταν ο πρώτος παράγοντας μεταστροφής αλλά όχι ο μοναδικός. Κυρίως σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη τα συμβολαιογραφεία πήραν φωτιά καθώς επενδυτές από το εξωτερικό αγόραζαν μαζικά. Με το δέλεαρ της Χρυσής Βίζας, Κινέζοι, Ρώσοι και Ισραηλινοί συνέρρευσαν στην αγορά και επένδυσαν ακόμα και σε περιοχές που δεν ακούγονται τόσο δελεαστικές. Η μεγάλη ζήτηση από το εξωτερικό έχει οδηγήσει στην δημιουργία επιχειρήσεων Real-Estate που αγοράζουν μαζικά σπίτια για να τα διοχετεύσουν αποκλειστικά σε ξένους πελάτες.
Αυτός ο συνδυασμός Airbnb και μαζικών αγορών μείωσε δραματικά τα προς ενοικίαση ακίνητα ειδικά στο κέντρο των μεγάλων πόλεων. Η διετία της πανδημίας λειτούργησε ως ανάχωμα. Ενοικιαστήρια εμφανίστηκαν στις λεγόμενες «τουριστικές περιοχές» αλλά αυτό πλέον έλαβε τέλος.
Κυρίως η Αθήνα οδεύει με μαθηματική ακρίβεια στη μοίρα άλλων μεγάλων τουριστικών πόλεων όπως το Βερολίνο, η Βαρκελώνη και το Άμστερνταμ. Οι περιοχές του κέντρου είναι ήδη απλησίαστες για τους ενοικιαστές οι οποίοι αναγκάζονται να αναζητήσουν κατοικία στα προάστια όπου η κατάσταση είναι λίγο καλύτερη. Το κέντρο θα γίνει ένα τουριστικό «γκέτο» και όσοι εργάζονται εκεί θα αδυνατούν να μείνουν κοντά με κόστος για την ποιότητα ζωής τους.
Εξίσωση απόγνωσης
Το μεγάλο ερώτημα είναι γιατί τα ενοίκια δεν αποτελούν μείζον θέμα στη Βουλή. Όπως και σε πολλές άλλες περιπτώσεις το ελληνικό κοινοβούλιο μοιάζει να βρίσκεται σε μια, αδιαπέραστη από τα σοβαρά κοινωνικά προβλήματα, φούσκα. Η Κυβέρνηση ουσιαστικά δεν ασχολείται με το ζήτημα και το περίεργο είναι ότι δεν δέχεται πιέσεις ούτε από την αντιπολίτευση η οποία λογικά θα έπρεπε να βρίσκεται στα... κάγκελα έστω και για να αποκομίσει όφελος. Ο πολιτικός κόσμος τηρεί μια άτυπη ομερτά πάνω σε ένα πρόβλημα το οποίο οδηγεί σε απόγνωση τους πολίτες που ζουν στο ενοίκιο.
Καλούνται να λύσουν μια εξίσωση απόγνωσης που ζητά με μισθούς 650 ευρώ και εξωφρενικές αυξήσεις κυριολεκτικά στα πάντα να πληρώσουν και υπέρογκα ενοίκια. Την ίδια ώρα η αγορά κατοικίας μοιάζει με ανέκδοτο καθώς οι τιμές είναι απλησίαστες και τα δάνεια που εγκρίνουν οι τράπεζες δεν φτάνουν ούτε για δύο δωμάτια.
Και οι ιδιοκτήτες ψηφίζουν
Ήδη παρατηρείται το φαινόμενο οικογένειες από την επαρχία να μην μπορούν να στείλουν τα παιδιά τους να σπουδάσουν σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις καθώς αδυνατούν να καλύψουν τα έξοδα. Καταστροφικό για το μέλλον της χώρας η οποία βέβαια δείχνει να έχει εστιάσει αποκλειστικά στο πώς θα αφαιμάξει όσο γίνεται καλύτερα τον τουρισμό.
Παράλληλα είναι τόσο υποκριτικό να μιλάς για υπογεννητικότητα και να αναρωτιέσαι γιατί τα νεαρά ζευγάρια δεν κάνουν παιδιά όταν τα έσοδα τους δεν φτάνουν για να βγάλουν τον μήνα. Είναι αποδεδειγμένο άλλωστε ότι η ακριβή στέγη αποτελεί έναν από τους βασικούς αρνητικούς παράγοντες στην δημογραφική εξέλιξη μιας χώρας.
Το ζήτημα δεν παρουσιάζεται επαρκώς ούτε από τα ΜΜΕ. Για να είμαστε δίκαιοι βέβαια το τελευταίο διάστημα δημοσιεύονται κάποιες αναλύσεις και προβάλλονται ρεπορτάζ για την εκτόξευση των ενοικίων αλλά δεν φαίνεται να συγκινούν ιδιαίτερα το πολιτικό προσωπικό. Ίσως η απάντηση να βρίσκεται σε μια ατάκα του Μάικλ Τζόρνταν. Όταν τον ρώτησαν γιατί δεν είναι πιο ενεργός στο θέμα των φυλετικών διακρίσεων είπε με κυνικότητα πως «και οι Ρεπουμπλικάνοι αγοράζουν αθλητικά παπούτσια».Παραφράζοντας τον λοιπόν μπορούμε να πούμε πως «και οι ιδιοκτήτες σπιτιών ψηφίζουν». Όταν μάλιστα η συντριπτική πλειονότητα των πολιτικών διαθέτει ακίνητα προς ενοικίαση η εκτόξευση των τιμών είναι πιο βολική από την αναζήτηση λύσης.