Βλέποντας, μαζί με την 3χρονη κόρη του, το φιλμ ένας ειδικός τέχνης έκανε μια απίστευτη ανακάλυψη
Στις 24 Δεκεμβρίου 2009 ο ερευνητής τέχνης
Γκέργκελι Μπάρκι καθόταν στον καναπέ του σπιτιού και, μαζί με την τριών ετών κόρη
του Λόλα, παρακολουθούσαν στην τηλεόραση την ταινία Stuart Little (O Ποντικομικρούλης).
Το έμπειρο μάτι του Μπάρκι εντόπισε,
στο υπόβαθρο μιας σκηνής, κάτι που του φάνηκε απίστευτο. «Δεν πίστευα στα μάτι μου. Όσο το κοιτούσα,
τόσο πιο πολύ σιγουρευόμουν. Το χαμένο αριστούργημα του Ρόμπερτ Μπερένι… έπαιζε
στην ταινία. Ήταν κρεμασμένο στον τοίχο πίσω από τους πρωταγωνιστές. Σχεδόν μου έπεσε η Λόλα από τα πόδια μου. Ένας
ερευνητής δεν μπορεί ποτέ να παραβλέψει κάτι τέτοιο, ακόμα και αν βλέπει μια Χριστουγεννιάτικη
ταινία στο σπίτι» λέει ο Μπάρκι.
Το χαμένο
αριστούργημα
Ο πίνακας ήταν «Η κοιμώμενη κυρία με
το μαύρο βάζο» του Ρόμπερτ Μπερένι. Πρόκειται για ένα πορτραίτο της Έτα Μρόιερ,
δεύτερης συζύγου του Ούγγρου ζωγράφου. Η γυναίκα στο πίνακα έχει ένα τυπικό για
τη δεκατία του ’20 στιλ μαλλιών και φορά ένα γκρι-μπλε φόρεμα. Είναι ξαπλωμένη
σε έναν καναπέ και κοιμάται ενώ μπροστά της βρίσκεται ένα τραπέζι κι ένα μαύρο βάζο.
Πρόκειται για ελαιογραφία σε καμβά διαστάσεων 64x87cm και στο κάτω αριστερό μέρος
της υπάρχει η υπογραφή του Μπερένι.
Ο πίνακας φιλοτεχνήθηκε στη Βουδαπέστη
τους τελευταίους μήνες του 1927 και τους πρώτους του 1928. Θεωρείται ο
κορυφαίους του Μπερένι και ένα τυπικό δείγμα του στιλ αρτ-ντεκό της εποχής.
«Η κοιμώμενη κυρία με το μαύρο βάζο» εκτέθηκε
το 1928 στο Μουσείο Ερνστ (Βουδαπέστη) και στη συνέχεια πουλήθηκε. Από εκεί
και πέρα τα ίχνη του πίνακα χάθηκαν. Σύμφωνα με κάποιες αναφορές ο αγοραστής
ήταν εβραϊκής καταγωγής ο οποίος, την περίοδο του Β’Παγκοσμίου, είτε έφυγε
βιαστικά από την Ουγγαρία, είτε δεν επέζησε.
Πώς έφτασε στον Ποντικομικρούλη
Με κάποιο τρόπο ο πίνακας πέρασε τον
Ατλαντικό και στα μέσα του 1990 πουλήθηκε σε φιλανθρωπική δημοπρασία από οίκο
του Σαν Ντιέγκο. Τον αγόρασε ο συλλέκτης Μάικλ Χέμπστεντ για μόλις 40 δολάρια.
Τον πούλησε για 400 σε κατάστημα με αντίκες στην Πασαντίνα (Καλιφόρνια). Από
εκεί το αγόρασε μια σχεδιάστρια τηλεοπτικών και κινηματογραφικών πλατό για
λογαριασμό της Sony Pictures. Έτσι η «Κοιμώμενη κυρία με το μαύρο βάζο» αποτέλεσε
μέρος του σκηνικού του «Ποντικομικρούλη» αλλά και κάποιων τηλεοπτικών σειρών.
Ο Χέμπστεντ αναγνώρισε τον πίνακα όταν
είδε την ταινία το 1999. Γνωρίζοντας ότι οι τιμές των έργων του Μπερένι έχουν
ανέβει πολύ επιχείρησε να αγοράσει το έργο τέχνης όμως ενημερώθηκε πως πλέον
ανήκε στην σχεδιάστρια πλατό η οποία το είχε το είχε πάρει από την εταιρία και
το είχε στο σπίτι της.
Και πάλι στα χέρια Ούγγρου
Όταν το 2009 ο Μπάρκι (φωτό) αναγνώρισε τον
πίνακα έστειλε δεκάδες email στην εταιρία και μέλη της παραγωγής της ταινίας. «Πρέπει
να έστειλα 40-50 email στην προσπάθεια μου να εντοπίσω τον πίνακα. Πέρασαν περίπου
δύο χρόνια όταν τελικά μου απάντησε η σχεδιάστρια πλατό η οποία τον είχε αγοράσει.
Μου είπε όχι έχει τον πίνακα κρεμασμένο στο σπίτι της και με κάλεσε στις ΗΠΑ για
να τον ελέγξω και να επιβεβαιώσω ότι είναι αυθεντικός» θυμάται ο Μπάρκι.
Βρέθηκαν σε ένα πάρκο στην Ουάσινγκτον
και χρησιμοποιώντας ένα κατσαβίδι που δανείστηκε από ένα πωλητή χοτ-ντογκ ο
ερευνητής τέχνης επιβεβαίωσε αυτό που ήξερε ήδη. Βγάζοντας την ξύλινη κορνίζα ο
Μπάρκι βρήκε την αυθεντική υπογραφή του Μπερένι. Ο πίνακας ήταν αυθεντικός και
η «Κοιμώμενη κυρία με το μαύρο βάζο» είχε εντοπιστεί μετά από περίπου έναν
αιώνα.
Η σχεδιάστρια πλατό πούλησε τον πίνακα σε έναν συλλέκτη ο οποίος τον Δεκέμβριο του 2014 τον έβγαλε σε δημοπρασία. Η αρχική του τιμή ήταν 121.220 δολάρια αλλά τελικά πουλήθηκε για 285.700 σε έναν Ούγγρο συλλέκτη ο οποίος διατήρησε την ανωνυμία του. Ο πίνακας παραμένει στην συλλογή του και τον δανείζει συχνά σε εκθέσεις. Η «Κοιμώμενη κυρία με το μαύρο βάζο» θεωρείται πλέον ένα από τα διασημότερα έργα ουγγρικής ζωγραφικής.