Ένα βήμα πριν την θανατική ποινή αποδείχθηκε ότι ήταν αθώοι

Η σοκαριστική δολοφονία ενός 11χρονου κοριτσιού και η αναίτια καταδίκη δύο αδερφών με νοητική υστέρηση. Μετά από 31 χρόνια στη φυλακή έφτασε η στιγμη της δικαίωσης


Η υπόθεση του Χένρι ΜακΚόλουμ και του Λίον Μπράουν πιθανότατα να αποτελούσε ένα από τα πιο ισχυρά επιχειρήματα που θα μπορούσε να θέσει κάποιος κατά της θανατικής ποινής. Τα δύο ετεροθαλή αδέρφια χρειάστηκε να περάσουν 31 χρόνια στην φυλακή με τον ΜακΚόλουμ να βρίσκεται στην πτέρυγα των θανατοποινιτών της Βόρειας Καρολίνας για τον βιασμό και τη δολοφονία ενός 11χρονου κοριτσιού. Ο ΜακΚόλουμ ήταν ο θανατοποινίτης που είχε μείνει περισσότερο στην συγκεκριμένη πτέρυγα και θα μπορούσε πολύ εύκολα να έχει εκτελεστεί. Μόνο που τελικά, τριάντα ένα χρόνια μετά την καταδίκη του αποδείχθηκε ότι τόσο αυτός όσο και ο αδερφός του ήταν αθώοι.

Δικαίωση αν και καθυστερημένα

Με καθυστέρηση επτά ετών από την αθώωσή τους, ένα Σώμα Ενόρκων στην Βόρεια Καρολίνα αποφάσισε τώρα ότι η πολιτεία θα πρέπει να πληρώσει στο καθένα από τα δύο αδέρφια 31 εκατ. δολάρια, ένα εκατομμύριο για κάθε χρόνο που έμειναν άδικα στη φυλακή. Επίσης, αποφάσισε να τους επιδικαστεί το ποσό των 13 εκατ. δολαρίων ως κυρωτική αποζημίωση.

«Το πρώτο Σώμα Ενόρκων που είχε τη δυνατότητα να ακούσει όλα τα στοιχεία – συμπεριλαμβανομένου και αυτά που είχαν λανθασμένα αποσιωπηθεί- έκρινε ότι ο Χένρι και ο Λίον είναι αθώοι και ότι έχουν υποστεί κατάφωρη και τραγική βλάβη. Το Σώμα έκανε ότι μπορούσε βάσει του νόμου για να διορθώσει αυτό το λάθος με τόση καθυστέρηση», ανέφερε ο δικηγόρος Έλιοτ Έιμπραμς, ο οποίος ήταν μέλος της ομάδας δικηγόρων των αδερφών.

Η αρχή της ιστορίας

Ο Χένρι ΜακΚόλουμ ήταν 19 ετών όταν έγινε ο βασικός ύποπτος για την φρικιαστική δολοφονία και βιασμό μιας 11χρονης στο Ρεντ Σπρινγκς των ΗΠΑ. Ο ετεροθαλής αδελφός του, Λίον Μπράουν ήταν 15.

Το άψυχο σώμα της 11χρονης Σαμπρίνα Μπούι βρέθηκε σε ένα χωράφι σόγιας. Ο δολοφόνος της είχε σφηνώσει στο λαιμό της το εσώρουχό της με ένα ξύλο. Η φημολογία που ξεκίνησε από μια μαθήτρια, η οποία μετέφερε αναφορές που είχε ακούσει, οδήγησε τους αστυνομικούς στα δύο αδέρφια.

Σύμφωνα με τους δασκάλους τους, τα δύο αδέρφια είχαν έντονα μαθησιακά προβλήματα έως και νοητική υστέρηση. Τελειώνοντας το σχολείο ο ΜακΚόλουμ μπορούσε να διαβάσει όπως και ένα παιδί δευτέρας δημοτικού, ενώ ο μικρότερος αδερφός του είχε πιο έντονο πρόβλημα και με το ζόρι μπορούσε να γράψει και να διαβάσει. Λόγω των νοητικών τους προβλημάτων, η συμπεριφορά τους έμοιαζε περίεργη σε πολλούς.

