O Αφροαμερικανός Φιλέλληνας που πολέμησε και σκοτώθηκε για την απελευθέρωση των Ελλήνων

Η ιστορία του Τζέιμς Τζέικομπ Γουίλιαμς. Ο Αφροαμερικανός από τη Βαλτιμόρη που πέρασε τον Ατλαντικό για να στηρίξει τον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων

«Ο όρος Φιλέλληνας σήμαινε έναν άντρα, συνήθως νεαρό, που ήταν έτοιμος και πρόθυμος να παρατήσει ανέσεις, συνήθειες, βιοπορισμό και να διασχίσει ωκεανούς για να πολεμήσει έναν άγριο εχθρό, πάνω σε άγρια βουνά μόνο και μόνο για την αγάπη της ελευθερίας και της αγαπημένης εκείνης χώρας που είχε στην καρδιά του μια θέση δίπλα στη δική του, της χώρας του ανέσπερου Ιδεώδους», γράφει σε μια από τις επιστολές του ο Αμερικάνος γιατρός Σάμουελ Γκρίντλεϊ Χόου που ταξίδεψε στην επαναστατημένη Ελλάδα και προσέφερε τις υπηρεσίες του στον αγώνα για την απελευθέρωση από τους Οθωμανούς.

Μετά την εξέγερση το 1821 το κίνημα του Φιλελληνισμού σάρωσε τον πλανήτη. Άνθρωποι από κάθε μέρος του κόσμου ταξίδεψαν στον ελλαδικό χώρο για να συμβάλουν στην απελευθέρωση των απογόνων του λαού που έβαλε τα θεμέλια του σύγχρονου κόσμου. Πολλές μορφές ξεχώρισαν μέσα από το συγκεκριμένο κίνημα. Μια από αυτές ήταν και ο Τζέιμς Τζέικομπ Γουίλιαμς, ένας Αφροαμερικανός από τη Βαλτιμόρη που πέρασε τον Ατλαντικό για να πολεμήσει στον πλευρό των Ελλήνων.

Η ιστορία του

Στο μουσείο του Φιλλεληνισμού διαβάζουμε:

Ο James Jakob Williams, ήταν Αφροαμερικανός Φιλέλληνας από τη Βαλτιμόρη της Πολιτείας Μέριλαντ των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Υπηρέτησε ως πεζοναύτης του Αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού. Με την ιδιότητα αυτή συμμετείχε στον πόλεμο μεταξύ ΗΠΑ και Αλγερίας που έλαβε χώρα το 1815. Πολέμησε γενναία και διακρίθηκε στις επιχειρήσεις αυτές.

Στην Αλγερία υπηρετούσε υπό τις διαταγές του Αμερικανού ναυάρχου Stephen Decatur, ο οποίος είχε αναγνωρίσει την αξία και την γενναιότητά του. Με το τέλος των επιχειρήσεων στην Αλγερία, και αφού ολοκλήρωσε την θητεία στον Αμερικανικό στόλο, ο Ναύαρχος Decatur του πρότεινε να πάει στην Ελλάδα, όπου είχε καταργηθεί η δουλεία.

Ο Williams έφθασε στην Ελλάδα τον Ιανουάριο του 1827 και τοποθετήθηκε βοηθός του Βρετανού Φιλέλληνα ναυάρχου Thomas Cochrane. Ο Williams ακολούθησε τον Cochrane παντού σε όλες τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, μέχρι την αποχώρηση του τελευταίου από την Ελλάδα, τον Δεκέμβριο του 1827.

Ο αντίκτυπος που είχε η Ελληνική Επανάσταση προκύπτει από τα άρθρα που δημοσίευε η πρώτη εφημερίδα των απελεύθερων Αφροαμερικανών στις ΗΠΑ, η Freedom’s Journal, που κυκλοφορούσε από τον Μάρτιο του 1827 στη Νέα Υόρκη. Η εφημερίδα αυτή,  που είχε ως κύριο ενδιαφέρον τον αγώνα κατά της δουλείας, είδε στην Ελληνική Επανάσταση έναν αγώνα σκλάβων εναντίον δυναστών. Στις ειδήσεις από την Ελλάδα έδινε βαρύτητα ανάλογη με τις ειδήσεις από την Αϊτή, την Αφρική και τις Δυτικές Ινδίες. Μεταξύ άλλων, η Freedom’s Journal δημοσίευσε με μεγάλη ικανοποίηση την 21η Δεκεμβρίου 1827 την είδηση για τη Ναυμαχία του Ναυαρίνου.