Η ανάκρισή τους ξεκίνησε στις 28 Σεπτεμβρίου 1983 περίπου στις 21.30 και είχε τελειώσει στις 1.30πμ. Κανένας κηδεμόνας ειδικά του ανήλικου Μπράουν δεν ήταν παρών στην ανάκριση, κάτι που απαγορεύεται. Πριν καν ξημερώσει και οι δύο είχαν κατηγορηθεί επίσημα για τον βιασμό και την δολοφονία της 11χρονης Σαμπρίνα. Τα παιδιά με την υπόσχεση ότι αν πουν ό,τι συνέβη θα πάνε σπίτια τους, κατέθεσαν μια ιστορία γεμάτη με τις λεπτομέρειες που οι αστυνομικοί τους είχαν δώσει. Οι αστυνομικοί έγραψαν μόνοι τους τις καταθέσεις των αδερφών και τους έβαλαν απλώς να τις υπογράψουν.

Ο Χένρι ΜακΚόλουμ σήμερα

Οι δυο τους πολύ σύντομα αναίρεσαν την μαρτυρία τους υποστηρίζοντας ότι οι αστυνομικοί τους χειραγώγησαν και τους οδήγησαν να πουν αυτά που ήθελαν, ωστόσο κανείς πλέον δεν άκουγε δύο Αφροαμερικάνους με νοητική υστέρηση. Παράλληλα παρόλο που στις καταθέσεις τους ενέπλεκαν άλλους τρεις φίλους τους, αυτοί είχαν ακλόνητα άλλοθι και ποτέ δεν κατηγορήθηκαν. Ωστόσο αυτό το «λάθος» στην κατάθεση των αδερφών δεν φάνηκε να δημιουργεί θέμα για την αξιοπιστία τους.

Τα αδέρφια ανέλαβε ως κατήγορος ο Εισαγγελέας Τζο Φρίμαν Μπριτ, ο οποίος έχει μπει στο Βιβλίο των Ρεκόρ Γκίνες ως ο κατήγορος με τις περισσότερες καταδίκες για θανατική ποινή. Η μοίρα τους έμοιαζε σχεδόν προδιαγεγραμμένη. Με την αστυνομία να επιμένει ότι δεν υπάρχει κανένα φυσικό αποδεικτικό που να συνδέει τα δύο αδέρφια με τον τόπο του εγκλήματος (δακτυλικά αποτυπώματα, γενετικό υλικό κλπ) αλλά και ούτε να τα απαλλάσσει, η δίκη βασίστηκε ουσιαστικά στις μαρτυρίες των δύο αδερφών. Έτσι, ένα Σώμα Ενόρκων καταδίκασε σε κοινή δίκη και τα δύο αδέρφια σε θανατική ποινή. Ο Μπράουν μάλιστα έγινε το νεότερο άτομο στην πτέρυγα θανατοποινιτών. Αφού μετά από έφεση, το Ανώτατο Δικαστήριο της πολιτείας αποφάνθηκε ότι τα δύο αδέρφια θα έπρεπε να λάβουν ξεχωριστή δίκη, ο ΜακΚόλουμ καταδικάστηκε εκ νέου σε θανατική ποινή, ενώ η ποινή του Μπράουν μετατράπηκε σε ισόβια.

Το 2010 ο Μπράουν απευθύνθηκε στην Επιτροπή Έρευνας Αθωότητας της Βόρειας Καρολίνας ζητώντας βοήθεια. Τελικά το καλοκαίρι του 2014, η αστυνομία του Ρεντ Σπρινγκς «ανακάλυψε» στις αποθήκες της ένα κουτί το οποίο περιείχε φυσικά αποδεικτικά από την σκηνή του εγκλήματος, αυτά που ως τότε ορκιζόταν ότι δεν είχε ποτέ. Ανάμεσα στα στοιχεία βρισκόταν και ένα αποτσίγαρο. Το DNA σε αυτό αντιστοιχούσε με αυτό του Ρόσκο Άρτις, ενός γείτονα της 11χρονης Σαμπρίνα. Την ίδια στιγμή κανένα από τα αποδεικτικά δεν συνέδεε τα δύο αδέρφια με τον τόπο του εγκλήματος. Σε λιγότερο από έναν μήνα ο δικαστής Ντάγκλας Σάσερ της πολιτείας ανακοίνωσε ότι τόσο ο ΜακΚόλουμ όσο και ο Μπράουν αθωώνονται διά παντός από όλες τις κατηγορίες. Μετά από τριάντα ένα χρόνια στη φυλακή επιτέλους κάποιος τους άκουσε και πίστεψε στην αθωότητά τους.

Πίσω στο 1983, ενώ τα δύο αδέρφια βρίσκονταν ήδη στη φυλακή περιμένοντας την δίκη τους, ο Άρτις βίασε και δολοφόνησε ένα 18χρονο κορίτσι δύο περίπου χιλιόμετρα από το σημείο που είχε δολοφονήσει την Σαμπρίνα Μπούι λιγότερο από έναν μήνα πριν. Όπως αποκαλύφθηκε τελικά το 2014 η αστυνομία είχε ανακρίνει τότε τον Άρτις για την δολοφονία της Σαμπρίνα, αλλά δεν ενημέρωσε ποτέ γι’ αυτό τους δικηγόρους υπεράσπισης. Τελικά, ο εισαγγελέας Τζο Φρίμαν Μπριτ καταδίκασε σε ισόβια τον Άρτις για τον φόνο και τον βιασμό της 18χρονης λίγο πριν καταδικάσει και τα δύο αδέρφια για ένα έγκλημα που δεν είχαν κάνει.

Τα δύο αδέρφια ήταν ελεύθερα ξανά το 2014 και έναν χρόνο μετά ξεκίνησαν μια δικαστική διαμάχη για να δικαιωθούν για όσα χρόνια είχαν περάσει στη φυλακή. Η δικηγορική τους ομάδα υποστήριξε από την πρώτη στιγμή ότι οι ερευνητές της αστυνομίας χειραγώγησαν τα αδέρφια για να ομολογήσουν, κατασκεύασαν τα δικά τους αποδεικτικά στοιχεία και καταπάτησαν κάθε νόμιμη διαδικασία. Οι δικηγόροι υπεράσπισης ανέφεραν ότι τα αδέρφια ήταν μόνο δύο φοβισμένοι έφηβοι με χαμηλό IQ που απλώς χειραγωγήθηκαν.

«Είναι τρομακτικό που το σύστημα δικαιοσύνης μας επέτρεψε σε δύο παιδιά με προβλήματα νόησης να πάνε στη φυλακή για να ένα έγκλημα με το οποίο δεν είχαν καμία σχέση και να υποφέρουν για 30 χρόνια. Ο Χένρι έβλεπε δεκάδες ανθρώπους να φεύγουν για εκτέλεση. Ταραζόταν τόσο πολύ που έπρεπε να τον βάζουν στην απομόνωση. Είναι αδύνατο να περιγράψουμε με λόγια το τι πέρασαν αυτοί οι δύο άντρες όλα αυτά τα χρόνια και πόσα έχουν χάσει», ανέφερε ένας από τους δικηγόρους τους, ο Κεν Ρόουζ.

«Αυτή η υπόθεση είναι μια τραγωδία που έχει επηρεάσει με το χειρότερο τρόπο όχι μόνο τις ζωές όσων ενεπλάκησαν αλλά και το σύστημα δικαιοσύνης στη Βόρεια Καρολίνα. Η υπόθεση τονίζει με τον πιο δραματικό τρόπο την σημασία της εύρεσης της αλήθειας. Σήμερα, η αλήθεια κυριάρχησε αλλά έρχεται με 30 χρόνια καθυστέρηση για την Σαμπρίνα Μπούι και την οικογένειά της, τον Λίον, τον Χένρι και τις οικογένειές τους. Η θλίψη, ο θρήνος και η απώλεια θα παραμείνουν μαζί τους για πάντα», δήλωνε τότε η Ανν Κίρμπι, άλλη μια εκ της ομάδας των δικηγόρων.

Η ζωή μετά

Όταν τα δύο αδέρφια απέκτησαν ξανά την ελευθερία τους οι αρχές έδωσαν στον καθένα 45 δολάρια. Με μειωμένες νοητικές ικανότητες και χωρίς γνώση του έξω κόσμου τα δύο αδέρφια παρόλο που πια ήταν δικαιωμένα ήταν σαν χαμένοι.