Ο Williams παρέμεινε στην Ελλάδα και συμμετείχε σε διάφορες μάχες και ναυμαχίες. Σε πολλές μάλιστα περιπτώσεις είχε διεισδύσει κρυφά στις τάξεις του εχθρού για να συλλέξει και να μεταφέρει στους Έλληνες πολύτιμες πληροφορίες διακινδυνεύοντας τη ζωή του.

Κατά την διάρκεια των επιχειρήσεων για την απελευθέρωση της Ναυπάκτου, ο Williams τραυματίσθηκε σοβαρά από θραύσμα κανονιού στο χέρι και στο πόδι και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο του Πόρου. Σε μία κρίσιμη στιγμή των συγκρούσεων ηγήθηκε μίας ομάδας Ελλήνων αγωνιστών και ανέλαβε τον έλεγχο του Ελληνικού πλοίου Σωτήρ, που ήταν ακυβέρνητο. Μάλιστα ανέλαβε ο ίδιος την λαγουδέρα συγκεντρώνοντας τα εχθρικά πυρά επάνω του. Με την πράξη του αυτή έσωσε το πλοίο από αιχμαλωσία.

Ο γενναίος αυτός Αφροαμερικανός Φιλέλληνας, προσέφερε τη ζωή του στον αγώνα των Ελλήνων. Πέθανε το 1829 στην Ελλάδα.

Οι ιστορικές πηγές

Αναφορά στον Γουίλιαμς κάνει ο Τζ. Μίλερ στον βιβλίο του «The condition of Greece in 1827 and 1828», το οποίο εκδόθηκε το 1828. Μάλιστα ο Μίλερ τονίζει ότι συνάντησε ο ίδιος τον Γουίλιαμς.

Χαρακτηριστικά γράφει:

Ένας γενναίος Αμερικανός νέγρος: 21 Δεκεμβρίου.—Πήρα στο σπίτι μου τον Τζέιμς Γουίλιαμς, έναν μαύρο άνδρα από τη Βαλτιμόρη, που είχε περάσει αρκετό καιρό στο νοσοκομείο (του Πόρου). «Ο Γουίλιαμς ήρθε στην Ελλάδα με τον Λόρδο Κόχραν, ήταν μάγειρας του πλοίου Sauveur και συμπεριφέρθηκε με μεγάλη ψυχραιμία και αυταπάρνηση σε πολλές μάχες, ιδιαίτερα στη μάχη στον Κόλπο του Λεπάντο (Κόλπος της Ναυπάκτου), όπου αποδείχθηκε αληθινά ότι είχε περάσει από το σχολείο του Ντεκατούρ. Γιατί όταν δεν βρέθηκε Έλληνας να πάρει το τιμόνι, ο Ουίλιαμς προσέφερε εθελοντικά τις υπηρεσίες του και εκεί χτυπήθηκε από ένα θραύσμα, που έσπασε το πόδι και το χέρι του. Προηγουμένως είχε διαπληκτιστεί με τους Τούρκους καθώς παλιότερα είχε χάσει ένα δάχτυλο στο Αλγέρι όταν ήταν στην υπηρεσία των Ηνωμένων Πολιτειών, υπό τον Ντεκατούρ (πρόκειται για τον πλοίαρχο Stephen Decatur, 1779-1820, επικεφαλής μοίρας του αμερικανικού στόλου που έλαβε διαταγή να επιτεθεί κεραυνοβόλα το 1815 κατά του οθωμανικού στόλου στο λιμάνι του Αλγερίου προκειμένου να ελευθερώσει ένα εμπορικό αμερικανικό καράβι που είχαν αιχμαλωτίσει οι Οθωμανοί χρησιμοποιώντας τους ναύτες του ως δούλους). Επειδή δεν είχε ρούχα, του έδωσα ένα κοστούμι.