Οι δυο τους ζούσαν μόνο από την καλοσύνη των άλλων, ενώ οι δικηγόροι από το Κέντρο Δικαστικών Υποθέσεων Θανατικής Ποινής στο Ντάραμ ξεκίνησαν αμέσως μαραθώνιο συλλογής χρημάτων για τα αδέρφια. Τελικά, το 2015 η Πολιτεία αποφάσισε να αποζημιώσει τα δύο αδέρφια με 750.000 δολάρια για όσο χρόνο έμειναν στην φυλακή.

Ο Λιον Μπράουν σήμερα


Ωστόσο, τα πράγματα δεν έφτιαξαν γι’ αυτούς. Ο ΜακΚόλουμ και ο Μπράουν βρέθηκαν με χιλιάδες δολάρια στους λογαριασμούς τους ωστόσο λόγω της νοητικής τους υστέρησης και της άγνοιας του τι συμβαίνει στον κόσμο τα χρήματα ανέλαβε να διαχειρίζεται η αδερφή του Μπράουν και ετεροθαλής αδερφή του ΜακΚόλουμ, Τζεραλντίν Μπράουν, η οποία σύντομα «απέλυσε» τους δικηγόρους που είχαν βγάλει τους δύο από την φυλακή και ανέθεσε σε άλλους την δικαστική επιμέλεια. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα 30 χρόνια εγκλεισμού των δύο αδερφών, η Τζεραζλντίν Μπράουν είχε επισκεφτεί μια φορά τον Λίον Μπράουν και καμία φορά τον Χένρι ΜακΚόλουμ. Ωστόσο, πλέον θα αποφάσιζε αυτή και για τους δύο.

Όταν τελικά επενέβη ένας πολιτειακός δικαστής το 2017, δεν είχε μείνει ούτε ένα δολάριο στο όνομα των ΜακΚόλουμ και  Μπράουν. Μάλιστα οι δύο τους είχαν «υπογράψει» μέσω των αντιπροσώπων τους για δάνεια με επιτόκια μέχρι και 41,6% (!) και βέβαια για γενναίες πληρωμές στους δικηγόρους. Στα χέρια των αδερφών κατέληξαν έτσι λιγότερα από τα μισά χρήματα της αποζημίωσης αλλά και από αυτά τα περισσότερα που υποτίθεται θα έπρεπε να πάνε για την φροντίδα των δύο είχαν σπαταληθεί σε αυτοκίνητα, κοσμήματα και παιδικά παιχνίδια. Ο δικαστής αφαίρεσε, αν και με καθυστέρηση, την επιμέλεια από την αδερφή των αντρών και την καταδίκασε σε ποινή φυλάκισης.

Την ίδια στιγμή σε λιγότερο από ένα χρόνο από την απελευθέρωσή τους, ο Μπράουν είχε εισαχθεί επτά φορές σε ψυχιατρικό ίδρυμα. Όσο ήταν στη φυλακή είχε ψυχωτικές κρίσεις και τώρα γινόταν χειρότερα. Η αδερφή του ανέφερε ότι δεν μπορούσε να τον κάνει να πάρει τα χάπια του. Όπως είπε, ο Μπράουν της έλεγε ότι στη φυλακή τον βίαζαν οι συγκρατούμενοί του και οι φύλακες τον έδεναν στο κρεβάτι του. Ο ίδιος ανησυχούσε ότι ο Θεός δεν θα τον συγχωρέσει. Καθόταν σε ένα σημείο και αρνούνταν να φάει ή να πιει για μέρες. Μέχρι και σήμερα αντιμετωπίζει ψυχικά προβλήματα εξαιτίας του εγκλεισμού του στη φυλακή και πλέον ζει σε ένα κέντρο στήριξης.

Ο δικαστής έχει πλέον ορίσει νέο έλεγχο ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν θα γίνει ξανά κατάχρηση των χρημάτων τους.

Ο πραγματικός δολοφόνος Ρόσκο Άρτις παραμένει στην φυλακή για την δολοφονία της 18χρονης, ωστόσο ποτέ δεν δικάστηκε για την δολοφονία της Σαμπρίνα Μπούι.