Για τον Αφροαμερικανό Φιλέλληνα γράφει και ο περιηγητής Τζον Λόιντ Στίβενς στο βιβλίο «Incidents of Travel in Greece, Turkey, Russia and Poland» (έκδοση του 1839). Ο Στίβενς αναφέρει:

Ίσως να με κατηγορήσουν, που ανακατεύω τα αθάνατα ονόματα του Δον Τζον της Αυστρίας και του Θερβάντες, με αυτά του Τζορτζ Γουίλσον, της Προβηγκίας του Ρόουντ Άιλαντ και του Τζέιμς Ουίλιαμς, ενός μαύρου της Βαλτιμόρης, που ήταν μάγειρας στη ναυαρχίδα του Λόρδου Κόχραν στη μεγάλη μάχη μεταξύ του ελληνικού και του τουρκικού στόλου. Ο Τζορτζ Ουίλσον ήταν πυροβολητής σε ένα από τα ελληνικά πλοία και συμπεριφέρθηκε με τόση γενναιότητα, που ο Λόρδος Κόχραν, σε ένα δείπνο για τη μνήμη του γεγονότος, ήπιε δημόσια στην υγεία του. Στην ίδια μάχη ο Τζέιμς Ουίλιαμς, ο οποίος είχε χάσει το δάχτυλό του στην υπηρεσία των Ηνωμένων Πολιτειών υπό τον Ντέκατουρ στο Αλγέρι, και είχε συμπεριφερθεί με μεγάλη ψυχραιμία και ατρόμητος σε πολλές συμπλοκές, όταν δεν βρέθηκε ένας Έλληνας να αναλάβει το τιμόνι, προσέφερε εθελοντικά τις υπηρεσίες του και χτυπήθηκε από θραύσματα, που έσπασαν τα πόδια και τα χέρια του.

Η φωτογραφία

Συνήθως τα αφιερώματα για τον Γουίλιαμς συνοδεύει μια φωτογραφία ενός μαύρου που φορά φουστανέλα. Δεν πρόκειται όμως για τον Αφροαμερικανό Φιλέλληνα. Χαρακτηριστικά η ιστοσελίδα ellinikahoaxes.gr αναφέρει:

«H παραπάνω φωτογραφία είναι του Carol Szathmari και βρίσκεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ρουμανίας. Ο Carol Popp de Szathmari (1812-1887) ήταν Ούγγρος ζωγράφος, λιθογράφος και φωτογράφος, ο οποίος εργάστηκε κυρίως στη Βλαχία, τη σημερινή Ρουμανία και θεωρείται ο ιδρυτής της ρουμανικής φωτογραφίας. Ήταν επίσης ο πρώτος ή ένας από τους πρώτους πολεμικούς φωτογράφους της ιστορίας.

Η φωτογραφία του αυτή απεικονίζει έναν αφρικανικής καταγωγής αρναούτη (arnautul, δηλαδή μισθοφόρο πολεμιστή των Βαλκανίων του 19ου αιώνα, ανεξαρτήτως εθνότητας) που υπηρετούσε τον πρίγκιπα Grigore Suţu (Γρηγόρης Σούτσος), στο Βουκουρέστι στα μέσα του 19ου αιώνα. Πιθανός χρόνος λήψης της φωτογραφίας είναι μετά το 1860.

Επίσης, όπως γνωρίζουμε, η πρώτη φωτογραφική απεικόνιση ανθρώπου έγινε το 1828 στο Παρίσι από τον Daguèrre, ενώ το πρώτο πορτραίτο ένα χρόνο μετά, το 1829, από τον φωτογράφο Robert Cornelius. Επίσημη ημερομηνία της εφεύρεσης της φωτογραφίας θεωρείται η 19η Αυγούστου 1839, όταν η Γαλλική Ακαδημία Επιστημών αναγνώρισε τη μέθοδο του Louis Daguerre. Στην Ελλάδα ήρθε λίγους μήνες αργότερα. Δεδομένου ότι ο Τζέικομπ Γουίλιαμς πέθανε το 1829, όπως ισχυρίζεται το άρθρο είναι αδύνατο να είχε φωτογραφηθεί».